Over een paar dagen start in Noorwegen weer de jaarlijkse traditie om honderden walvissen te doden. Om de walvisjacht in Noorwegen te stoppen, is Avaaz, een organisatie die zich onder andere inzet voor het klimaat en dierenrechten, een actie gestart in de hoop verschillende havens in Europa te sluiten voor Noorse schepen met walvisvlees aan boord. Het is de organisatie al eerder gelukt om de Nederlandse en Duitse havens te sluiten voor walvisvlees uit IJsland.
Jarenlang heeft de focus van de media gelegen op de walvisjacht in Japan en IJsland, maar ondertussen jaagt Noorwegen op nog meer walvissen dan deze twee landen samen. Sterker nog, in IJsland en Japan neemt de jacht zelfs af (doordat de vraag naar walvissen is gedaald), terwijl Noorwegen in de afgelopen decennia meer dan 11.800 dwergvinvissen, een soort kleine baleinwalvis, binnenhaalde. De organisatie claimt dan ook dat de actie het leven van duizend walvissen zou kunnen sparen.
Videos by VICE
In veel landen mag er niet gejaagd worden op walvissen omdat de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) in 1986 een moratorium, een tijdelijk verbod, heeft afgeroepen over de commerciële walvisjacht. Maar omdat IJsland en Noorwegen een veto indienden tegen dit verbod mogen zij wel op walvissen jagen.
CITES, een internationale overeenkomst over handel in dieren en planten, besloot daarnaast dat walvisvlees niet meer mag worden geëxporteerd, maar ook hier diende Noorwegen een veto tegen in. “Maar wat is dan het nu van deze verdragen als landen te pas en te onpas een veto kunnen uitroepen over internationale overeenkomsten,” merkt onder andere Avaaz (terecht) op.
De organisatie is niet de eerste die zich bekommert om de Noorse walvisjacht, maar eigenlijk staat de dwergvinvis helemaal niet bekend als een bedreigde diersoort op de rode lijst van IUCN (een samenwerkingsverband voor natuurbescherming). Ondertussen staan soorten zoals de tonijn en de paling er daarentegen wel op, maar die kun je nog op iedere markt kopen terwijl zij een grote kans hebben uit te sterven in het wild.
De status van de dwergvinvis, tonijn en paling. De vinvis is niet bedreigd, maar de paling en tonijn worden daarentegen ernstig bedreigd. Beeld via IUCN
De visserij heeft niet alleen een slechte invloed op specifieke diersoorten: zelfs hele ecosystemen worden aangetast doordat dieren in de zee verdwijnen uit de voedselketens. Daarom heeft Greenpeace een rode lijst opgesteld met dieren uit de zee die je beter niet kan eten, maar ook daar staan walvissen en walvisachtigen niet op.
Het is dus opvallend dat er zo’n grote actie is gestart tegen de walvisjacht, terwijl het bijvoorbeeld veel slechter is gesteld met de tonijn en de paling. Maar volgens Meike Scheidat, onderzoeker van zeezoogdieren aan de Universiteit van Wageningen, kun je die soorten niet zomaar met elkaar vergelijken. “Het is lastig om walvissen te vergelijken met van bijvoorbeeld tonijn, haring of paling. Walvissen zijn namelijk sociale en hoog intelligente dieren,” vertelt zij. Dit zou de voornaamste reden zijn van dit acties tegen de walvisjacht en heeft dus niets met bescherming van een bedreigde soort te maken.
De walvisjacht is niet goed te praten, maar het is ook niet zo dat Noorwegen alle regels aan hun laars lapt en in het wildeweg op walvissen jaagt. “Ook verloopt de jacht in Noorwegen zeer gecontroleerd en wordt het nauw in de gaten gehouden door een wetenschappelijke commissie,” vertelt Scheidat. “Dat de actie duizenden walvislevens gaat redden is daarom een beetje overdreven. Voor de Noren is walvisvlees gewoon normaal voedsel, net als voor ons haring of paling, dus het is moeilijk om het te verbieden.”
Het is zeker goed dat we ons bekommeren om walvissen, maar misschien moeten we voortaan eerst zelf even goed nadenken voordat we doodleuk een paling op wit casinobrood naar binnen werken – in plaats van ons zoveel te bemoeien met de eetgewoontes van de Noren.
