Deze zomer postte ik een foto van een zwemmende vriendin op Instagram. Ze had geen bikini-topje aan en ik stelde m’n volgers dus bloot aan de vreselijkste doodzonde van de 21e eeuw: ⚠️ vrouwentepels⚠️ . Een paar uur later werd de foto door Instagram verwijderd, met de waarschuwing dat m’n account verwijderd zou kunnen worden als ik de regels nog eens zou overtreden. Ik wist ook wel dat Instagram met een ijzeren vuist regeert wanneer het aankomt op vrouwentepels, maar ik dacht toch dat ik met m’n minimale online bereik wel gespaard zou blijven van het anti-tepel-regime.
Ik snap waarom Instagram, waar zo’n 500 miljoen gebruikers op zitten, regels nodig heeft om dit zooitje ongeregeld in goede banen te leiden. In de kern zijn regels als “geen haat”, “geen geweld”, “geen pesterij” en “geen pornografie” ook helemaal niet zo raar. Toch blijkt in de praktijk dat die regels lang niet altijd even consequent worden toegepast: de ene post wordt ijverig verwijderd, terwijl andere posts (die misschien zelfs juist pornografischer, beledigender en gewelddadiger zijn) weer wél online mogen blijven.
Videos by VICE
Ik sprak een aantal instagramgebruikers die hun foto’s om verschillende redenen verwijderd zagen worden, en vroeg ze of ze hierna voorzichtiger waren geworden in wat ze wel of niet op Instagram posten.
Romy Bres
VICE: Hé Romy, Instagram verwijderde al twee foto’s van je. Welke waren dat?
Romy Bres: De eerste was een kunstwerk dat ik had gemaakt. Ik had een foto van mezelf bewerkt, waardoor het leek alsof m’n hoofd eraf was gehakt. Dat vond Instagram blijkbaar te luguber. Na een tijdje werd-ie verwijderd, en kreeg ik zelfs een berichtje van Instagram: “Iemand denkt dat je door een moeilijke tijd gaat. Als je hulp nodig hebt, dan helpen we je graag.” De tweede was trouwens ook een foto van mezelf, waar veel huid op te zien was.
Wat vond je hiervan?
Ik was natuurlijk boos, omdat Instagram mijn artistieke vrijheid blokkeerde, maar ik was ook verbaasd, omdat ik gerapporteerd was door mijn volgers. Het gekke is ook dat niemand zei dat ze m’n post te heftig vonden, maar het wel vervolgens aangaven bij Instagram. Waarom zou je zoiets niet gewoon direct tegen mij kunnen zeggen?
Wat heb je toen gedaan?
Ik heb die foto alsnog gepost, want ik laat me niet beroven van m’n vrijheid. Mensen reageerden daar wel goed op. Ik hoop dat de mensen die mij hadden gerapporteerd nu ook snappen dat ze mij voortaan gewoon rechtstreeks moeten contacteren.
Let je nu extra op wat je wel en niet post, uit angst dat je foto weer verwijderd zou worden?
Nee, totaal niet. Ik heb echt het gevoel dat we soms gevormd worden tot een soort robots die perfect de regeltjes volgen. Maar daar wil ik niet in meegaan. Als Instagram weer iets wil verwijderen, denk ik: doe maar lekker, want ik plaats het gewoon weer opnieuw. Ik weet nog goed dat Rihanna best veel naaktfoto’s postte en die verwijderd werden, en nu post ze alleen foto’s van campagneshoots. Ze is haar identiteit verloren. Is dat wat Instagram wil? Zo zonde.
Lotte van Eijk
VICE: Vorig jaar verloor je je instagrampagina, waarop je duizenden volgers had. Wat was er gebeurd?
Lotte van Eijk: Ik had al een paar waarschuwingen gehad nadat ik wat artistieke naaktfoto’s van mezelf had gepost, en die verwijderd werden. Uiteindelijk werd m’n foto gedeeld op Fashion Nova, een instagrampagina met miljoenen volgers. Omdat ik een dik model ben dat sensuele foto’s post, vonden een hoop mensen mijn foto’s problematisch. Waarschijnlijk zijn die naar mijn pagina gegaan en hebben ze me er massaal gerapporteerd, want mijn account werd ineens verwijderd, zonder enige aanleiding. Dat vond ik echt vreselijk, want ik had zo hard gewerkt om veel mensen mijn boodschap over body positivity te kunnen vertellen. Dan is er een of andere gast die gewoon op een knopje drukt en is dat allemaal weg.
Wat heb je toen gedaan?
