Hallo, mijn naam is Djanlissa en ik heb een probleem… ik ben verslaafd aan filmpjes over eten. Ik kijk naar bijna elke kookshow op de buis, ik volg facebookpagina’s zoals Buzzfeed food, Tasty en Sweeten en zoek geregeld de hashtag #foodporn op Instagram. In mijn favoriete filmpjes worden chocoladecakes opengesneden en stromen er obsceen smeuïge slierten chocolade uit. En als ik niet kijk naar voedselfilmpjes, doe ik nu en dan eens een test om te zien welke chipssmaak ik ben. Kaas met ribbeltjes, als je je het afvraagt.
In een documentaire van Louis Theroux zag ik echter hoe een anorexiapatiënt tijdens het eten staarde naar eetfilmpjes op haar telefoon. Hetzelfde soort filmpjes waar ik ook graag naar kijk. Ik begon me af te vragen of die overdosis video’s die ik naar binnen lepel wel goed voor me zijn. Mijn relatie met voedsel staat altijd een beetje op wankele poten en enkele jaren ging ik daarom ook naar een diëtist om een gezondere relatie met eten te krijgen. Nu let ik totaal niet meer op mijn gewicht en eet ik waar ik zin in heb. Toch vraag ik me af hoe gezond een foodpornobsessie is. Is er een link tussen een verstoorde relatie met voedsel en die absurde fascinatie voor foodporn? Daarom besloot ik een gedragspsycholoog aan te spreken die gespecialiseerd is in voedsel en voedselobsessies. Wat blijkt: mijn geliefde filmpjes, zijn de nagel aan mijn doodskist.
Videos by VICE
Als ik vraag aan de psycholoog, Heleen Ligtelijn, waarom ik zo’n obsessie heb met filmpjes van smeltende kaas en taarten met perfect glazuur, vertelt ze me dat dit door een goed doorbakken oerinstinct komt. “Voedsel is iets universeel,” legt Ligtelijn uit, “We zijn als zoogdier geprogrammeerd om constant gefocust te zijn op voedsel. De term ‘voedselporno’ is eigenlijk heel erg goed gekozen, want het is een oerinstinct.”
Screenshot Facebookpagina Wendi Polisi
Je krijgt foute informatie
Een fascinatie voor lekker eten is dus iets van alle tijden; op de eerste kunst werden al dieren afgebeeld, en die waren voor onze prehistorische voorouders natuurlijk ook hun maaltijd. Maar door de opkomst van het internet, liggen de foto’s en filmpjes van sappig voedsel voor het grabbelen. Ook kun je elk moment van de dag op de hoogte zijn van de nieuwe trends en kunnen we onszelf allemaal dus – ironisch of niet – foodies noemen. Weet je nog dat lattes in een avocado een ding waren? Exact. En dat is allemaal leuk en wel, maar Ligtelijn waarschuwt me voor valse informatie die we krijgen. “Het internet zit boordevol boeiende informatie over allergieën en interessante inspiratie voor gerechten. Maar ook lees je geregeld de recepten voor ‘gezonde chocoladetaart’ of ‘gezonde koekjes’. Ten eerste zijn die niet per se gezonder dan een gebalanceerde maaltijd met groenten en het blijft een excuus om te blijven eten.” Met andere woorden: door de overvloed aan informatie die je vindt op internet, krijg je niet enkel te veel foutieve informatie voorgeschoteld, maar ook het idee dat sommige gerechten gezond zijn, terwijl ze eigenlijk boordevol vet zitten.
Screenshot via YouTube
Je eet meer
Het klinkt logisch, maar de filmpjes hebben een gigantisch effect op je eetlust. Sommigen dromen ook weg bij het idee van oreo-cheesecake-chocolatefudge-brownies en anderen hebben geen idee waar ik het in godsnaam over heb. Ligtelijn legt me uit dat vooral mensen met een ongezonde relatie met eten een fascinatie hebben voor die filmpjes van ejaculerende chocoladetaarten op het internet. Zo kan het zijn dat mensen die op dieet zijn en zichzelf al dat lekkers ontzeggen, proberen met filmpjes die gapende leegte in hun maag – en in hun hart – te vullen. Iets wat volledig averechts werkt. Alhoewel ik soms een ingebeelde voedselcoma krijg na het kijken van een flinke portie foodporn, krijg je meer zin in vettig voedsel.
“Het kan dat je het gevoel hebt dat je vol zit na het kijken van filmpjes. Met hersenscans kunnen we namelijk zien dat dezelfde delen van je hersenen actief zijn als je eet en als je naar voedselfilmpjes kijkt. Maar eigenlijk wakkeren die filmpjes je eetlust juist aan,” vertelt Ligtelijn, “Als ik een tip mag geven aan mensen die willen afvallen: vermijd kookshows en voedselporno. Het is ongeveer net als je geen seks meer mag hebben, dan word je ook alleen maar meer gefrustreerd als je de hele tijd naar porno gaat kijken.” Niet enkel ben je dus sneller aangetrokken tot dergelijke filmpjes als je op dieet bent, ook heeft het een averechts effect en prop je jezelf juist meer vol met ongezond voedsel. “Op lange termijn, zie je dat mensen die zich op die manier bezighouden met voedsel verdikken,” legt Ligtelijn uit.
Je krijgt een ongezonde relatie met voedsel.
Als je dag in, dag uit staart naar filmpjes van lekker eten, krijg je een overdosis binnen. Voedsel wordt niet meer iets waar je drie keer per dag even over nadenkt, maar een obsessie die dag in, dag uit in je hoofd blijft sluimeren. Vooral voor mensen met een aanleg voor een eetstoornis, zoals anorexiapatiënten zijn die filmpjes gevaarlijk. Je krijgt de drang om te controleren wat je binnenkrijgt. Die extreme controle veroorzaakt een ongezonde relatie met voedsel. “Als ik patiënten heb met een eetprobleem, is het de bedoeling om ze weer een gezonde relatie met voedsel te geven, ze terug een rust in hun hoofd te geven. En dat is iets wat die foodpornfilmpjes allesbehalve doen.”
Terwijl het erg onschuldig lijkt, is een overdosis aan foodporn dus allesbehalve gezond. Je krijgt verkeerde informatie over eten, hebt sneller honger en het kan een obsessie met voedsel een vals gevoel van controle geven. An sich is het natuurlijk geen probleem om een middagje Masterchef Australia te bingewatchen, zolang je daarna niet urenlang filmpjes kijkt van hoe oreo-cheesecakebrownies, triple-cheese-muffins en nutella-hotdogs gemaakt worden.
Screenshot via Tasty
Dit artikel verscheen eerder op Munchies Nederland.
