Na de coup is de technoscene in Myanmar levendiger dan ooit

Toen KOSO afgelopen februari terugkeerde naar zijn geboortestad Yangon, in Myanmar, zag de stad er heel anders uit dan hij had verwacht. Er waren twee jaar verstreken sinds de militaire coup die de voormalige leider Aung San Suu Kyi afzette en haar verving door generaal Min Aung Hlaing. Dit stortte de hoofdstad van Myanmar in golven van protesten en repressie en verergerde de economische recessie die eerder al werd aangewakkerd door de coronapandemie. Hoewel de gitarist uit Londen merkte dat sfeer in Yangon weer iets normaals had gekregen, ondanks een paar stroomstoringen hier en daar, verwachtte hij geen opwindend nachtleven en maakte hij zich op voor een rustige tijd terug in zijn thuisland.

“Voor de coup en de pandemie werd het nachtleven in Yangon bijna volledig gedomineerd door mainstream EDM,” herinnert KOSO zich. “Er was maar één nachtclub gewijd aan technomuziek, genaamd Level 2. Verder waren er af en toe festivals die gesponsord werden door buitenlandse bedrijven, zoals Heineken; dat was zo’n beetje alle elektronische muziek die Yangon te bieden had.”

myanmar, yangon, nachtclub, underground scene — In het heetst van de strijd bij Red Room. Foto: Thaw Zin Hein

Maar toen de pandemie en de militaire coup het land troffen, verlieten buitenlanders en expats massaal het land, waardoor er een grote leegte ontstond in de toch al magere elektronische muziekscene van Yangon. Toen de gezondheidsbeperkingen afnamen en de wreedheid van de militaire machtsovername veranderde in de alledaagsheid van het leven onder de junta, zagen veel lokale artiesten een kans om de ondergrondse scene terug te winnen, tot grote verrassing van KOSO.

Videos by VICE

Deze groeiende gemeenschap, afstand neemt van grote internationale headliners en de flessenservicecultuur die het nachtleven van Yangon vóór de pandemie kenmerkte, stelt nu een nieuwe generatie ravers bloot aan hardere, meer experimentele geluiden en de intrinsiek revolutionaire politieke geschiedenis die bij technomuziek hoort.

A crowded club lit only by deep red lights.

Gestimuleerd door het momentum besloot KOSO dat hij wilde bijdragen aan de beweging. Hij liet zich inspireren door de underground technoscene van Londen, waar hij studeerde en zijn bijnaam kreeg, en veranderde de derde verdieping van het restaurant van zijn familie in een locatie voor undergroundmuziek. En zo werd Red Room geboren.

Na slechts vijf maanden is de locatie uitgegroeid tot een van de populairste in de ontluikende undergroundscene van Yangon, die is voortgekomen uit de KTV-cultuur die ontstond op het hoogtepunt van de sluitingsuren in de hoofdstad, toen klanten de avondklok uit zaten door grote karaokekamers te huren. “Er is een echt gemeenschapsgevoel ontstaan in die tijd rond het nachtleven en het bestaan buiten de avondklok en de avondsluiting,” vertelt KOSO aan VICE, die uitlegt dat de karaokekamers dit kenmerk gemeen hadden met Red Room.

myanmar, yangon, nachtclub, underground scene, nachtleven — Red Room groeide snel uit tot een belangrijke speler in de ondergrondse scene van Yangon. Foto: Thaw Zin Hein

De locatie breidde al snel uit met technofeesten, voortbouwend op de droom van de oprichter om een ontmoetingsplaats te bieden voor lokale technoacts en voormalige Level 2 stamgasten, en werd de thuisbasis van twee terugkerende feesten: Underworld voor hardere, industriële beats en Cosmic Bodies voor trancemuziek. Hoewel KOSO Red Room helemaal alleen runt, heeft hij ook de deur geopend voor resident dj’s, een stap in de richting van het vastleggen van de undergroundgemeenschap die hij voor ogen heeft.

Martin, in de scene bekend als UNKNW, werd de belangrijkste resident van Red Room nadat hij KOSO de debuuttrack had gestuurd die hij had geproduceerd. De dj heeft een achtergrond in public relations en gaf na twee jaar zijn baan in het bedrijfsleven op om zich te wijden aan muziekproductie. “Na de coup is EDM in Myanmar achteruit gegaan,” zegt hij, als gevolg van het plotselinge vertrek van buitenlandse klanten. Zelfs toen die grote nachtclubs weer opengingen, probeerde UNKNW te ontsnappen aan wat hij omschreef als de “corruptie van het mainstream nachtleven” als gevolg van het hardvochtige drugsgebruik van de klanten in het openbaar.

“Ik begon op zoek te gaan naar onafhankelijke feestjes die nog steeds de nadruk legden op de muziek en de geest van het echte raven, en kwam Red Room tegen op Instagram,” voegt hij eraan toe. Rond diezelfde tijd produceerde UNKNW zijn eerste harde technotrack, een genre dat volgens hem nog grotendeels onverkend is in de muziekscene van Myanmar, die hij uiteindelijk uitbracht op een Berlijns label.

UNKNW contrasteert het “gebrek aan ideologie van dj’s in EDM-clubs” in Myanmar met het soort technomuziek dat Red Room kenmerkt: “Techno is revolutionair in de kern, het heeft zeer duidelijke sociaal-politieke wortels en een geschiedenis gedreven door onderdrukte samenlevingen,” een achtergrond die hij vergeleek met het alledaagse van het leven onder de militairen in de afgelopen twee jaar.

