Lee Scratch Perry is de leipste 78-jarige ooit

Lee Scratch Perry in New York in 2013. (Foto’s door Liz Peace)

Niemand overtreft Lee Scratch Perry. Op 78-jarige leeftijd is de godfather van de dub nog steeds aan de top in de dub- en reggaewereld – een wereld waar hij een van grondleggers van was begin jaren zeventig. Hij woonde toen in Kingston en had in zijn tuin een DIY-studio; Jamaica werd in die tijd bestempeld als de Black Ark, de plek van toekomstige legendes als Bob Marley and the Wailers, de Heptones en Junior Marvin.

De Black Ark was een verlenging van de genialiteit en excentriciteit van Perry; het materiaal kwam misschien knullig en geïmproviseerd over, maar Perry’s productietechnieken lieten menig mens versteld staan. Huilende baby’s, spooky echo’s, brekend glas en de rook van een joint die uitgeblazen wordt in de mic. Al deze geluiden zijn karakteristiek voor Perry’s surreële sound. Hij heeft zelfs drumsamples opgenomen door een microfoon onder een palmboom te begraven.

Een groot deel van zijn genialiteit komt door zijn brutaliteit. In muziek en in het leven zelf is absoluut niks, maar ook weer alles, heilig. Een gesprek met deze man is uniek, zoiets heb je nog nooit meegemaakt, hij praat in zwaar dialect, danst van zinspeling naar zinspeling, rijmt spontaan woorden aan elkaar als een mystieke dichter en barst in ondeugende lachbuien uit. Ik besloot om niet de standaard vragen te stellen die je normaal aan een levende legende voorlegt, maar om op zijn flow mee te gaan; ik gaf hem het stuur zodat hij kon bepalen welke kant het interview op zou gaan. Het resultaat, met een geïmproviseerd verjaardagslied en een zondig gebed opgedragen aan zijn shit, kun je hieronder in al z’n glorie teruglezen.

Lee “Scratch” Perry in zijn Black Ark studio

Hi Lee, hoe voel je je vandaag?
Ik voel me super. Ik voel me vandaag alsof ik superman ben. Ik voel me zoals ik me zou moeten voelen, lekker, in mijn buurt.

Je woont nu in Jamaica. Wat heb je hier zoal gedaan?
Ik probeer weer een concert te organiseren. Jamaica is van mij. En ik heb goede muziek, ik probeer mijn muziek en het land weer te herenigen met mijn muzikale erfgoed.

Heb je nieuwe muziek opgenomen?
Nog niet, wanneer mensen die van me houden het willen doen, begin ik meteen. Wanneer mensen van me houden, zal ik die liefde teruggeven. Wanneer mensen me met respect behandelen, doe ik dat andersom ook. En zo is het. Hou van wie je houdt en hou van degenen die je haat.

Je bent weer begonnen met ganja roken toch? Waarom?
Nee! Ik heb beloofd nooit meer marihuana te roken, ik heb het mijn longen beloofd. M’n baby houdt van dit hart. Ik ga het niet meer vervuilen met alcohol, nicotine, sigaretten, tabak, wijn, alcohol en rood vlees.

Ik dacht dat je weer begonnen was met roken.
Nee! Dit keer ben ik helemaal gestopt. Ik kwam erachter dat mijn longen om hulp riepen. Exercise is beter. Ik ben gestopt met roken en begonnen met exercisen. Sexercise. In bed. Ik ben begonnen met sexercising in bed, en exercisen in mijn hoofd.

Is dat jouw geheim om zo energiek te blijven, heel veel sexercise?
Als je teveel sexercised verlies je veel energie. Dus ik ben blij dat ik mijn exercise heb opgedrukt. Opdrukken, opdrukken, opdrukken.

Hoeveel push-ups kan je achter elkaar?
Ik kan er tweeëntwintig.

Elke dag?
Tweeëntwintig keer opdrukken. Als ik push-ups doe kan niemand me naar beneden duwen. Als mijn lul stijf wordt, stoor me dan alsjeblieft niet, want dan ben ik bezig. Als ik aan het opdrukken ben en mijn lul komt op een ander idee, dan zeg ik tegen hem dat ie geduldig moet zijn, dat ik bezig ben met exercisen.

Lee “Scratch” Perry met het Subatomic Sound System

Je hebt wel eens gezegd dat als je naar muziek luistert, de bas klinkt als de vagina van een vrouw.
De bas is het brein. En het eerste waar je aan denkt is de vagina. Dus de bas herhaalt waar de man aan denkt: poom poom. Dus poom poom is een groot symbool. Poom poom heeft unieke krachten. Poom poom manifesteert het leven. Poom-poom. Maak een baby. Poom poom. Nog een baby. Zonder poom poom heb je niks. Geen sexy poom poom. Als je geen poom poom hebt, heb je geen leven.

Ik begrijp het.
Je begrijpt het zeg je, you understand it? You overstand! Je kan het niet begrijpen. Mijn hemeltje toch, waarom zouden we het moeten accepteren, aannemen, als we er eigenlijk zelf over zouden moeten beslissen? Ik zou willen dat de overheid het begrijpt. Ik zou willen dat de kerken en de pauzen het begrijpen. En ik zou willen dat de Amerikaanse overheid zou begrijpen dat ik in de jungle de baas ben. Vanuit Jamaica maken we het vuur uit. A-hoo. We maken mensen gelukkig.

