Als je je ooit afvraagt hoe je in een cult belandt, vaak genoeg besef je het zelf niet. Soms draaien ervaringen helemaal anders uit dan verwacht.
In december 2021 besloot ik als vrijwilliger te werken op een eco-farm in Spanje. Na een rigoureus selectieproces – lees: ik zocht de goedkoopste plek op – kwam ik een klein paradijs tegen. In een kleurrijke oase waar rode zandwegen de vele exotische planten van elkaar scheiden tot een overzichtelijke route, besloot ik om een maand te verblijven en me in te zetten voor onze geliefde planeet. Ikzelf zag het als een nobele investering in de toekomst, zeker in tijden van de klimaatcrisis. Maar hoewel het op eerste zicht leek als een normale werkvakantie in een zonovergoten paradijs, had ik niet verwacht zo vaak op mijn eigen grenzen te stoten.
Videos by VICE
Vrijwilligerswerk
Mensen leven heel erg ruraal op de locatie waar ik verbleef. Het is dan ook niet abnormaal om er de trotse eigenaar te zijn van een finca, een boerderij. Zo belandde ik op een boerderij om er een maand te zwoegen.
Op deze boerderij is er de mogelijkheid om je in te zetten als vrijwilliger. Je werkt er dan op het land of draagt bij hoe je kan in de dagelijkse werking. De twee trotse eigenaars, een koppel genaamd Linda en Karel*, werken al bijna 10 jaar aan het terrein. Hun doel is om terug te geven aan moeder aarde, ze willen het land opnieuw vruchtbaar maken. En voor zover lijkt hen dat ook goed gelukt te zijn.
Als vrijwilliger slaap je er in je eigen tentje die je comfortabeler maakt dankzij een geleende matras. De dagelijkse routine bestaat uit een yogasessie in de ochtend, gevolgd door enkele uurtjes werk. Daarna is er lunch en siësta. Na de siësta, start het werk opnieuw en rond 18u30 komt iedereen terug samen in de keuken om het avondmaal te koken. Bij zonsondergang is er een vuurritueel, agnihotra, om de dag af te sluiten.
Rules of the game
Er zijn enkele regels voor mensen die als vrijwilliger willen werken op deze boerderij. Zo mag je er geen gebruik maken van alcohol, junkfood, medicatie of drugs. Iedereen is er strikt vegetarisch, hoewel zelfs kaas en melk zelden hun weg vinden naar de keuken. Daarnaast mag je ook niet gevaccineerd zijn. Je bent vrij om al dan niet deel te nemen aan de yoga en het ritueel, maar het wordt wel sterk aangeraden voor een volwaardige beleving. Dat zijn de regels die op de website vermeld staan. Ik was wel gevaccineerd, maar dat vertelde ik ze ook open en eerlijk voor ik erheen ging. Dat konden ze wel aanvaarden op basis van mijn persoonlijke redenen. Het zijn geen onredelijke mensen.
Bij mijn aankomst kreeg ik echter een extra aantal regels aangeboden op netjes gelamineerde papieren. Het strikte vegetarische dieet die ze er volgen heet ‘the mucusless diet’, een dieet waarvan de wetenschap erachter al een lange tijd is achterhaald. Zo bevat het amper bronnen van proteïne en worden alle zuivelproducten ook vermeden. Daarnaast wordt de inname van graan en gluten tot een minimum gehouden net zoals het gebruik van vleesvervangers zoals tofu, tempeh of seitan. In essentie komt het neer op een vezelrijk dieet zonder peulvruchten of granen. Dat zou zorgen voor een detox waarbij alle toxische stoffen samen met het slijm je lichaam verlaten. Ik heb veel gesnotterd in de eerste week en zo goed als elke dag slaatjes gegeten. Een detox was het zeker wel, of het ook voedzaam was is een andere vraag.
Ik moest te allen tijde proberen mijn mobiele data uit te zetten en wifi was er niet. De millennial in mij schreeuwde moord en brand. Als ik internet wou dan kon ik de inbelverbinding gebruiken via de kabel in een container. Dat was om straling te vermijden, “die zou kanker en andere ernstige ziektes kunnen veroorzaken”. Moest ik toch teveel in aanraking komen met straling kon ik wel altijd wat rondwandelen op blote voeten om me te ontladen. Dat is wat Linda me vertelde.
