Een slachtoffer van elektroshock conversietherapie spreekt zich uit

Carolyn Mercer was 17 toen ze werd onderworpen aan barbaarse conversietherapie. Mercer, een hoofdonderwijzer die zich in de jaren negentig publiekelijk als trans vrouw manifesteerde, kreeg in haar jeugd elektroshocktherapie om haar van haar trans-zijn te ‘genezen’. Ze hield er langdurige mentale en fysieke problemen aan over. Nu nog heeft ze er last van. 

De electroshocks die Mercer (nu 74) in haar jonge jaren kreeg zijn tegenwoordig illegaal. Maar conversietherapie waarbij alleen wordt gepraat of gebeden is nog steeds legaal in het Verenigd Koninkrijk, zelfs als het kinderen betreft. In 2018 beloofde de regering van Theresa May om conversietherapie – een soort pseudo-wetenschappelijke behandeling die bedoeld is om lhbti’ers te stigmatiseren en hen te dwingen zich te ‘bekeren’ tot heteroseksualiteit – te verbieden. Maar drie jaar later heeft de Engelse regering nog steeds geen verbod uitgevaardigd op wat zij een "weerzinwekkende" praktijk noemt. Vrijdag wordt in het parlement overleg gevoerd over wat de beste manier is om dit verbod uit te voeren.

Volgens een rapport van lhbti-organisatie Stonewall is op vijf procent van de lhbti’ers in het Verenigd Koninkrijk druk uitgeoefend om gebruik te maken van diensten die hun seksuele geaardheid in twijfel trekt of probeert te veranderen. Een nog hoger percentage, één op de vijf transgender mensen, voelt zich gedwongen therapie te ondergaan die ertoe zou moeten leiden dat ze het trans-zijn verwerpen. Ondanks de belofte van de regering vrezen organisaties als Stonewall dat er in de nieuwe wet die conversietherapie moet verbieden een maas terechtkomt, waardoor de therapie legaal blijft zolang er toestemming voor is gegeven.

Sasha Misra, directeur communicatie en campagnes bij Stonewall, vertelde VICE World News: “Conversietherapie is een afschuwelijke praktijk die levens verwoest. We hebben dringend behoefte aan uitgebreide wetgeving. Elk wetsvoorstel moet alle vormen van conversietherapie in elke setting verbieden zonder mazen in de wet over het hoofd te zien die lhbti’ers toestaan in te stemmen met conversietherapie, want niemand kan instemmen met misbruik."

Volgens de nieuwe voorstellen is conversietherapie verboden voor jongeren onder de 18, maar een wetsvoorstel van de regering zou volwassenen toestaan in te stemmen met ‘counseling’, als dat hen zou helpen “een leven te leiden dat meer in overeenstemming is met hun persoonlijke overtuigingen”. Dit betekent dat conversiepraktijken slechts beperkt in plaats van verboden zouden worden.

Nu de parlementaire bespreking van deze wetsvoorstellen tegen een einde loopt, spraken we met Mercer over haar ervaring.

VICE: Hoi Carolyn. Wat was jouw ervaring met conversietherapie?
Carolyn Mercer: Ik worstelde vanaf mijn derde of vierde jaar al met mijn identiteit, wat misschien vreemd klinkt, maar ik herinner het me zo duidelijk. Op school kon ik me niet goed concentreren. De eerste de beste gelegenheid ben ik van school gegaan, op mijn zestiende. Toen ik zeventien of achttien was ging ik naar een technische vakschool, en op een dag kon ik het niet meer aan om naar school te gaan. En het was een geluk bij een ongeluk – of juist niet – maar die dag kwam mijn dominee langs omdat ik een jeugdclub in de kerk runde. Ik stortte in en begon met hem te praten. Ik wilde natuurlijk ‘genezen’, omdat de maatschappij mensen zoals ik uitspuugde. Niet dat je in die tijd ook maar iets over trans mensen in de media las. Hij kende iemand, een psychiater in een psychiatrisch ziekenhuis, die eerder met hem had gewerkt. Hij zei dat hij een afspraak met hem kon regelen. Dat wilde ik wel.