En ik zeg Happy Birthday. Lang zullen ze leven, jullie, mijn menselijke fans. Ik hou van jullie, en jullie van mij. We zouden moeten zijn. Lang zullen we leven, ik proost op jullie mijn lieve fans. Ik hou van jullie, en jullie van mij. We should be.

Je maakt de laatste tijd veel muziek over de jungle. Wat is voor jou de kracht van de jungle?
Oh! De kracht?! De spirits spreken vanuit de jungle. En wanneer zij spreken, spreekt de ziel van god vanuit de jungle, en alle kwade geesten verzwakken en beginnen te trillen. Dan begint het te donderen vanuit de jungle, het is de ziel van god, hij zegt kahoo-naaaa. Jahoona spreekt. En de kwade geesten verzwakken. Bip bip bip! Dat is de kracht van de jungle. Mijn echte naam is Pip.

Hoe kom je aan je naam?
Van mijn pee-pee beneden. Wanneer mijn pee-pee pee pee, gaat mijn pee-pee van pip pip. En mijn pee-pee zei tegen me: ik denk dat ik je pip pip ga noemen. Mijn pee-pee is pip pip. En ik ben pip pip.

Je bijnaam ‘Scratch’ komt van de chicken scratchdans, van origine een soort polkadans uit Mexico. Hoe doe jij deze dans?
Je bent een kip en je gaat naar de dierentuin. De kip scratched de aarde, op zoek naar een worm. Je scratched de aarde. Plant een hennepzaadje. En het zal voor je groeien. Plant het kruidenzaadje. Scratch de aarde en plant elk soort zaadje. Het zal voor je groeien. De kip is hier om je te leren wat je moet doen. Wat je ook zaait, het zal groeien. En als het groeit bekent het dat je oogst wat je zaait.

Ben je een goede danser?
Super. Ik dans grappig. Echt grappig. Ik dans alsof ik in een plas met pis loop. Lopen totdat je op een schip springt. Ik vinger net als de vleugels van een vlinder. Je schrijft op je computertoetsen toch? Dat is textercise. Dat is wat de wereld nu in zijn macht heeft. Als een vlinder.

Je hebt een nummer met Subatomic Sound System gemaakt, Respect My Shit.  Waarom vind je dat schijt en pis respect verdienen?
De heilige schijt is het heilige eten. Dat is goddelijkheid en dat is rechtvaardig. Vervloek de aarde die je eten geeft. Je denkt dat je aan het eten bent. En het eten zakt naar een andere vibratie dan hoe jij eten begrijpt. Hou van je shit en je shit zal van jou houden. Zegen je shit en je shit zal jou zegenen. Zegen je pis en je pis zal jou zegenen.

Maar hoe aanbid je ze?
My shit, god bless you voor het gelukkig maken van mij. Geef me kracht om te lopen en te praten. En god zegenen je terwijl je terug gaat naar de pip. In de naam van Jezus. Amen [begint met lachen].

Waarom heb je de Black Ark Studio afgebrand?
De duivel was er, veel te vaak. De duivel wilde mijn shit eten. In mijn badkamer. In mijn voorkamer, overal [de Black Ark Studio stond in de tuin van Scratch, red.]. Hij probeerde me in de val te lokken maar ik ben teruggekomen en heb de duivel zelf in de val gelokt. Ik heb de duivel in mijn eigen achtertuin in de val gelokt. Ik zeg ok! Shazam. Trenchtown Rock. Sla de duivel in mijn voortuin. Ik ben de kleine David die de reuzenduivel Goliath versloeg.

Maar waarom moest je het in de fik steken? Waarom kon je de duivel niet uitdrijven?
De duivel was hier. Je kan niet van de duivel afkomen zonder vuur. Vuur verbrand de zielen. Je moet vuur gebruiken om de kwade zielen uit te branden. Je moet vuur gebruiken om het kwade vlees te verbranden. Je moet de geesten en kwade zielen verbranden. [Lee heeft een nummer geschreven over het uitbranden van kwade zielen, Duppy Conquerer, red.]

Heb je de duivel wel eens gezien?
De duivel is arrogant! Ik zie de duivel omdat ik een stout en ondeugend duiveltje ben. We kunnen niet overleven zonder de duivel. De mensen die over geld gaan zijn duivels. The bank, in the tank, you can see the devil’s skank, dat is het werk van de duivel. Het begon in Egypte. Rappers zijn duivels. De presidenten en hun vrouwen zijn duivels. Duivelse god en zijn duivelse godin. Godallemachtig. Kwaad erfgoed. Dus ik laat de duivel los in ruil voor mijn losgeld. Bob Marley, en de duivel vermoordde hem.

Wat vind je van alle elektronische muziek die tegenwoordig wordt gemaakt?
De muziek is goed en de elektronica is goed omdat elektronische kracht puur is. Muziek is een geruststeller. Mijn vrouw begint met klagen, omdat we naar de kapper moeten.

Oké, ik stel mijn laatste vraag. Wat voor advies kun je iedereen geven om gelukkig te worden?
Mijn advies is om een partner te zoeken, de goede partner, een vrouw vinden die zoals jij kan denken. Als je vrouw niet spiritueel is, probeer er een te vinden die dat wel is. Als je man niet spiritueel is, probeer er een te vinden die dat wel is. Als je het niet probeert kun je niet perfect zijn. Als je het wel probeert, kun je volmaakt worden.