Als je door België rijdt doet het land altijd een beetje rommelig aan. Dit heeft alles te maken met de enorme warboel van totaal verschillende huizen, die op compleet willekeurige plekken gebouwd lijken te zijn. Hannes Coudenys is gefascineerd door hoe lelijk de huizen in België zijn en verzamelt de allerlelijkste op zijn blog Ugly Belgian Houses (een Tumblr en een facebookpagina om precies te zijn), voorzien van uitstekende, messcherpe grapjes. Hiermee haalt hij zich een hoop boze bewoners, advocaten en dreigementen op de hals, maar dat weerhoudt hem er niet van om door te gaan met zijn project.
In zijn onlangs verschenen boek staan vijftig gruwelijk lelijke Belgische huizen, en binnenkort neemt hij de lelijkheid van België onder de loep in de driedelige documentaire Archibelge. Op woensdag 6 mei is het eerste deel daarvan om 21:30 te zien op Canvas. Ik belde hem op om te vragen wat hij zo mooi vindt aan Belgische lelijkheid.
Videos by VICE
“So, where is the house?”
VICE: Hallo Hannes! Woensdag komt de documentaire uit. Wat kunnen we ervan verwachten?
Hannes Coudenys : Het bestaat uit drie delen: de ontzettend lelijke en volgebouwde kustlijn, de Steenweg en Brussel. De Steenweg is de Route ’66 van België. Vroeger was dit een belangrijke verkeersader, maar tegenwoordig gebruikt iedereen de snelweg. De Steenweg neemt je terug in de tijd: je ziet er discotheken, grote Spaanse villa’s en hele lelijke huizen – alles staat er door elkaar. Het is precies het type Vlaanderen dat je ziet op Ugly Belgian Houses.
Hoe is de documentaire tot stand gekomen?
Ik dacht dat ik de enige was die zich bezighield met de lelijkheid van België, maar in de jaren zestig was er een architect die zei dat België het lelijkste land ter wereld was. Er zijn blijkbaar meer mensen die zich ermee bezig houden en momenteel ben ik één van de bekendste. Via mijn boek zijn de documentairemakers bij mij terechtgekomen en ze hebben ook andere mensen benaderd. Ik denk dat er een hele mooie documentaire uit voortgekomen is. Het beantwoordt vragen als: hoe heeft het zover kunnen komen, moeten we ons ertegen verzetten, of is het eigenlijk juist fantastisch?
Wat vind je het allerlelijkst in België?
Ik heb een hekel aan die Spaanse villa’s, omdat we een Belgisch klimaat hebben waardoor het altijd regent. Die huizen maken me kwaad, omdat ze me aan Spanje doen denken. Ze passen ook niet tussen de andere huizen. Halve huizen vind ik ook verschrikkelijk. De andere helft moet dan nog gebouwd worden en dat is vaak in een geheel andere stijl. Echt lelijk.
“50% shades of grey”
Ik las ergens dat je geregeld kwade reacties krijgt.
Dat klopt, maar ik doe wel mijn best om te laten zien dat ik niet zo’n klootzak ben als ze denken. Een architect zei ooit tegen me dat ik binnenkort een zelfmoord op mijn geweten zou hebben. Hij zei dat hij zijn kinderen geen eten meer zou kunnen geven omdat ik zijn werk de grond in boorde en niemand zijn huizen meer zou kopen. Het huis dat hij had ontworpen vond hij zelf ook lelijk, zei hij, maar dat was hoe de klant het wilde.
Hoe vind je al die lelijke huizen eigenlijk?
Ik ga heel vaak zelf op zoek met de auto, maar ik krijg ook tips van mensen. De foto’s die ik opgestuurd krijg zijn vaak nogal slecht, dus dan ga ik er alsnog zelf naartoe om een betere foto te maken. Ik heb veel van België gezien, maar Limburg en Wallonië moet ik nog doorspitten. Er zijn nog genoeg lelijke huizen om te ontdekken.
Als je zoveel tijd aan lelijke huizen besteedt, ontwikkel je er dan niet ook een liefde voor?
Ja, absoluut. Het boek staat vol met pareltjes waar ik verliefd op ben. Ik vind dat mensen die saaie huizen bouwen beter hun best moeten doen om er echt iets lelijks van te maken. Iets moois is ook goed, als het maar niet middelmatig en saai is. Daar hou ik echt niet van.
“The roof, the roof, the roof is everywhere”
Zijn de bewoners trots op hun huizen?
Zeker, ze zijn heel trots op het feit dat hun huis in een boek staat, ook al is het een boek over lelijke huizen.
Hoe komt het dat juist in België de huizen zo eh, anders zijn?
Na de oorlog besloot een politieke partij dat we meer op het platteland moesten gaan wonen. Iedereen die een huis op het platteland wilde bouwen kreeg subsidie, en daar maakten veel mensen gebruik van. De bouwcultuur is ontstaan op het platteland: de staat wilde dat we bouwden. We mochten bouwen en we konden bouwen. Er is een Belgisch gezegde over dat de Belg wordt geboren met een baksteen in de maag, oftewel dat hij het liefste altijd zijn huis aan het verbouwen is, maar dat is dan dus wel een gesubsidieerde baksteen.
Het is een cultuurverschil met Nederland. Nadat je bent afgestudeerd en een vriendin hebt, dan trouw je zo snel mogelijk en koop of bouw je een huis. Daarna ben je 25 jaar bezig met het afbetalen ervan. Zo gaat dat in België.
Blijft er nog wel platteland over?
Er is een gebied bij de kust waar het nog redelijk leeg is, maar iemand heeft uitgerekend dat we binnen tien jaar zonder bouwgrond zitten. Daarom kan Ugly Belgian Houses blijven bestaan; ik hoef maar iets verder te rijden en ik ontdek weer allemaal nieuwe lelijke huizen. Als ik door Nederland rij zie ik vaak nog hele grote onbewoonde gebieden.
“If you look long enough, it kinda looks like a house”
Ugly Belgian Houses begon als grap, toen werd het een boek, en nu komt er een documentaire. Wat betekent het project nu voor jou?
Architectuurverenigingen vragen me regelmatig of ik wil komen spreken. Dat vind ik grappig, want ik heb helemaal geen architectuur gestudeerd. Ik heb er wel veel over geleerd en ik vind het leuk dat er door mijn blog meer wordt nagedacht over de manier waarop we bouwen. Mensen kijken nu anders naar huizen.
Wat is de volgende stap?
Het boek was eigenlijk bedoeld als een soort eindpunt, maar het blies het blog juist weer nieuw leven in. Ik ga er nog even mee door, maar daarna begin ik aan Beautiful Belgian Houses.
