Maar tijden veranderen en dat geldt zeker voor voetbalscouts. Bij Vitesse werkt de 27-jarige Sonny Bosz al jaren in de scouting. Hij struint met zijn magische scoutingsboekje en laptop de binnen- en buitenlandse velden af.
Zijn vader Peter is natuurlijk een van de bekendste Nederlandse trainers, maar Sonny timmert ook aan de weg in de voetballerij. Als profvoetballer kwam hij net tekort en hij belandde bij de administratie van een assurantiekantoor. Toch vond hij uiteindelijk zijn roeping in het betaald voetbal. We waren benieuwd naar zijn leven langs de lijn, dus spraken we hem in zijn kantoor in Papendal over cowboys, Ted van Leeuwen en Tim Matavz.
VICE Sports: Ha Sonny, hoe ben je in de scoutingswereld beland ?
Sonny Bosz: Ik keek altijd al veel voetbal en discussieerde ook vaak met mijn vader over het spelletje. Toevallig zat Ted van Leeuwen – die toen bij Vitesse werkte – in de auto bij mijn vader toen ik mijn vader belde. We waren weer eens aan het sparren over een speler. Ted luisterde mee en vond dat ik er wel kijk op had. Vanaf toen nam hij me af en toe mee naar wedstrijden in Duitsland. In die tijd voetbalde ik nog bij Go Ahead, dus dat was wel allemaal vrijblijvend.
Ted van Leeuwen is een grote naam in de voetballerij. Wat leerde je van hem ?
Ik maakte voor hem altijd rapporten over spelers van de teams die we bekeken. Dan schreef ik bij een speler wat steekwoorden op, bijvoorbeeld op dat hij een goede steekpass had of een kopsterke speler was. Daar rolde ik dan later een rapportje uit. Heel simpel eigenlijk, maar wel effectief, merkte ik.
Maar je was toen nog profvoetballer bij Go Ahead. Hoe ben je daarna bij Vitesse beland ?
Toen mijn vader hier trainer was, deed nog niemand de wedstrijdanalyses van de komende tegenstander. Hij vroeg mij om dit te doen dus deed ik dat, gewoon voor de lol. Maar het beviel Vitesse zo goed, dat technisch directeur Mo Allach aan mij dacht toen hij de scouting voor het eerste elftal hier op poten zette.
Je was toen nog erg jong. Wat is het grootste verschil tussen een jou en de oudere scouts ?
Mijn netwerk is kleiner dan dat van de meeste scouts. Bij Vitesse werk ik samen met Marc van Hintum en Janus van Gelder en ik merk dat dat nog een groot verschil is. Ik ben vroeg begonnen, maar dat betekent ook dat je netwerk minimaal is. Veel scouts hebben natuurlijk al een hele carrière achter de rug in het profvoetbal en kennen daardoor veel mensen. Ik ben nog jong en bouw nu al intensief een netwerk op. Dat kan in de toekomst voordelen opleveren. Ook leer ik via Marc, Janus en Mo veel mensen kennen.
Welke rol speelt zo’n netwerk voor je ?
Het netwerk bestaat vooral uit zaakwaarnemers. Als scout word je vaak benaderd door zaakwaarnemers en agenten. Dus je netwerk wordt wel automatisch groter. De keerzijde is dat er ook ontzettend veel cowboys tussen zitten die spelers aanbieden die niet van hen zijn. Ze proberen dan als tussenpersoon wat centen te verdienen.
Hoe weet je of je een tip van een zaakwaarnemer serieus moet nemen?
Bij Vitesse werken we met een systeem waarin we spelers cijfers geven. Aan elke speler hangen we dan de tipgever. Uiteindelijk wordt er in een percentage uitgedrukt hoeveel geschikte spelers voor Vitesse die tipgever heeft aangeboden. Dan kan je dus zien hoe betrouwbaar een tipgever is, maar ze kunnen uiteindelijk toch altijd met de gouden tip komen. Elke tip moet dus wel serieus genomen worden.
Videos by VICE
Wanneer besluit je om een wedstrijd van een potentiële aankoop te bezoeken ?
Na een tip ga ik altijd op zoek naar beelden van die speler via InStat. Dat is echt een soort YouTube voor voetbalscouts. We vragen de financiële voorwaarden op bij de makelaar als we die speler goed genoeg vinden. Vervolgens kunnen we besluiten om de speler live te bekijken. Maar bij spelers in Nederland gaan we vaak meteen al kijken. Dat kost toch bijna geen geld.
