Ik besefte pas dat we arm waren toen de stroom de eerste keer uitviel. Het staat me nog zo helder voor de geest: ik was zeven jaar oud, de jongste van vijf kinderen, en zocht in de gangkast naar kaarsen om iets van licht te hebben in ons donkere huis. Later op de avond zat ik uit het raam te staren en was ik me er ineens van bewust dat ons huis het enige in de straat was zonder licht.
Ik hoorde mijn moeder in een andere kamer smeken aan de telefoon. Ze had iemand van het elektriciteitsbedrijf aan de lijn. “We betalen volgende week nog vijf dollar, ik beloof het!” De rest van de avond maakten we schaduwfiguren op de muur van de keuken en konden we erom lachen, maar de stroom bleef daarna wekelijks uitvallen.
Videos by VICE
De auteur (vooraan), met haar broertje en zusjes
We waren anders dan onze buren in Rangiora in Nieuw-Zeeland, omdat we arm waren. Ik heb me er altijd zo erg voor geschaamd. Net zoals talloze andere kinderen die onder de armoedegrens leven, is ons nooit geleerd hoe we met een budget moesten omgaan – alleen hoe we moesten overleven. Nieuw-Zeeland is een verzorgingsstaat waarin uitgebreide financiële hulp wordt geboden aan arme mensen, maar de overheid ontmoedigt uitkeringsgerechtigden om een rentedragende spaarrekening te hebben, door mensen die wél zo’n rekening hebben te straffen.
Mijn alleenstaande moeder, die visueel gehandicapt was door een zeldzame erfelijke oogafwijking, kon niet werken en heeft nooit geleerd hoe ze een budget moest opstellen – dus wij ook niet. In plaats daarvan werd ons geleerd dat we iedere cent die we hadden moesten uitgeven, omdat ze anders toch wel zouden verdwijnen. We moesten accepteren dat vrijwel alles van de 550 Nieuw-Zeelandse dollars (ongeveer 330 euro) die we iedere twee weken kregen, opging aan boodschappen. En als die boodschappen niet genoeg waren voor twee weken, was het honger lijden. We leerden hoe we dat moesten volhouden, maar het weerhield me er niet van om naar alles te hunkeren wat ik niet kon hebben.
Hoe ik een verslaving ontwikkelde aan troep die ik niet nodig had
Toen ik van de middelbare school af kwam, was ik niet de enige die niks wist van financiën. Niet alleen mensen met een kansarme achtergrond of specifiek mensen uit Nieuw-Zeeland hebben hier last van. Uit een enquête onder studenten uit de Verenigde Staten in 2016 bleek dat vier van de tien studenten hun uitgaven niet bijhouden en meer dan de helft had geen enkele lessen gekregen over hun persoonlijke financiën.
Toen ik 18 werd, ben ik direct op mezelf gaan wonen. Het enige wat ik over geld wist, was hoe ik het zo snel mogelijk uit moest geven.
Op mijn twintigste presenteerde ik me in gezelschap als een wereldse vrouw die dure broodjes met avocado bestelde. Maar als ik alleen was, negeerde ik rekeningen en gooide ik brieven van schuldeisers weg. Ik baadde in rotzooi: geurkaarsen, dure make-up, waardeloze versieringen, designerparfum, kleren waar ik de kaartjes in liet zitten en een onesie met eendjes erop.
Vijf jaar geleden, toen ik 23 was, propte ik een stationwagon en een aanhangwagen vol met mijn troep – en toen besefte ik pas wat voor kolossaal monster ik had gecreëerd. De bubbel van dingen die ik had verzameld om mezelf mee te kalmeren knapte uit elkaar. Niets van deze troep gaf me de vervulling waar ik naar verlangde. Na vier jaar een online kledingwinkel te hebben gerund had ik alleen maar een gigantische berg aan te dure, slecht gemaakte rotzooi. En een enorme schuld.
Hoe ik mezelf eindelijk heb leren budgetteren
Uiteindelijk overschaduwde de angst om spijt te krijgen van de tien volgende jaren de schaamte die ik voelde over mijn geldproblemen. Dit was niet het leven dat ik voor mezelf wilde – het kwam niet eens in de buurt. And ik niet zou veranderen zou ik arm blijven, vast blijven zitten in dezelfde stad en van maandloon naar maandloon blijven leven tot ik mijn eerste grijze haar zou ontdekken. Ik zou nooit financieel onafhankelijk worden en mooie reizen kunnen maken. En dus pakte ik een vuilniszak in met mijn spullen, verhuisde ik naar een andere stad, verkocht ik alles wat ik niet nodig had en doneerde de rest. Ik moest mijn verleden loslaten en ervan leren. De tijd om de cyclus te doorbreken was eindelijk gekomen.
Zo heb ik het aangepakt:
Ik begon met een doel stellen. Ik wilde genoeg sparen om een jaar lang te kunnen reizen. Om uit te vogelen hoe ik dat moest doen ging ik naar de bibliotheek om boeken over persoonlijke financiën te lenen, waaronder The Total Money Makeover van Dave Ramsey en Get a Financial Life van Beth Kobliner. Ik keek op YouTube naar video’s over budgetten en volgde bloggers die een vergelijkbaar traject aan het afleggen waren. Met een duidelijk doel voor ogen werd het makkelijker om niet langer mijn leven vol te hoeven storten met alle troep ik ooit wilde hebben.
De auteur in Nepal, waar ze in 2017 het Annapurna-massief beklom
Ik maakte een simpel budget om aan vast te houden. In Word maakte ik een sjabloon waarin ik kon bijhouden hoeveel ik iedere week uitgaf aan basisbenodigdheden: boodschappen, huur, dat soort dingen. Ik gaf mezelf 15 dollar speelruimte (daarmee bedoel ik geld om op zaterdagavond goedkope wijn te drinken op de bank en een potje te janken) en de rest ging direct naar het aflossen van mijn schuld. Iedere week werkte ik het document bij. Omdat het simpel was, vond ik het niet moeilijk om eraan vast te houden.
Ik vergaf mezelf. Ik had enorm veel schaamtegevoelens opgebouwd over hoe mijn familie was opgegroeid en mijn onverantwoordelijke relatie met geld, en ook omdat ik heel eigenwijs twee jaar lang iedere dag een onesie met eendenprint heb gedragen.
Hoe ik sterk blijf en nieuwe dingen blijf leren
Nu ik achterin de twintig ben, erken ik dat mijn opvoeding, die me in de eerste instantie belemmerde, mijn manier van denken al die jaren sterk heeft gehouden. Een tijdje zonder geld moeten leven gaat me makkelijk af, nu het een persoonlijke keuze is geworden en geen gegeven. Hoe ik ben opgevoed heeft me de kracht gegeven om te kunnen waarderen wat ik heb, in plaats van me blind te staren op wat ik wil.
Met de kerst om de hoek weet ik dat mezelf zal moeten inhouden. Ik wil mijn neefjes en nichtjes bedelven onder cadeaus, dingen die wij nooit konden hebben vroeger. Maar tegelijkertijd weet ik dat ik het liefste wil dat zij waarderen dat geld niet gelijkstaat aan geluk, of liefde, of een gebrek daaraan.
Toen ik zeven was kwam ik erachter dat ik arm was toen de stroom uitviel, maar ik wist dat ik altijd rijk zou zijn als ik de controle terug zou winnen.
—
Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen:
