De eerste keer dat ik een foto zag van een pizza-skateboard, voelde het alsof dat niet de eerste keer was. Het zou natuurlijk kunnen dat ik er al eens eerder voorbij was gescrolld, en de afbeelding alleen had opgeslagen in mijn reptielenbrein. Maar het déjà vu voelde veel fundamenteler. De ingewikkelde combinatie van walging en verlangen die het plaatje opriep voelde vertrouwd tot in het diepste van mijn ziel. Alsof ik over een pizzaskateboard had gedroomd, alsof het een verdrongen kinderherinnering was. Het was alsof dit idee, obscener dan een aspic-vis uit een jaren zeventig-kookboek, al tientallen jaren rondzwerft in het onderbewuste van een hele generatie, wachtend op degene die het ook daadwerkelijk realiseert.
Die iemand bleek kunstenaar en pizzabakker Saman Khoshgbari, alias Flourboy. We spraken hem over zijn creatie, over het hebben van een pizzeria zonder dat je pizza kan bakken, en over waarom pizza pepperoni het dichtst in de buurt komt van ‘de Idee’ pizza.
Videos by VICE
Het was te verwachten dat Samans creatie het wereldwijde web zou veroveren, en na het pizza-skateboard volgden onder andere pizza-stoelen en pizza-tafels. Vanaf vandaag is zijn werk voor het eerst in een expositie te zien in Sexyland World in Amsterdam. De show vindt plaats in Outsiderland, de galerie waar kunstenaar Jan Hoek de grenzen van de gevestigde kunstwereld probeert op te rekken door er ‘outsiders; uit te nodigen. Als Jan me welkom heet in de hal van Sexyland vertelt hij me dat Saman, die geen kunstopleiding heeft gedaan, goed in dat idee past. Zijn werk is eerder een punk-achtig uitvloeisel van de skatescene dan iets dat binnen de kunstwereld is ontstaan. Naast het werk van Saman zullen er pizzaschilderijen, pizzafoto’s en pizzakeramiek te bewonderen zijn van kunstenaars uit dagbestedingsateliers, van Jan Hoek zelf, en van mode-ontwerper Duran Lantink. Ik tref Saman terwijl hij een pizza-halfpipe aan het neerzetten is.
Hoi Saman, wat heb jij met pizza?
Wij hebben al bijna tien jaar een familiepizzeria in Maastricht, mijn broer en ik en mijn ouders. Ik werkte vanaf mijn vijftiende in de horeca, als bijbaan. Mijn broer zei toen: “We moeten wat geld verdienen. Ik weet een zaak die we voor een prikkie kunnen overnemen”, en toen begonnen we, zonder te weten hoe het moest.
Je had een pizzeria, maar wist niet hoe je pizza moest bakken?
De zaak zou op maandag opengaan, en op de donderdag ervoor wisten we nog niet hoe we deeg moesten maken. Dus we gingen het googlen. Ik skateboard ook al jaren, en alles is trial and error. Vallen, opstaan. Vallen, opstaan. Pas na een paar weken kwam er een deegmachine. En na twee jaar hadden we pas goed deeg.
En de klanten, wat vonden die ervan?
Vrienden en familie vonden het leuk, ze verklaarden ons helemaal voor gek. We zaten in een achterbuurt, sommige vrienden zetten er geld op in dat het niet zou lukken. We waren een bezorgrestaurant zonder scooters: op de fiets, rennend, op het skateboard, met de auto van mijn vader. Voor de klant was dat niet altijd leuk. Want de pizza kwam verbrand aan, of te laat. Totdat het ons geld ging opleveren, toen kregen we scooters en personeel.
Wanneer begonnen de pizza’s je ook te voorzien van artistieke inspiratie?
Het begon tijdens de pandemie. Ik zit eigenlijk de hele dag in mijn pizzeria, bijna zeven dagen per week. Als je de hele dag repetitief werk doet, bijvoorbeeld mozzarella snijden, dan ga je nadenken, want je doet saai werk. Op de autopilot. Mijn mind droomde weg, naar het pizza-skateboard. Ik ging het googlen, en er was nog geen gek in de wereld die dat al had gemaakt. Ik ging naar Salar, mijn oudere broer. Hij is echt een OG, als ik het zo mag zeggen. Ik zei: Salar, ik ga een pizzaskateboard maken. Hij zei: je bent gestoord man, we moeten de zaak hier redden want we weten niet wat er morgen gaat gebeuren, of we het financieel overleven. Ik zei: nee, ik ga dat doen.
Leveranciers verklaarden me voor gek want epoxy (kunsthars, red.) hecht zich niet aan vet en vocht, en wat zit er in een pizza? Vet en vocht. Na heel lang op het zolderkamertje boven de pizzeria te hebben gezeten en van alles uit te proberen, lukte het. En toen ik voor de eerste keer op dat skateboard door de zaak reed vond Salar het heel vet.
En hij was niet de enige toch? Je skateboard doet het behoorlijk goed op de socials.
Ja, meer mensen waren enthousiast. Toen dacht ik: ga hier een website voor maken en het proces op Instagram zetten. Voor ik het wist kreeg ik dm’s uit Amerika, India, Indonesië. Ook van mensen die ook een pizzeria hebben. Toen maakte ik een webshop en kreeg ik allerlei bestellingen voor andere dingen van pizza. Maar het is echt een werk om epoxy helemaal op te schuren totdat het helder wordt, en als je het giet komt er een chemische damp van af. Dat hele proces is eigenlijk helemaal niet leuk, en het werd lopende bandwerk, zoals mozzarella snijden. Dus ik ben ermee gestopt. Ik wil veel grotere dingen maken en alles maar één keer. Misschien een huisje, ofzo. Of de auto van mijn broer helemaal wrappen in pizza pepperoni. Of pizza-sculpturen van marmer.
Wat vind je mooi aan pizza?
Pizza is mijn leven. Ik heb de eerste zes jaar van de zaak iedere dag, zonder liegen, pizza gegeten. We komen net uit Italië, elke dag pizza.
Ja, pizza is lekker. Maar wat vind je van het uiterlijk ervan?
Ik houd van films zoals Donnie Brasco, alles eigenlijk van Martin Scorsese. Die vibe vind ik vet. Familie, hechtheid, warmte. Dat is pizza. Ik moet ervan lachen, als ik ernaar kijk. Als mensen aan het ruziën zijn en je geeft ze pizza, dan stoppen ze. Het brengt vreugde.
Heb je ook overwogen om andere gerechten in epoxy te gieten?
Nee.
En wat is je favoriete pizza?
Pepperoni, een classic. Een Amerikaanse classic, niet eens een Italiaanse classic. Dat vind ik wel vet. De Italianen hebben tomatensaus op de pizza gegooid in achttien-nog-wat, en die hebben het pizza genoemd. De Grieken deden het honderden jaren ervoor, zonder tomatensaus. De Turken ook. Maar pepperoni is internationaal. Wie dit ziet, denkt: pizza.
En kunnen mensen ook pizza eten op de expo?
Saman: Nee.
Jan Hoek: Er is wel snoep in de vorm van pizza’s. Volgens mij is dat het leuke aan deze show. Alles stelt pizza voor, of is gemaakt van pizza, maar er is geen pizza. Een pizza kan een skateboard zijn, en snoep kan een pizza zijn, maar pizza is geen pizza.
