Eerder deze week kondigde Obama zijn nieuwe klimaatplan aan. Met het Clean Power Plan belooft hij de uitstoot van energiecentrales voor 2030 te reduceren met 32% ten opzichte van 2005. Zelf noemt hij het “the biggest, most important step we have ever undertaken to combat climate change.”
Of dat overdreven is of niet, daar gaat dit stukje niet over. Wat ik bijzonder hoopgevend vond aan zijn toespraak in de oostvleugel van het Witte Huis was dat het klonk als één grote strijdkreet tegen wetenschappelijke ongeletterdheid.
Videos by VICE
In de East Room van het Witte Huis kondigt president Obama zijn Clean Power Plan aan
De segmenten waarin hij zich richtte tot de gewone man klonken vertrouwd: “I don’t want my children to be unable to swim in Hawaii. I don’t want my children to be unable to climb a mountain and see a glacier,” zei hij tegen de “American families,” “folks” en “communities.”
Obama over klimaatverandering.
Ook niet ongebruikelijk waren de Al Gore-achtige cijferreeksen om de noodzaak van zijn Clean Power Plan te laten overtuigen: 870 miljoen ton CO2 minder per jaar, dat is net zo veel als 166 miljoen auto’s van de weg, dat is gelijk aan de uitstoot van 108 miljoen huishoudens, dat zorgt weer voor 90% minder doden aan respiratoire ziektes, etc…
Ik ben hier inmiddels totaal ongevoelig voor geworden. Bovendien zeggen de cijfers niet zo veel. 870 miljoen ton in 2030 is een hoop, maar op een totaal van 30 miljard ton per jaar wereldwijd – dat is tot 2030 dus nog eens 450 miljard ton, als de uitstoot gelijk blijft, wat niet zo is – is het niet zo veel. En 90% minder doden klinkt mooi, tot je leert dat het gaat om zo’n 3300 mensen per jaar. Op een bevolking van 300 miljoen is dat relatief weinig.
De betekenis van dit plan is in de eerste plaats de symbolische waarde die het heeft in de aanloop van de klimaattop die op 25 december dit jaar in Parijs plaatsvindt. Andere landen zullen zich eerder toeleggen als Amerika de weg wijst. Maar de diepere betekenis is dat hij het momentum van de klimaatdiscussie gaat gebruiken om wetenschappelijke ongeletterdheid te bestrijden.
Wetenschappelijke ongeletterdheid is een van de grote obstakels van Obama’s presidentschap, en van elke progressieve agenda in het algemeen. Het wantrouwen tegen de gevestigde orde en de wetenschap is in Amerika enorm groot. Het is het levenswater van de republikeinse partij. Als een steeds groter deel van de bevolking inziet dat de wetenschap niet alleen de grote bedrijven vertegenwoordigt, maar ook de kleine man ten goede komt, moeten klimaatontkenners als Jeb Bush, Mitch McConnell en James Inhofe (van die sneeuwbal in het congres als bewijs dat opwarming niet bestaat) hun verhaal veranderen.
Obama’s memo to America
In zijn ‘memo to America’ legt Obama uit wat het verschil tussen een mening en wetenschappelijk feit is. En in zijn speech benoemt hij het belang van historisch besef. Elke keer was er verzet als er men regelgeving tegen smog, zure regen en brandende rivieren wilde invoeren: “we solved those problems. The same characters who are going to criticize this plan, were wrong; every single time. We need to learn lessons. We need to know our history.”
Maar Obama gaat pas echt crescendo in het slotakkoord. In de geest van Carl Sagan, de grote astrofysicus van de serie Cosmos en een van de vocaalste tegenstanders van bijgeloof en wetenschappelijke ongeletterdheid, gebruikt Obama The Blue Marble als symbool voor zijn boodschap. The Blue Marble is de foto die NASA in 1972 vanuit de ruimte van de aarde maakte. Het beeld gaf als nooit tevoren de kwetsbaarheid van de aarde weer, en dat zorgde ervoor dat vrij snel daarna de belangrijkste milieuwetten werden ingevoerd. Onlangs schoot NASA de foto voor de tweede keer:
“It’s as miraculous as anything in this universe. The Blue Marble belongs to all of us. There are more than seven billion people on this planet. Every single person can look at that image an say: that’s my home. We’re the first generation to feel the impact of climate change, and we’re the last generation to do something about it…. We only get one home. We only get one planet,” zegt Obama.
Zijn tekst is mooi en hoopvol. Het is ook bedacht door een leger pr-mensen die precies weten hoe ze dat goed kunnen. De reden dat ik geloof dat het meer is dan een goed klinkend riedeltje is dat in de tekst enkele duidelijke verwijzingen lijken te zijn naar Carl Sagan’s Pale Blue Dot, een prachtig stukje tekst, te horen in de video hieronder, waarin Sagan niet alleen de menselijke kwetsbaarheid verwoord, maar waarin hij de verwondering en fragiliteit gebruikt als strijdkreet tegen de waanideeën en wetenschappelijke ongeletterdheid die het leven tot niet zo lang geleden hebben bepaald. Hij lijkt te zeggen: “het is gevaarlijk om wetenschap niet te begrijpen, kijk maar naar onze geschiedenis:”
Carl Sagan’s Pale Blue Dot
In dit licht is Obama’s klimaatplan misschien wel het aambeeld waarop hij wetenschappelijke ongeletterdheid wil omsmeden tot iets anders; een zekere vorm van optimisme en vertrouwen in de wetenschap. Hij gebruikt duidelijke taal zodat mensen het begrijpen, zodat lieden die hun positie te danken hebben aan de onwetendheid van hun achterban de echte “biggest, most important steps” in de toekomst niet meer kunnen blokkeren.