Welke ‘behandeling’ kreeg je?
Hij verwees me door naar een ziekenhuis in Blackburn. Ik kwam terecht in een donkere kamer zonder ramen, ik werd vastgebonden op een houten stoel met leren riemen om mijn arm en er werden elektroden op mijn arm geplaatst. En toen projecteerden ze, via een diaprojector achter mij, foto's van vrouwen op de muur voor mij. Ik zag een foto, toen nog een foto, toen nog een foto en toen gooiden ze de schakelaar om waardoor ik geëlektrocuteerd werd. De pijn ging door mijn hele lichaam. Mijn handen wilden omhoog schieten, maar ik kon mijn arm niet bewegen omdat die aan die stoel was vastgebonden. De theorie was dat ik de pijn die ik voelde zou gaan associëren met mijn identiteit, en dat ik dan niet meer wilde zijn wie ik was.

Hoe beïnvloedde dat je geestelijk en lichamelijk welzijn?
Veertig jaar lang begon ik fysiek heel erg te rillen als ik eraan dacht. Nu gebeurt dat niet meer. Maar die elektrische schokken hebben me beschadigd. Ze versterkten mijn zelfhaat omdat ik dacht dat ik die behandeling verdiende. Ja, ik stemde ermee in, ik wist wat er gebeurde, en ik dacht stom genoeg dat het me zou genezen. Maar je kunt niet genezen worden. Er valt niets te genezen. Je kunt je gedrag veranderen met aversie en conversie-oefeningen, maar je kunt echt niets genezen.

Ik deed een zelfmoordpoging na alles wat ik had doorgemaakt, de maatschappelijke afwijzing en de zelfhaat. Dat was een enorme verspilling. Later in mijn leven kreeg ik boulimia en daar worstel ik nog steeds mee. Wat ik vroeger eigenlijk nodig had was neutrale therapie of bevestigende therapie, maar ik kreeg het tegenovergestelde.

In 2002 besloot ik uiteindelijk dat ik mijn karakter in overeenstemming zou brengen met mijn genderidentiteit door in transitie te gaan, en daardoor stopte het trillen. Maar mijn overheersende zelfhaat ontnam me wel alle positieve emoties, omdat ik me moest concentreren op het blokkeren van de gevoelens die natuurlijk waren.

Misschien klinkt dit wel heel raar, maar als ik bijvoorbeeld in een restaurant was, dan kon ik alleen maar willekeurig iets van de menukaart kiezen, omdat ik geen positieve emoties voelde. Twintig jaar later werk ik hier nog steeds aan, en ik kan nu wel wat positieve emoties voelen. Dus dat is wat het met mij deed. De effecten van conversietherapie duren levenslang.

Waarom is het zo belangrijk dat conversiepraktijken verboden worden?Het is te laat voor de regering om mij nog te helpen, maar mijn bezorgdheid betreft de toekomstige generaties. Als er geen volledig verbod komt, blijven mensen lijden. Zonder overdreven dramatisch te willen zijn: mensen zullen sterven. En de regering is verantwoordelijk.

Hoe bevalt het leven je sinds je transitie?
Het valt me op dat mensen echt geweldig en zeer accepterend zijn. Ik woon nog steeds dicht bij de school waar ik ooit hoofdonderwijzer was en waar ik erg kwetsbaar was voor problemen, afwijzing en misbruik. Toch heb ik in die twee decennia sinds mijn transitie met geen enkel probleem hoeven dealen. Ik werd nationaal 'ge-out' in 1994, toen ik nog hoofd van de school was. Ik ben zelfs teruggegaan naar de school nadat verzonnen aanklachten tegen mij waren verworpen. [Nadat ze was ge-out, werd ze ten onrechte geschorst en onderworpen aan een onderzoek door de school]. De school werd een zeer succesvolle school, dus transfobische mensen waren het spoor bijster, want ik heb bijgedragen aan dat succes. De overgrote meerderheid van de bevolking begrijpt trans mensen niet, maar ze accepteert hen wel.