Spirituele connecties met de natuur
De eigenaars van de boerderij zijn naturalisten. Ze zijn enorm spiritueel en heel erg in-touch met de natuur. Openheid en eerlijkheid zijn voor hen belangrijke onderdelen van een goede samenwerking. Daarom organiseren ze er wekelijkse sharing circles. Daarin wordt er het schema van de komende week besproken en wie welke taak op zich zal nemen. Maar ze verwachten er ook dat je hen vertelt over hoe je je voelt, je kunt het zien als een emotional dump. Tijdens de sharing circle gaat iedereen in een cirkel zo dicht mogelijk bij elkaar gaan zitten, en wanneer je de praatstok krijgt, krijg je het woord. Het belangrijkste is dat je deelt waarvoor je dankbaar bent.
Tijdens mijn eerste sharing circle kreeg ik niet zo goed nieuws te horen. Ik zou de hele maand de enige vrijwilliger zijn. Ik verliet het yogaplatform waar we gepraat hadden een beetje verward. Hun reden om me dit niet eerder te vertellen, was dat ik zo enthousiast was voor mijn verblijf bij hen, dat ze mijn bubble niet wouden bursten. Voor mij was deel van de ervaring ook nieuwe mensen leren kennen en een groep jongeren die samen met mij hun handen in de harde kleigrond wouden steken leek me een ideale plek om dat te doen. Ik vond het best jammer. Zeker toen ik besefte dat ik een maand lang elke avond alleen ging doorbrengen voor de computer of met mijn boekje sudokupuzzels.
“Ik had god niet meer aangesproken sinds die ene warme zaterdag toen ik een oliekruisje op mijn voorhoofd kreeg op mijn plechtige communie. En zelfs dan voelde ik me niet als een van zijn gezegende vriendjes.”
Na een week mijn ritme te zoeken bij mijn nieuwe boerengezin, want zo voelde ik me wel, als een verloren boerendochter die komt intrekken bij haar oudere zus, wende ik wel er wel aan. Vertrouwd, maar toch niet helemaal thuis. Maar net zo onverwacht als die eerste aankondiging was wat er die tweede maandag mij werd voorgeschoteld na de yoga. Toen vroeg Linda me of ik de ‘maestros ascendidos’ kende. Ik kreeg een boekje met gebedjes onder mijn neus geduwd en zonder te vragen of ik wilde, was ik aan het meebidden. Ik had god niet meer aangesproken sinds die ene warme zaterdag toen ik een oliekruisje op mijn voorhoofd kreeg op mijn plechtige communie. En zelfs dan voelde ik me niet als een van zijn gezegende vriendjes. Ik heb zeker respect voor iedereen die gelooft, maar zelf ben ik gewoon geen deel van de club. Mijn hart zat dus zeker ook niet in het gebed die maandagochtend, of eender welke dag die erop volgde. Want sindsdien baden we elke dag. Toen ze me vroegen wat ik ervan vond, haalde ik de beste leugenaar in mezelf naar boven en vertelde ze dat ik de essentie van de boodschappen kon appreciëren. Ik kon er niet veel meer over vertellen, het bidden deed me niets.
Alle goden zijn vriendjes en andere kosmische gebeurtenissen
Het geloof dat Karel en Linda aanhangen is een metafysische religieuze filosofie. Ze geloven in een universele overstijgende kracht en dat iedereen een deeltje van god in zich draagt. Karel vertelde me eens dat “alle goden vriendjes zijn”, en dat binnen hun geloof iedereen dus welkom is. Het is gekend als I AM, gebaseerd op een zin uit het Christendom “I am who I am”. De origine van dit geloof ligt volgens hen bij St. Germain, die een van de ‘opgestegen meesters’ is (cf. maestros ascendidos). Deze meesters waren ooit mensen van vlees en bloed maar bevinden zich nu, dankzij hun enorme inzet, in de kosmos waar ze over de mensheid waken en begeleiden om beter te leven. Ook Jezus is deel van die kosmische vriendenclub. Als je goed leeft in harmonie met de natuur, mensen en jezelf, dan kun je ook opstijgen. Doe je dat niet goed, dan reïncarneer je om een nieuwe kans te krijgen. Zo zou St. Germain een reïncarnatie geweest zijn van een oude Egyptische prins. Fancy man.
Elke dag speelde er ook een live-uitzending via Youtube op de achtergrond. Die was van Amma, beter gekend als The Hugging Saint. Amma is een Indiase guru die dagelijks talloze mensen knuffelt. Sommigen beschouwen haar als een profeet of heilige omdat ze daarmee mensen zou genezen van hun kwaaltjes en zorgen. In mijn derde week op de boerderij organiseerden we zelfs een Satsang. Dat was een zangavond waar we bhajans zongen om Amma te vereren. Ik genoot van het zingen en de meditatie, maar bidden naar Amma was niet mijn cup of tea. Soms leek het wel alsof ze me aan het initiëren waren om deel uit te maken van hun New Age geloof.