Het is toch wel lekker om overal ter wereld spelers te bekijken. Waar ben je allemaal al geweest ?
Het budget is bij Vitesse niet zo groot om zomaar even naar Brazilië of Spanje te vliegen. Vaak gaan we met een auto op pad naar bijvoorbeeld België en soms vliegen we. We hebben een goede relatie met Chelsea, dus vliegen nog wel vaak naar Engeland om spelers uit de beloften- en jeugdteams van Chelsea te bekijken. Ook kijken we dan vaak verhuurde spelers van Chelsea.
Hoe ziet zo’n trip eruit ?
Soms moet ik echt halsoverkop weg. Dan wordt er nog een ticket geboekt om dezelfde dag een speler te bekijken. Dan vlieg ik erheen, ga naar de wedstrijd en soms vlieg ik dezelfde dag weer terug. Het klinkt heel leuk, maar vaak zie ik niet meer dan een stadion, hotel en vliegveld.
Ga je dan nooit even de stad in ?
Ik ben niet echt een type dat alleen de stad induikt, maar soms ga ik samen met Marc en dan drinken we nog even wat. Dat is wel gezellig.
Wat neem je mee op zo’n trip ?
Bijna niets. Mijn scoutingsboekje is het belangrijkste. Soms neem ik mijn laptop nog mee om wat rapporten over spelers in te vullen.
De laatste tijd spelen statistieken steeds meer een rol bij het transferbeleid van voetbalclubs. Welke rol speelt statistieken bij jullie ?
Bij Vitesse werken we nu samen met SciSports. Dat is een bedrijf dat ons puur op basis van statistieken adviseert. Als we een speler zien zitten, halen we dat ook bij hen door de koker. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de transfer van Tim Matavz. We hielden er natuurlijk rekening mee dat Ricky van Wolfswinkel zou vertrekken. Daarom haalden we verschillende kandidaten om Ricky op te volgen door de koker van SciSports.
Wat bleek uit de statistieken van Matavz ?
We vergelijken hem met Ricky van Wolfswinkel en Ricky is een spits die veel van de bal af beweegt. SciSports kan met behulp van heatmaps precies laten zien of dat dan ook bij andere spitsen het geval is. Met het blote oog krijgen we natuurlijk al een indruk van de speelstijl van een speler, maar met SciSports hebben we een soort controlemiddel.
Jullie gebruiken zelf ook statistieken om spelers te beoordelen. Hoe werkt dat precies ?
Aan elke eigenschap van een speler hang ik een waarde tussen de nul en honderd. Uiteindelijk krijgt een speler een score. Het lijkt wel alsof je FIFA-ratings geeft. Bij een score die hoger is dan tachtig vinden we hem meestal goed genoeg. De database van spelers met bijbehorende scores blijft maar een hulpmiddel. We gaan altijd live kijken, maar toch klopt het altijd wel redelijk.
Daarna moet er een besluit worden genomen voor een transfer. Wat is jouw rol daarin?
Mo Allach is verantwoordelijk voor de eindbeslissing. Ik speel een adviserende rol. Samen met de andere scouts reik ik Mo Allach spelers aan. Ik bekijk continu spelers. Ik geef ze cijfers, maak rapporten en verwerk die in het speciaal voor Vitesse ontwikkelde systeem. Bij potentiële aankopen maak ik een video-compilatie en stuur die naar Mo. Dan doet hij altijd de eindscouting op basis van de speler zelf. Vervolgens gaat Mo met de trainer zitten en die maken samen de beslissing.
Nu zit je middenin de transferperiode. Is het nu belachelijk druk ?
Eigenlijk ben je vooral de rest van het jaar bezig voor deze periode. Je kijkt het hele seizoen naar spelers en wedstrijden en nu is het vooral zaak om de beoogde speler binnen te halen. Maar ook nu blijf je om je heen kijken naar talent natuurlijk.
En bij welke wedstrijd sta je straks weer langs de lijn ?
Vanavond ga ik naar een wedstrijd in Oosterbeek tussen Oostende en Steaua Boekarest. Dat is hier vlakbij. In de voorbereiding van het seizoen zijn er heel veel buitenlandse teams die hier op trainingskamp zijn. Voor ons is dat ideaal, omdat dit teams zijn die we normaal niet veel zien. Voor de wedstrijd kijk ik dus eerst even in het systeem of er bekende jongens meedoen. En dan sta ik vanavond weer langs de lijn met mijn boekje om een rapport te maken.
—
Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.
