Voor de eindejaarsinterviews 2018 spreekt Broadly vrouwen die definitief hun plek hebben opgeëist op plekken waar we voorheen voornamelijk mannen zagen. Sari van Veenendaal (28) is de keeper van de Oranje Leeuwinnen, en na de winst van het Europees Kampioenschap van 2017 heeft het team zich dit jaar weten te plaatsen voor het WK in Frankrijk, volgend jaar zomer.
Sari woont in Londen, waar ze sinds 2015 keeper is bij het vrouwenteam van Arsenal. Daarvoor speelde ze bij FC Twente. Ik spreek haar op een van haar zeldzame vrije dagen in Nederland, in de buurt van de ArenA: een stadion waar de Leeuwinnen ondanks hun groeiende populariteit nog niet mochten spelen.
Videos by VICE
Broadly: Hey Sari, vind je het eigenlijk jammer dat jullie nog niet in de Kuip of de ArenA hebben gespeeld?
Sari van Veenendaal: Als onze wedstrijden elke keer zo snel uitverkocht zijn, dan betekent het dus dat er meer vraag is dan er in het stadion past. Dat is wel een signaal voor de organisatoren om daar iets mee te doen. Ik wil het niet zo zwart-wit zien als ‘wij moeten in grotere stadions spelen’, maar het is zonde als er mensen zijn die niet naar ons kunnen komen kijken.
Op Instagram plaatste je afgelopen 6 augustus, precies een jaar na de winst van het EK, een foto met de tekst: “The day that changes Dutch womens’ football.” Wat is er sindsdien voor jou veranderd?
Ik wil niet zeggen dat er een leven vóór en een leven na het EK is, maar het komt wel in de buurt. Voor het EK was ik tegen van alles aan het opboksen – ik heb bijvoorbeeld heel lang gezocht naar een baan die ik kon combineren met mijn tijd bij FC Twente. Je moet namelijk wel een werkgever vinden die zegt: “Oh is goed hoor, dat je tien dagen per maand weg bent om te voetballen.” Toen we het EK wonnen, viel er veel van mijn schouders. Het gat op mijn cv is nu te verklaren bijvoorbeeld, ik heb een geldige reden voor bepaalde keuzes die ik heb gemaakt.
En de stadions zitten vol.
Ik sta elke wedstrijd met kippenvel op mijn armen. Ik kan voor alle spelers van ons team praten: het is echt het mooiste wat heeft mogen gebeuren.
‘Aan de top blijven is moeilijker dan aan de top komen’ luidt het cliché. Hoe was het jaar ná het EK voor jou?
Ik vond het een van de moeilijkste jaren uit mijn carrière. Ik wist niet of er ooit een nieuw doel zou komen dat kon overtreffen wat wij hadden behaald. Heel Nederland stond achter ons, de supporters hadden mijn moment van ‘mooi’ naar ‘fantastisch’ getild, daarna dacht ik: en nu? Ik heb daar lang mee geworsteld, had dagen waarop ik dacht: waar doe ik het eigenlijk voor? Terwijl ik die drive juist nodig had – en heb – om elke dag het beste uit mijzelf te kunnen halen.
Ik vroeg me af of meer sporters dit hadden, of ik de enige was die dit zo voelde. Toen sprak ik met ex-hockeyers en zij vertelden dat ze dit gevoel herkenden – dat hielp. En in artikelen en in kranten kwam ik quotes tegen van sporters waarin ik me herkende. Toen dacht ik: dit heeft iedereen. Dat heeft uiteindelijk voor een omslag gezorgd.
Heb je dit ook met een sportpsycholoog besproken?
Ja, ik ben heel blij met wat mijn sportpsycholoog mij heeft bijgebracht. Ook al in de voorbereiding op het EK. Ik ben heel gestructureerd en wil graag weten wat er gaat gebeuren, dus dan moet je je daarop voorbereiden.
Heb je met de plaatsing voor het WK in 2019 weer een nieuw doel gevonden?