“Ikzelf was geen zo’n fan van het ritueel, vooral omdat de rook nogal zwaar op m’n longen sloeg. Ik mocht er geen jointen roken, maar verbrande bosta inademen was blijkbaar geen probleem?”
Tijdens het avondritueel genaamd Agnihotra leerde ik ook wat vreemde dingen. Bij zonsondergang worden stukken gedroogde uitwerpselen van een koe – bosta – gebrand met ghee. Dan is het de bedoeling dat je vertelt waarvoor je dankbaar bent en wat je verwachtingen zijn voor de volgende dag terwijl je wat bruine rijst in het vuur gooit. Daarna staar je naar het vuur tot het uitdooft terwijl je meerdere malen “ohm” zegt. Dat leek vaak wel een wedstrijdje zo lang mogelijk ‘a’ zeggen, zoals bij de ketnetkroket. Ikzelf was geen zo’n fan van het ritueel, vooral omdat de rook nogal zwaar op m’n longen sloeg. Ik mocht er geen jointen roken, maar verbrande bosta inademen was blijkbaar geen probleem?
Alternatieve wereldbeelden
Hoewel ik had verwacht dat mijn hosts wat anarchistisch zouden zijn, hadden ze toch wel interessante, en vaak veruit vreemde, ideeën over hoe de wereld in elkaar zit. Dat werd me duidelijk toen ik mee mocht naar een betoging. Ze vertelden me dat dat was om de rechten van mensen als individuen te verdedigen. Dat sprak me als millennial en af-en-toe-activiste wel aan. Wel had ik niet verwacht dat ik op een antivaxx en anti-5G betoging zou belanden. Mijn spreekwoordelijke euro viel toen ik de banners zag van de betogers met slogans zoals “esta es una plandemia” (het is een plandemie) en “¡el gobierno y sus vacunas a marte!” (de overheid en hun vaccinaties naar Mars!). Voor ik het wist liep ik met een gebloemde spandoek door de straten om de Spaanse overheid aan te klagen op hun mensenrechtenbeleid. Wat hadden ze fout gedaan? Daarvan was ik niet onmiddellijk op de hoogte.
Dat was voor mijn hosts de bevestiging dat ze mij konden vertrouwen met alles. En zo leerde ik telkens een beetje meer over de wereld zoals zij die beleefden. Eerst werd ik verteld over de ‘zwarte elite’, een handjevol mensen die aan de top van de wereld zouden staan waaronder ook Bill Gates. Gates is al vaak het topic geweest van verschillende complottheorieën die te maken hebben van het reduceren van de wereldbevolking. Bij een Google search naar de zwarte elite kan ik echter niets vinden. Waar hebben ze deze info gehaald? Ze vertelden me ook nog over hoe het 5G netwerk een manier is om ons in de gaten te houden en tegelijk ons immuunsysteem zwak te maken door de hoge dosis straling die ze zou afgeven. Ze hadden ook speciale smartphones waar ze alles van Google hadden van gegooid. Kijk, daar kon ik wel mee akkoord gaan. Ik kan nog niet praten over een sofa of ik krijg reclame van Ikea langs alle kanten.
Maar wat voor mij de kers op de taart was, was hoe ze 100% overtuigd waren dat de klimaatcrisis opzettelijk veroorzaakt is door die elite in samenwerking met de overheden.
Een week later mocht ik mee op excursie naar een markt aan de andere kant van het land. Het was een alternatieve markt om een nieuwe cryptomunt te introduceren en aan te sterken, de Ğ1. Hun vertrouwen in het centrale beheer van geld was allang verdwenen. Dat is ondertussen geen nieuw idee in de wereld. In Brussel opende onlangs zelfs de eerste bar waar je met crypto kunt betalen en in El Salvador is bitcoin ondertussen een officieel betaalmiddel. Het is dus helemaal niet vreemd om te denken dat een gedecentraliseerd betaalsysteem ook zou aanslaan bij een groep mensen die de overheid niet langer vertrouwt. Op dit marktje werden wat ambachtelijke hebbedingetjes verkocht en stonden een aantal mensen ook gewoon met cupcakes of tweedehands spullen. Wij verkochten er babyplantjes en juwelen van kristallen en speciale stenen.
