Hoe het was om op te groeien in de ‘Children of God’ cult in Thailand

Children of God was een religieuze beweging die in 1968 werd opgericht in het Amerikaanse Huntington Beach door de voormalige priester David Brandt Berg. Op het hoogtepunt had David wereldwijd ongeveer 150.000 volgers, waaronder de ouders van de Hollywood-acteurs Joaquin en River Phoenix.

Tegenwoordig wordt de groep vooral gezien als een cult. Ze zijn beschuldigd van het promoten van seks tussen minderjarigen en familieleden, en prediken dat met de beruchte slogan: “God houdt van seks, want seks is liefde en Satan haat seks, omdat seks mooi is.”

Het gezin van Flor Edward sloot zich in eerste instantie aan bij de beweging toen ze in Los Angeles woonden. Maar toen Flor 5 was, kondigde David Brandt Berg aan dat zijn volgers het “systeem” moesten verlaten. Eigenlijk bedoelde hij daarmee de Verenigde Staten. Ze moesten verkassen naar Thailand. Flor Edwards bracht vervolgens het grootste deel van haar jeugd door in de jaren tachtig met een tak van deze doomsday-cult in Thailand.

In 1993 was er nog steeds geen teken van de apocalyps die pater David beloofd had. Toen David een jaar later stierf, viel de groep uit elkaar en vertrokken Flor en haar familie weer naar Chicago.

Flor is inmiddels docent en heeft haar angstaanjagende memoires over haar kinderjaren verwerkt in het boek Apocalypse Child: A Life in End Times. VICE sprak met Flor over religie en trauma.

VICE: Hoi Flor, wie zijn de Children of God eigenlijk?
Flor Edwards: Children of God begon onder pater David, een traditionele evangelist die niets liever wilde dan in de voetsporen van zijn moeder [ evangelist Virginia Lee Brandt] treden. Hij zag kansen in de tegencultuur van de hippiebeweging in Californië. Hij wilde een nieuw religieus voorbeeld voor ze zijn. Hij wilde deze jongeren iets geven om voor te leven, een doel, de zin van het leven. Echter, na verloop van tijd werd het grimmig omdat David en de zijnen een manier moesten bedenken om de kinderen die niet zelf hadden gekozen voor de cult, waaronder ik, onder controle te houden.

Hoe was het om op te groeien in Thailand?
Opgroeien in Zuidoost-Azië was eigenlijk een prachtige ervaring. Hoewel we meestal begrensd werden door muren om ons heen, was ik altijd betoverd door de schoonheid van Thailand wanneer we eropuit gingen om het land en de cultuur te ontdekken.

Was er een specifiek moment waardoor je je realiseerde dat je onderdeel was van een cult?
Ik denk dat ik altijd wel wist dat er iets niet klopte, maar pas toen ik 15 was besefte ik dat ik in een cult was opgegroeid. Ik liep op een dag naar huis van school en stopte in de bibliotheek om tijdschriften te bekijken. In Seventeen Magazine las ik een verhaal van een meisje dat opgroeide in een cult. Er stond ook een quiz in het tijdschrift genaamd ‘ben je opgegroeid in een cult?’ Ik kon overal ‘ja’ op antwoorden. Toen realiseerde ik het me pas.

Vond je iets van schoonheid in zo’n duistere omgeving?
Absoluut. De zoektocht naar die schoonheid was een van de redenen waarom ik dit boek schreef. Ik denk dat grote schoonheid kan voortkomen uit tragedie, het is als een scheur waar licht doorheen schijnt. Ik begin mijn boek met een klein verhaal over mij en mijn zus die vlinders vangen in Phuket. We hadden de vlinders onbewust gedood door ze in gevangenschap te houden en het poeder van hun vleugels af te wrijven.

Zie dit als een soort metafoor voor mijn leven. We waren roofdieren die de schoonheid van de vlinders vernietigden, net zoals de cult met onze onschuld deed. Ik weet niet of de volwassenen altijd wisten waar ze mee bezig waren, net zoals dat wij niet wisten dat we de vlinders aan het vermoorden waren. Onze ouders werden bedrogen en gemanipuleerd, en dat is het trieste van het hele verhaal.

Hoe zag de hemel eruit voor jou, in die periode?
De hemel was een prachtige plek waar ik naartoe zou gaan als de de Grote Apocalyps in 1993 zou plaatsvinden. Ik fantaseerde ‘s nachts vaak over mijn aankomst in de hemel als ik dood zou zijn. Ik zou onaardse superkrachten en een nieuw, goddelijk lichaam krijgen. Ik zou nooit oud worden en altijd met mijn familie zijn (we waren vaak opgesplitst door de leer van de cult). Er zouden weelderige tuinen en tropische velden zijn met fruitbomen waar we van konden eten. Er zou geen oorlog zijn, maar juist eeuwige vrede. Dit was de hemel waar ik mijn hele leven naar uitkeek.