Er waren dit jaar natuurlijk wel doelen, maar ik kon ze nooit vergelijken met het EK – wat ik wel deed. Nu weet ik: ik moet alles wat ik toen geleerd heb meenemen, als een grote droom, en uiteindelijk gaat het weer door. Daarvan moet ik gaan genieten.
Je vertelde in een eerder interview dat je familie heel belangrijk voor je is, vooral je zus. Dan lijkt het me een lastige beslissing om naar Londen te verhuizen.
Ik weet nog heel goed dat mijn vader en mijn zus me wegbrachten naar Schiphol, toen ik naar Engeland ging verhuizen. Heel moeilijk vond ik dat. Het was ook lastig inschatten waar ik terecht ging komen – je weet niet zeker waar je voor kiest en hoe dingen gaan lopen. Maar natuurlijk wordt het steeds makkelijker. Mijn leven is gewoon in Londen, daar doe ik wat ik leuk vind. Ik voel me heel bevoorrecht dat ik bij een topclub mag spelen.
En in Nederland kon dat niet.
In Engeland is vrouwenvoetbal veel verder ontwikkeld. Na vijf jaar bij FC Twente, waarin we alles hadden gewonnen wat er te winnen viel, besloot ik dat het klaar was. Ik wilde heel graag bij het Nederlands elftal keepen en ik dacht niet dat ik dat ging bereiken door bij Twente te blijven. Ik werk elke dag zo hard om een bepaald doel te bereiken, en ik wist dat ik dat doel beter kon bereiken als ik bij een betere club zou zitten en mezelf uit mijn comfortzone zou halen. Dat was niet in Nederland. Het was een van de moeilijkste beslissingen die ik heb genomen, maar als ik nu terugkijk op de afgelopen 3,5 jaar, dan zie ik dat het heel goed heeft uitgepakt.
Nou dat kan je wel zeggen! Wat is er sinds vorig jaar veranderd voor de positie van vrouwenvoetbal in Nederland?
Het EK heeft veel meer losgemaakt dan ik ooit had kunnen bedenken of durven dromen. Intern hadden we naar elkaar uitgesproken dat we voor goud zouden gaan – naar buiten toe niet, want waarom zouden we onszelf die extra druk opleggen? We hadden een doel, en dat doel wilden we óók bereiken omdat we heel graag meisjes willen inspireren om te gaan voetballen. Dat is waar we het meest trots op kunnen zijn: er zijn nu kleine meisjes die Lieke Martens willen zijn, die Shanice van de Sanden willen zijn.
Die Sari willen zijn.
Dat we dat hebben bereikt is voor mij persoonlijk het meeste waard. Dat meisjes nu kunnen zeggen: ik wil ook voetballer worden. Dan denk ik: yes, dat hebben wij gedaan! Ik wilde dat ook toen ik kind was, maar voor mij waren die mogelijkheden er niet, want er was geen vrouwenvoetbal op dat niveau.
Voetbalde je vroeger met de jongens?
Ik voetbalde gewoon op straat met mijn buurjongetje. Mijn moeder heeft lang geprobeerd of ik niet iets anders leuk vond, maar dat vond ik niet, ik vond voetbal leuk. Geen idee waarom, niemand uit mijn familie voetbalde. Toen ik twaalf was, mocht ik eindelijk samen met een vriendinnetje op voetbal. Daar heeft mijn moeder nog spijt van, haha! Ik ben toen vrij snel gaan keepen, vooral omdat ik zelf de verantwoordelijkheid van alle tegengoals wilde dragen. Ik dacht blijkbaar dat ik het beter kon, en zo kon ik in ieder geval niemand de schuld geven.
In het begin was het nog gewoon een hobby – wat was het moment dat dat veranderde?
Ik had nooit gedacht dat ik hier mijn beroep van zou maken. Maar als mensen nu zeggen ‘Goh, leuke hobby’, dan denk ik: nee, die tijd is geweest. Toen ik in 2010 bij Twente ging spelen, kreeg ik voor het eerst met contracten te maken. Daardoor kon ik me meer op voetbal gaan concentreren, omdat ik er ook de boodschappen van kon doen. Ik weet nog heel goed dat ik in het talententraject van de KNVB zat, ik was toen 17, en mijn zus en ik de afspraak maakten dat als ik ooit één cent zou verdienen met voetbal, zij mij mee zou nemen naar een musical. Daar lachen we nog steeds om, en ze heeft me inmiddels meegenomen naar The Lion King.