Die avond zaten we aan het strand met een picknick – oh ja, hier ook sla en wortelen – en vertelden ze me over chemtrails en hoe de overheid via experimenten de wolken uit de lucht aan het stelen is. Dat laatste verwijst naar hoe men met technologie ervoor kan zorgen dat het regent. Waarvan ze overtuigd zijn dat het voor slechte doelen wordt ingezet. Maar wat voor mij de kers op de taart was, is hoe ze 100% overtuigd waren dat de klimaatcrisis opzettelijk veroorzaakt is door die elite in samenwerking met de overheden. Telkens wanneer ik ze vroeg met welk doeleinde deze machtige groepen mensen zoiets deden was het antwoord hetzelfde: “macht, ze willen ons controleren.” Ik moest telkens mijn uiterste best doen om geen bezwaar te tonen tegenover hun absurde ideeën. Voor zover ik het begreep geloofden ze niet in veel van de wetenschap zoals ze nu bestaat, staan ze niet achter het gebruik van eender welke vorm van medicijnen, zijn ze er absoluut van overtuigd dat de democratie niet bestaat – ik kan ze geen ongelijk geven to be honest – en kon alles opgelost worden qua lichamelijke problemen met een goed dieet of door na te denken over je gevoelens.
Cult of geen cult?
Natuurlijk als je het hier zo allemaal kort overloopt lijkt het erop dat ik misschien wel in een cult terecht ben gekomen. Maar eigenlijk valt dat heel goed mee, niet elke dag zat vol vreemde verhalen. Sommige dagen ging ik alleen gaan dwalen in nabijgelegen steden of de overweldigende natuur. Andere dagen kwam ik terecht in een gesprek over het drinken van menstruatiebloed. Ook bij dit was Linda overtuigd dat ik het moest opdrinken voor alle gezonde stoffen die het bevat. Of hoe ze haar urine spaarde in grote glazen bokalen om tijdens het fermentatieproces stamcellen te kweken. Linda deed heel wat vreemde dingen en experimenteert graag. Vroeger deed ze soms drie keer per dag een ayahuasca ritueel. Karel is wat minder extreem, maar zweert dan weer dat ik niet zomaar mag geloven wat er in mijn geschiedenisboek staat. Ik moet vragen stellen bij wetenschappelijk onderzoek, zoals wat het wetenschappelijk maakt.
Ik probeerde deze periode te omarmen met een open houding. Ik heb meerdere keren mezelf moeten inhouden om geen commentaar te geven, maar stelde wel een miljoen vragen. Ik wou niet al te judgemental zijn. Deze mensen maakten me gewoon heel nieuwsgierig, hun manier van denken lag op sommige vlakken zo dicht bij het mijne en tegelijk er zo ver van af. Maar het was ook wel een plek waar je duidelijk je grenzen moet stellen. Voor mij is dat gemakkelijk, maar ik kan me ook wel voorstellen dat er mensen zijn die snel begeven onder druk. Zeker in zo’n omgeving waar je ver weg bent van familie en vrienden is het gemakkelijk om jezelf te verliezen. Een tip die ik hier kan geven is om trouw te blijven aan jezelf en de dingen in vraag te stellen. Nieuwsgierigheid werd in deze setting aangemoedigd, dus vragen waarom iemand iets deed was nooit taboe. Natuurlijk kun je niet verwachten dat je ook akkoord zult gaan met welke antwoorden je krijgt.
Ik ben er wel van overtuigd dat ze geen cult zijn, hoewel anderen hen al zo benoemd hebben. Belangrijk om te weten is dat ze zichzelf niet voordoen als godheden maar wel overtuigd zijn dat hun geloof het ultieme is om dichter bij de natuur te staan. Dat komt vooral door de universaliteit van hun religie die openstaat voor alle andere geloven. Hun overtuigingen over de wereld zijn natuurlijk wel wat meer aan de alternatieve kant en durven wel eens aanhang te vinden bij complotdenkers.
Ze krijgen wel vaker klachten over hun manier van leven van de lokale overheid. Dat zorgt ervoor dat ze natuurlijk een rebelse mindset zullen aannemen en misschien wel bij heel wat informatie terechtkomen die hun anti-gouvernementele ideeën alleen maar aansterken. En het internet is een gevaarlijke plek. Uiteindelijk ben ik veilig het vliegtuig ingestapt met een cryptomunt en een reeks vreemde ervaringen die ik kon vertellen aan mijn vrienden. Oh ja, en natuurlijk heb ik twee fantastische hippies leren kennen met vreemde ideeën over de wereld maar een hart voor de planeet. Niet slecht voor een bijna-cult ervaring, zou ik zeggen.
*de namen van deze personen zijn geanonimiseerd om ze te beschermen.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.
