Als er één land is dat Geert Wilders met passie haat, dan is het Saoedi-Arabië. Dit meest conservatief-islamitische land ter wereld is een doorn in het oog van de Nederlandse profeet van het vrije woord. Regelmatig verschijnt er een sneer op zijn twitteraccount…
… of heeft hij weer een aanleiding gevonden om nog eens te benadrukken hoe ‘barbaars’ het Saoedische regime is…
Videos by VICE
Zijn haatacties bereikten een hoogtepunt in november 2013, toen hij het islamitisch credo op de Saoedische vlag (‘Er is geen God behalve Allah en Mohammed is zijn profeet’) veranderde in ‘De islam is een leugen, Mohammed een crimineel, de Koran is vergif’. Hij printte zijn versie van de vlag uit op stickervellen en deelde ze uit. Ook stuurde hij een exemplaar naar de Saoedische ambassadeur in Den Haag. Naar eigen zeggen wilde Geert de islamitische wereld een nieuwe vlag aanbieden met daarop “een boodschap van waarheid en bevrijding”.
Het duurde tot halverwege 2014 voordat Geerts cadeautje de Saoedische regering bereikte. In dat jaar werkte en woonde ik zelf in Saoedi-Arabië. De Saoedi’s om me heen besteedden weinig aandacht aan Geerts stickeractie, maar de regering reageerde boos en dreigde met handelsmaatregelen voor Nederland. Ondanks dat de maatregelen er nooit officieel zijn gekomen, heeft het Nederlandse imago een deuk opgelopen bij de Saoedi’s. Dat kan de gemiddelde Nederlander natuurlijk geen fluit schelen, maar het is een feit dat die stickeractie ons land niets goeds heeft gebracht. Geert zal er ongetwijfeld een handjevol stemmen bij hebben van blanke uitkeringstrekkers met een verslaving aan de fruitautomaat in de snackbar, maar dat is een ander verhaal.
Wat ook een feit is, is dat er vreselijke dingen gebeuren in Saoedi-Arabië. Mensenrechten worden geschonden, vrouwen hebben nog steeds aanzienlijk minder te vertellen dan mannen en mensen verdwijnen zonder eerlijk proces de gevangenis in, om maar een paar dingen te noemen. Wanneer blogger Raif Badawi zweepslagen krijgt is dat voor media dan ook een uitgelezen kans om weer eens aan te stippen wat een rotland Saoedi-Arabië is en dat het belachelijk is dat Nederland hier nog steeds een relatie mee onderhoudt.
Een belangrijke reden dat deze relatie er toch is, is natuurlijk de Saoedische olievoorraad en de belangen voor het Nederlandse bedrijfsleven, dat jaarlijks voor miljarden naar het land exporteert. Wat media veel minder onder de aandacht brengen is dat het huidige Saoedische regime de beste optie is voor het Westen om mensen- en vrouwenrechten in het land te kunnen verbeteren. Ja, de regering is conservatief en zegt bijvoorbeeld dat het buitenland zich ‘niet moet bemoeien’ met de lijfstraffen die Raif Badawi krijgt, maar een groot deel van de Saoedische bevolking is vele malen conservatiever dan de regering. De regering heeft de afgelopen jaren veel kleine stapjes gezet naar een moderner Saoedi-Arabië, zoals het voor vrouwen toegankelijk maken van meer banen en het geven van studiebeurzen aan jongeren zodat ze in het Westen kunnen gaan studeren. Zouden er nu democratische verkiezingen worden gehouden, dan kan dat betekenen dat veel van die stapjes teruggedraaid worden. De online discussies die Saoedische kranten initiëren, bijvoorbeeld over de vraag of vrouwen zonder toestemming van hun man mogen reizen, onderstrepen dat. Reacties van zowel Arabische mannen als vrouwen zijn vaak negatief. ‘S T O P westernizing our Deen (manier van leven)’, reageert een schijnbaar tevreden Arabische huisvrouw.
Toen de Britse minister van Buitenlandse Zaken over de Raif Badawi-zaak zei dat het grootste deel van de bevolking het eens is met de veroordeling, en de Britse regering mede daardoor niet hard ingreep, stuitte ze op kritiek. Natuurlijk is het in een absolute monarchie met weinig persvrijheid nooit zeker te zeggen wat de bevolking precies vindt, maar het is niet ondenkbaar dat een groot deel ervan Badawi’s veroordeling prima vindt. Zijn vader is het in ieder geval volledig eens met de straf die hij krijgt. Aangezien het grootste deel van de Saoedische bevolking zestig jaar geleden nog in tenten leefde, duurt het misschien wat langer voordat Saoedi’s en westerlingen het roerend met elkaar eens zijn over of er grenzen moeten zitten aan vrijheid, en wat rechtvaardigheid precies is.
Naast dat het Saoedische regime probeert om de bevolking langzaam de moderne tijd in te loodsen, zijn ze – en dit is een ander groot voordeel – benaderbaar. Waar met andere conservatieve regimes in de regio niet of moeilijk te praten valt, heeft Saoedi-Arabië goede relaties opgebouwd met veel westerse landen. De reden voor deze relaties (olie, macht, geld) zijn misschien niet de perfecte basis voor een innige vriendschap, maar Saoedi-Arabië is in ieder geval bereid te communiceren.
John Kerry en koning Salman in mei. Afbeelding via WikiMedia Commons
Het is niet zo dat de Saoedi’s een staande ovatie verdienen voor het simpele gegeven dat er met ze valt te praten en dat ze verder met zijden handschoentjes moeten worden aangepakt, maar een stabiele politieke relatie met het land is de enige manier waarop de EU-landen en Amerika druk kunnen uitoefenen op verbetering van de mensenrechtensituatie en het proces naar modernisering. Omdat de Saoedische overheid ook belang heeft bij een stabiele relatie en open staat voor suggesties, biedt dit perspectieven.
Het is niet moeilijk om te schreeuwen wat er misschien allemaal niet deugt aan een streng conservatief-islamitisch land, en om provocerende stickers te maken om maar vooral duidelijk te maken dat het allemaal niks is daar, maar dat betekent eigenlijk vooral dat het je geen reet kan schelen en dat je geen enkele moeite wil doen om er ook daadwerkelijk iets aan te veranderen.
