Tijdens die niet zo heel genuanceerde discussie over racisme die de afgelopen maanden door Nederland heeft gewoed, heb je misschien gemerkt dat je een paar racisten in de familie hebt. Het kan zijn dat je een familielid iets op Facebook hebt zien delen waarvan je dacht, “Eh… Tante Lida?” Zoals dit wandtegeltje, dat in een sfeervol lettertype je hersenen minacht:
Bron: Je tante Lida op Facebook.
Videos by VICE
Of misschien was het de nieuwe vriend van je zus die je liet schrikken in de afgelopen weken, toen hij onderstaand plaatje in de familie-WhatsApp-groep besloot te gooien.
Bron: Jordy, de nieuwe vriend van je zus. Hij voegde er ter verduidelijking de tekst “en zo is het maar net !!” aan toe.
Zo heeft waarschijnlijk iedereen wel mensen in de familie met schrikbarende opvattingen die de laatste tijd plotseling aan het licht zijn gekomen. Het is niet makkelijk om te beseffen dat mensen die zo dicht bij je staan dit soort gedachten blijken te verschuilen achter hun verder eigenlijk opperbeste persoonlijkheden. Sterker nog, het is materiaal voor uitgebreide therapie. (Pas je verzekeringspolis voor 2014 er snel nog even op aan!) Maar er is ook een probleem op de kortere termijn. Er is een kans dat je met kerst een paar uur met ze aan tafel moet zitten. En misschien gaan er wel actualiteiten besproken worden.
Je wilt niet dat dit de kerst wordt die de geschiedenisboeken in gaat als ‘die keer dat jij oom Henks wang wegsmolt met een gloeiend heet gourmetpannetje omdat hij met een guitige blik naar Nelson Mandela verwees als hoofdpiet’. Je moeder heeft uren in de keuken gestaan, en misschien heeft ze daar niet alleen gestaan, maar ook nog eens gekookt, en het is respectloos om haar harde werk teniet te doen met een familieruzie.
Kerst is een feestdag voor moeizame gesprekken met mensen die je niet zo vaak ziet, geen feestdag voor meningen of emoties. Beter is om je in te houden. Hier zijn drie suggesties voor het behouden van een gezonde sfeer tijdens het kerstdiner, met handige praktijkvoorbeelden.
1. Offer je eigenwaarde op voor de goede sfeer
Snijd, zodra er een discussie over racisme zijn kop op dreigt te steken, een onderwerp aan waarmee je in één klap alle aandacht opeist. Dit is in het meest effectieve geval kwalijke informatie over jezelf. Je moet jezelf in een wel heel kwaad daglicht zetten als je de belangstelling op jou gericht wilt houden. Biecht iets pijnlijks op, of verzin iets naars over jezelf, in naam van de kerstsfeer. Zeg dat je sinds kort als bijbaantje coke versnijdt. Of vertel dat je het laatst hebt uitgemaakt met je vriendin omdat haar moeder overleed en ze daar de hele tijd over wilde praten. Je familie zal je de rest van de avond niet meer met rust laten, maar van nonchalant racisme zul je geen last meer hebben.
EEN HANDIG PRAKTIJKVOORBEELD:
Je schoonzus:“Ik snap echt niet waarom die loempiabakkers vinden dat Gordon racistisch is.”
Jij:“Ik heb gonorroe.”
Je hele familie:“…”
Je schoonzus:“Maar goed, wat ik dus wilde zeggen: waar maken die zakjapanners zich druk om! Het is Gordon maar!”
Jij:“Jongens ik heb echt zo veel gonorroe op dit moment. Het brandt bij het plassen en mijn onderbroek zit vol met groengele afscheiding.”
Je hele familie:“……………………………………………..……”
Je promiscue tante die elke kerst trots haar gerimpelde decolleté vertoont:“Ah joh, een weekje ceftriaxon en je bent er zo vanaf.”
2. Probeer de negativiteit in de richting van een gezamenlijke vijand te krijgen
Verbuig een gesprek dat uitnodigt tot racistische opmerkingen in de richting van iets waar iedereen zijn frustraties in kwijt kan. Sinaasappelsap drinken na het tandenpoetsen, bah! Wespen, BAH! Van die mensen die achter je staan in de rij bij de supermarkt en snel naar voren rennen zodra er een extra kassa opengaat, BLUUURGH! Razend zal iedereen worden! Maar het is een verbroederende woede! Vuisten zullen op tafel worden geslagen, en de champignons die uit hun kommetjes opveren zullen symbool staan voor jullie gedeelde haat!
EEN HANDIG PRAKTIJKVOORBEELD:
Je oom:“Weet je wat het is? We laten iedereen toe in dit land. En dat is prima. Iedereen is welkom. Maar je moet wel met je poten van onze cultuu—”
Jij:“Weet je wie ik echt irritant vind? Hardlopers die bij een rood stoplicht komen, en dan op de plaats doorgaan met joggen.”
Je hele familie:[geërgerd, bevestigend gemompel]
Je oom, er nog achteraan ratelend:“Ja, waarom doen mensen dat toch? Het is een zieke, zieke wereld.” [heft glas op] “Op betere tijden, lieve familie.”
3. Doe bij elke racistische opmerking gewoon alsof je niks gehoord hebt
Dit is niet de dapperste optie, maar soms is de laffe zak uithangen juist het grote ding om te doen. Denk aan de lieve mensen in je familie die gewoon een fijne kerst willen hebben, en slik al je woede in. Verloochen je zucht naar gerechtigheid in naam van de goede sfeer. Nu denk je misschien: hoe kan ik negeren dat mijn neef met een perfecte onverschilligheid een hele bevolkingsgroep beledigt? Nou, het lukt je ook best makkelijk om het nieuws over de radioactieve ramp in Fukushima te negeren, dus zo onervaren ben je ook weer niet.
EEN HANDIG PRAKTIJKVOORBEELD:
Je tante:“Laten we maar flink genieten van dit kerstdiner, voordat we kerst ook niet meer mogen vieren van die moslims!”
Jij:[sterft van binnen; houdt dapper je lippen op elkaar]
Je tante:“Diabetespatiënten hebben toch ook last van het Suikerfeest? Daar hoor je ons toch ook niet over?”
Jij:[balt je vuisten onder tafel; voelt je aderen bijna uit elkaar spatten door het plotseling sneller pompen van je hart; probeert jezelf te kalmeren door voor te stellen hoe vijf puppy’s van een glijbaan komen afgeroetsjt en meteen terugrennen naar de trap voor een tweede keer]
Sterkte deze kerst, jongens. En mocht je deze tips nou allemaal wat overdreven vinden, neem dan gewoon een zak mdma mee en roer deze voor aanvang van het kerstdiner door je moeders knoflooksaus.
Afbeeldingen gevonden op http://nederlandspreekt.tumblr.com.
Marten Mantel schreef Invasie op het eiland, een boek waar de hele familie het over eens kan worden.