Kun je iets vertellen over de leider en wat vond je van hem?
Pater David was een zeer complex mens en een van de redenen waarom ik dit boek wilde schrijven. Ik moest en zou deze man begrijpen. Deze man die mijn bestaan heeft beheerst. Als kind werd ik gedwongen te geloven dat hij Gods profeet was. Ik heb nooit gezien of geweten hoe hij eruitzag. Hij werd altijd afgebeeld als een gigantisch, knuffelig figuur met een leeuwenkop, waarvan ik onvoorwaardelijk moest houden.

David bleek hartstikke gestoord en werd geteisterd door demonen. Hij was een narcist die zich verschuilde achter het Woord van God en zijn liefde. Wel was hij zeer charismatisch en eigenlijk best briljant (in intellectuele zin). Hij had een hoog IQ. Hij wist dit te gebruiken om zijn waanzinnige plannen uit te voeren. Ik weet niet of hij wist wat hij deed of dat hij überhaupt een cult wilde beginnen. Het meest verontrustende en gevaarlijke van dit alles is dat hij dacht dat hij Gods missie vervulde. In zijn zoektocht naar macht heeft hij veel mensen pijn gedaan. Ik denk dat hij deels stierf door schuldgevoelens, een jaar na zijn voorspelde apocalyps.

Hoe gruwelijk werd het?
Het ergste vond ik de zware trainingen en het zien van hoe mijn leeftijdsgenoten gedisciplineerd werden, vooral mijn broertjes en zusjes die nog heel jong waren. Ze moesten een manier vinden om ons onder controle te houden, daarom stelden ze regels op die ons discipline zouden bijbrengen, waaronder soms ook fysieke straffen. Ik herinner me dat sommige leden ons eigenlijk niet wilde straffen, maar het toch deden, omdat ze gewoon bevelen opvolgden. In tegenstelling tot velen die vóór mij zijn geboren, heb ik nooit seksueel misbruik ervaren. Het doet altijd pijn om de verhalen te horen van degenen die dat wel hebben meegemaakt.

Hoe ben je uiteindelijk ontsnapt?
Mijn gezin ontsnapte niet zomaar in een nachtje. Het duurde minstens twee jaar. Toen pater David in 1994 stierf, viel de cult uit elkaar en werd de groep bevrijd. We woonden toen alweer in Chicago, maar ons gezin van veertien zat zonder geld, onderwijs voor de kinderen of enige sociale status. Een Thaise kerk in Chicago ving ons op en hielp ons verder. Vanuit daar zijn we naar Californië verhuisd, waar mijn vader en zussen naar school konden. En ook ik, na een opleidingloze jeugd, kon gaan studeren en slaagde erin om een master creatief schrijven te behalen.

Ben je nog steeds religieus? Hoe stel je de ‘hemel’ nu voor?
Als je met religieus bedoelt dat ik naar de kerk ga, dan ben ik het niet. Ik geloof dat spiritualiteit en religie gescheiden moeten zijn. Ik denk dat dit een groot probleem is bij religies. Het institutionaliseren en controleren van je volgers staat zo ver van de essentie van waar religie eigenlijk voor bedoeld is: een bron van verbinding met God, de natuur en de gemeenschap. Dit is waarom culten in eerste instantie worden opgericht. Ze bieden mensen een gevoel van verbondenheid, vereniging en nut.

Ik denk dat je de ‘hemel’ op aarde kunt vinden, en dat het concept ‘hel’ door mensen bedacht is. Door in een cult op te groeien werd ik gedwongen de hel te ervaren die gepaard gaat met ernstige psychologische manipulatie en constant gecontroleerd worden. Ik kan wel zeggen dat het me dwong om mijn eigen vrede op aarde te creëren, daar ben ik blij om.

Wat staat er op de planning voor de toekomst?
Ik werk momenteel in het onderwijs en overweeg om terug te gaan naar de universiteit voor een andere master of een PhD. Ik ben gepassioneerd over leren, waarschijnlijk deels omdat ik als kind onderwijs ontzegd werd. Ik moet zeggen dat het onderwijssysteem, zoals de meeste instellingen in dit land, in een slechte toestand verkeert en dat er nog veel gedaan moet worden voordat iedereen toegang zal hebben tot een goede opleiding. Ik hoop ook meer boeken te schrijven.