Een Pxssy Palace-clubganger krijgt een striptease

Volgens hem moet de hernieuwde waardering van ravers voor hardere muziek in deze context worden gezien, waarbij hij wijst op een dringend verlangen naar escapisme: “Jongeren in Yangon worden geconfronteerd met economische onderdrukking en een politieke crisis, en techno biedt een unieke mogelijkheid voor escapisme, mogelijk gemaakt door de gemeenschap die zich rond het genre heeft gevormd.”

Dit gemeenschapsgevoel wordt versterkt door de groeiende diversiteit binnen de undergroundbeweging van Yangon, iets wat deze scene nog meer onderscheidt van de mainstream clubs. Lalit, die vaak samenwerkt met Red Room, is een van de weinige openlijk queer acts in de stad die zich bezighoudt met transgender- en non-binaire identiteiten, iets wat nog grotendeels onverkend terrein is in het nachtleven en de artistieke scene van Yangon. “Het grootste deel van de lokale queer gemeenschap richt zich op homoseksuele mannen. Er is maar één homoclub in Yangon, maar die is meer bedoeld voor dragshows dan voor het presenteren van muziek als kunstvorm,” legt hen uit.

De in New York opgegroeide kunstenaar, die regelmatig familie in Myanmar bezocht voordat hij een jaar geleden naar de hoofdstad verhuisde, merkte een sterk contrast op in de queer gemeenschap van het land voor en na de machtsovername door het Myanmarese leger, de Tatmadaw. Hij zei dat er vroeger een grotere queer gemeenschap actief was in Yangon, “maar de staatsgreep heeft alles teruggedraaid op het gebied van sociale structuren, infrastructuur en de algehele kwaliteit van leven”. Ze wezen ook op een “achterlijke cultuur als het gaat om genderexpressie” die het uitdagen van gendernormen in Myanmar moeilijk maakt, zelfs in Yangon, een van de meer progressieve steden van het land.

Toen Lalit zich in Yangon vestigde, zag hen de opkomende undergroundbeweging als een kans om patriarchale normen uit te dagen door middel van gemeenschapsvorming en muziekproductie. Lalit herhaalt de woorden van UNKNW en gelooft dat veel van de huidige tractie van de scene te danken is aan een drang om te ontsnappen aan het dagelijkse leven: “Mensen hier hebben uitlaatkleppen nodig, meer manieren om zinvolle verbindingen met elkaar te maken. Er zit veel opgekropte woede in de lokale bevolking en hardere muziek kan een uitlaatklep zijn voor moeilijke emoties.”

Hen wees ook op de unieke strijd en het succes van het in stand houden van deze scene in het licht van het beperkte toerisme, waardoor het bijna onmogelijk is om buitenlanders aan te trekken. “Het is makkelijker om rijkere mensen uit het buitenland aan te trekken, maar deze scene bloeit zonder enige westerse invloed,” zegt hen. “Dit is een uniek aspect van de scene in Yangon dat het authentieker en aantrekkelijker maakt, niet slechts een kopie van scenes in andere steden,” vooral in een tijd waarin andere underground scenes in Zuidoost-Azië profiteren van het toerisme om onderling verbonden te raken.

Ondanks alles heeft het vertrek van buitenlanders veel lokale artiesten en collectieven in staat gesteld om weer aansluiting te vinden bij de feestscene van Yangon en de menigte te helpen een smaak te ontwikkelen voor de verschillende genres van elektronische muziek. Deze kans inspireerde de oprichting van Groove Culture, het toonaangevende muziekcollectief van Myanmar dat zich richt op house- en technomuziek. Het collectief is opgericht door vijf vrienden die elkaar ontmoetten op Level 2-feestjes in het Yangon van voor de coup en heeft als doel mensen kennis te laten maken met housemuziek en waardering te kweken voor het genre.

Sarvu, een van de oprichters van het collectief, sprak met VICE over hoe de coup een katalysator was voor het ontstaan van Groove Culture: “Vroeger was er een kleine EDM-scène, maar die was sterk verzadigd door buitenlanders. De lokale bevolking gaf niet per se om de muziek, ze volgden ons vooral de grote feesten en festivals.” Hij plaatst de missie van Groove Culture in deze context en noemt het verlangen om het lokale publiek te leren hoe ze de diversiteit van elektronische muziek kunnen waarderen.

Hoewel de lokale scene klein blijft, benadrukt Sarvu dat het gedreven wordt door een gevoel van gemeenschap en wederzijdse steun. Hij beschrijft KOSO’s project als een broodnodige locatie voor collectieven die op zoek zijn naar een goede muziekgemeenschap voor hun feesten. “Het vinden van locaties is een behoorlijke uitdaging geweest omdat de avondklok van 12 tot 4 uur ‘s nachts het moeilijk maakt om in dat prime time frame te hosten,” zei hij. Door de avondklok en andere beperkingen kunnen ondergrondse acts geen gebruik maken van zalen met open ruimtes waar vroeger grootschalige, door het buitenland gesponsorde EDM-festivals werden gehouden. KTV-karaokebars en nachtclubs, zoals Red Room, worden daarom de best beschikbare optie.

De meeste raves vragen rond de 20.900 kyat (10 euro) voor toegang, wat voor velen een aanzienlijke kostenpost is gezien het minimumloon van 4.800 kyat (3 euro) in Myanmar.