Ik heb Instagram tientallen keer gemaild, en gezegd dat ze geen enkele reden hadden om m’n pagina te verwijderen en dit gewoon op fatshaming leek. Uiteindelijk kreeg ik antwoord: ze boden hun excuses aan en gaven me m’n pagina weer terug. Maar een paar weken geleden postte ik een naaktfoto met mijn armen over mijn borsten en mijn buik voor mijn geslachtsdelen – er was dus niets expliciets te zien. Toch werd het binnen tien minuten al verwijderd. Daarna postte ik ‘m opnieuw, maar nu met vlindertjes voor de gevoelige plekken, maar ook nu was-ie binnen tien minuten weg.
Je hebt het ook eens vergeleken met @whitemag_, een pagina die vooral foto’s van blote vrouwen post.
Ja, dat zijn softpornografische foto’s van naakte meiden die met hun benen wijd in de zee zitten. Dus dat mag dan weer wel, blijkbaar? Op zo’n moment begin je wel te denken dat dit te maken heeft met je lichaam. Ik heb het idee dat plussize meiden veel vaker van Instagram worden gegooid, het voelt alsof dit door fatshaming komt. Ik ga nu een testje doen waarbij ik drie foto’s van whitemag_ namaak. Als die ook verwijderd worden, dan lijkt dat me het bewijs dat Instagram aan fatshaming doet.
Snap je ergens wel dat Instagram bepaalde foto’s censureert?
Ik vind het lastig. Ik snap best dat piemels en vagina’s niet mogen, omdat er ook jonge kinderen op zitten. Aan de andere kant denk ik dat naaktheid ook best wat ‘normaler’ zou mogen worden. We zijn heel preuts tegenwoordig, en we weten alleen van slanke mensen nog enigszins hoe hun lichaam eruitziet. Daarom vind ik dat artistieke naaktfoto’s juist aangemoedigd zouden moeten worden, dan steken jonge mensen er tenminste nog wat van op.
Leon Karssen
VICE: Hey Leon! Instagram heeft al meerdere illustraties van jou verwijderd. Wat was daarop te zien?
Leon Karssen: Van alles. Katten met een kleine piemel, poezen met tepels, een kat die zegt dat je jezelf moet laten verdrinken, een kat die zichzelf opeet. Er was ook meestal wel wat bloed op te zien.
Welke reden gaf Instagram voor het verwijderen van die foto’s?
Dat het tegen de gebruiksovereenkomst in ging: er was naaktheid te zien, het zou vallen onder pesten of zelfs drugsgebruik stimuleren. Bij een paar illustraties stuurde Instagram ook een berichtje in de trant van: ”We zien dat je door een lastige tijd gaat, dus we hebben je post verwijderd.”
Wat was je eerste reactie toen je zag dat ze verwijderd waren?
Ik moest er een beetje om lachen. Het boeit me eigenlijk weinig, want ik post die foto’s gewoon weer opnieuw.
Hoe erg is het voor jou als kunstenaar als Instagram jouw account zou verwijderen?
Instagram is belangrijk voor het verkopen en verspreiden van mijn werk. Als mijn pagina verwijderd wordt maak ik gewoon een nieuwe aan – dat zal wel even zorgen voor een dip in de online verkoop, maar ook weer geen gigantisch effect hebben op mijn inkomsten. Ik ben er ook op voorbereid, want ik heb een reservepagina aangemaakt. Ik hoop wel dat mijn oude volgers die nieuwe ook zullen vinden.
Ben jij nu voorzichtiger met wat je online zet en wat niet?
Nee. Ik post mijn heftige pornografische illustraties sowieso al niet allemaal. Maar ik sta gewoon bekend om schattige poezen met iets heel grofs ernaast, en dat ga ik sowieso niet aanpassen omdat een paar zielepoten vinden dat dit niet mag volgens de gebruiksovereenkomsten.
Sletlana
VICE: Instagram verwijdert jouw foto’s te pas en te onpas. Waarom?
Sletlana: Ja, er zijn al acht posts en vijf stories van mij en m’n dragperformances verwijderd. Op Instagram post ik soms foto’s waarop ik een fetisj-look heb en een latex jurk draag, en daar zet ik soms hashtags bij als #fetisj of #latex. Soms worden foto’s alleen verwijderd vanwege die hashtags – vaak is er niet eens naakt te zien. Ze zijn ook eens verwijderd omdat een vriend een mondknevel had, of omdat ik borsten van nep-latex had. Ik heb laatst ook een shoot voor i-D gedaan, en op de foto’s zie je alleen mijn gezicht in make-up, maar ook die werden zonder waarschuwing verwijderd. Ik kreeg ook al een waarschuwing dat m’n pagina volledig verwijderd zou worden.