Het is wel bijzonder dat je topkeeper bent geworden: niemand in je familie is topsporter, en er waren geen voorbeelden van vrouwelijke topvoetballers toen jij klein was.
Ik wilde altijd al de beste Sari worden die ik kan zijn. Wat mij echt beter heeft gemaakt, is dat ik het beste uit mezelf wil halen, dag in dag uit. In alles wat ik doe.
En niemand pushte je daarin?
Nee, alle keuzes maak ik zelf. Ik word wel heel erg gesupport door een hecht groepje mensen om mij heen – als je dat niet hebt, wordt het een moeilijk verhaal.
Hebben jullie eigenlijk een appgroep met alle Oranje Leeuwinnen?
Ja.
Onlangs kreeg Ada Hegerberg als eerste vrouw ooit de Gouden Bal. Bij de uitreiking werd haar gevraagd of ze kon twerken. Hebben jullie het daarover met elkaar in die appgroep?
Natuurlijk hebben we besproken wat er gebeurde op dat gala, maar dat soort ‘zware thema’s’ bespreken we vooral als we aan tafel zitten met elkaar. Het is niet veldgericht en het gaat niet over ons, dus dat bespreken we niet zozeer via de app.
In een reactie op dat voorval schreef Hegerberg dat ze zichzelf nooit heeft gezien als een vrouw die voetbalt. Ervaar jij dat ook zo?
Ik ben heel blij dat ik een vrouwelijke voetballer ben. Dit leven past bij mij, en ik denk dat de dingen waar wij als team om bekend staan, dat we benaderbaar en oprecht zijn, dingen zijn die bij mij passen. Over dat mannen-vrouwen-ding heb ik niet heel erg een mening, maar ik weet wel dat ik het vind het fantastisch vind dat wij als vrouwenvoetbalteam in Nederland echt iets los hebben kunnen maken. En ik moedig andere vrouwelijke sporters, de hockeyers, de handballers, altijd heel hard aan. Ik hou echt van vrouwen aan de top.
Keepers hebben een hele andere rol dan alle andere spelers op het veld. Ben je een buitenbeentje?
Ik wil mezelf geen buitenbeentje noemen. Mensen zeggen wel dat keepers gek zijn, maar ik vind mezelf niet gek. Ik vind het heel leuk en het is iets heel machtigs dat jij naar die bal toe kan duiken. Maar het is ook eenzaam, zowel positief als negatief. Het is een taak met superveel verantwoordelijkheid – die neem ik graag, maar je bent als keeper wel heel kwetsbaar.
Is dat ook buiten het veld zo, dat jij het graag anders doet?
Ik ben niet per se anders, eerder eigenwijs. Ik ben heel loyaal en zorg graag voor de mensen om me heen, maar ik heb ook een gebruiksaanwijzing. Ik ben niet in alles de makkelijkste.
Wat moeten mensen vooral niet doen?
Je moet niet over mijn grenzen heengaan.
Dat lijkt me de perfecte eigenschap voor een keeper.
Ik ben heel eerlijk en oprecht, maar als ik dat niet terug krijg, kan ik heel teleurgesteld zijn. Zelf in de voetbalwereld, die echt wel egoïstisch kan zijn, hoop ik toch mijn normen en waarden uit te stralen naar de mensen om mij heen.
Verheug je je ook op een leven na voetbal?
Ja, eigenlijk wel. Als persoon ben je zoveel meer dan je als topsporter kan laten zien. Je werkt keihard en hebt een bepaalde tunnelvisie nodig om iets te bereiken. Ik kies ervoor en ik krijg er veel voor terug, maar er zijn ook dingen die ik wil ontwikkelen die niet bij topsport passen. En dat begint pas op het moment dat ik zou stoppen. Gelukkig heb ik nog genoeg tijd om dingen te ontdekken.
Bedankt Sari, en een gelukkig nieuwjaar.