Hoe reageerde je hierop?
Ik was van slag en zo fucking pissed! Het vervelende is dat je niet terug kan praten met Instagram en geen manier hebt om je woede te uiten. Je bent machteloos. Een vriend van me is ook verwijderd van Instagram vanwege een story, terwijl hij had ingesteld dat alleen vrienden die konden zien. Hoeveel schade kan hij daar nou mee aanrichten? En heeft Instagram die foto dan uit zichzelf verwijderd of heeft een van die vrienden hem aangegeven?
Hoe erg zou het zijn als jij je account kwijtraakt?
Best erg, ik heb m’n account al sinds 2015, en het is belangrijk voor mijn werk. Mensen leren je kennen op die manier. Elke keer als ik iets post ben ik bang dat het verwijderd wordt. Dat is jammer, want ik zou mezelf echt veel meer moeten kunnen uitdrukken op Instagram.
(tekst gaat verder onder de afbeelding)
Tijn de Jong
VICE: Hey Tijn, er werd laatst een foto van jouw Instagram verwijderd. Waarom?
Tijn: Het ging om een poster van een expositie waar foto’s van mij en een aantal andere trans personen werden tentoongesteld. Op die poster stond een trans jongen in zijn blote bast, ook een goede vriend van me. Instagram verwijderde de foto omdat er zogenaamd ‘naakt’ op stond en het dus pornografisch zou zijn.
Dit is wel erg tactloos.
Hij heeft een mannenborstkas, maar Instagram ging er toch van uit dat dit een vrouwenborst was. Heel pijnlijk, want er zijn veel cis-mannen die ook wat meer borstweefsel hebben en dus dezelfde borstvorm zouden hebben. En toch mag een cis-man wel zijn borstkas laten zien, maar een transman niet, omdat het dan blijkbaar beschouwd wordt als vrouwenborst.
Vind je wel dat Instagram regels moet hanteren?
Dit systeem is duidelijk kapot. Instagram zegt de gebruiker zo te beschermen tegen pornografie, en dat is in theorie een goed idee, maar in de praktijk werkt het gewoon niet zo. Instagram staat vol slanke, witte dames in erotische houdingen en vol slanke, afgetrainde mannen in blote basten. Die zou je dan eigenlijk ook moeten verwijderen omdat ze ‘pornografisch’ zijn. Ik denk dat ze in veel gevallen eigenlijk om een andere reden worden verwijderd – in mijn geval vanwege transfobie. Er was geen enkele sprake van seksuele inhoud. In plaats van ‘gebruiksvoorwaarden’ zou je eerder ‘schoonheidsideaal’ moeten zeggen. En als je niet aan dat ideaal voldoet, val je erbuiten. Instagram zegt dus eigenlijk: naakt en erotisch is prima, maar alleen als je dun, wit, cis en het liefst ook nog hetero bent.
Het strikte onderscheid dat Instagram maakt tussen tepels van mannen en vrouwen wordt in jouw geval nog een stukje bizarder.
Ja, voor mijn operatie kon ik nooit een foto van mijn borstkas plaatsen en moest ik mijn tepels wegblurren, maar nu kan het wel. Ook al zijn het gewoon exact dezelfde tepels. Ik vind het ironisch hoe een zogenaamd mooi en vrij medium als Instagram toch wordt gedomineerd door deze normativiteit. Het is eigenlijk net de echte wereld.
Dolly Bing Bing
VICE: Hey Dolly, Ik zag dat Instagram al meerdere keren een foto van je heeft verwijderd. Welke en waarom?
Dolly Bing Bing: Een keer een foto waarop ik met m’n dochtertje poseerde, en je een stukje van m’n tepel kon zien. “Pornografie,” zei Instagram. Dat vond ik heel pijnlijk, want ik heb veel meer pikante en suggestieve foto’s gepost die wél online mochten – die hadden dan alleen weer net geen tepels.
Naaktheid is ook een belangrijk onderdeel van je performances.
Ik zie mijn lichaam als een sculptuur die ik volledig zelf kan vormen. Ik noem mijn lichaam ook wel een ‘post-apocalyptisch gesamtkunstwerk’, omdat ik mezelf presenteer als overlever van de apocalyps. Omdat ik best gespierd ben, verdwijnt het klassieke beeld van gender; zo wil ik nieuwe verschijningsvormen van vrouwen laten zien, en ze meer bewegingsruimte geven. Maar omdat je m’n tepels bij die performances kunt zien, zijn er al meerdere foto’s van verwijderd. Ik vind het niet erg dat mensen dat kunnen ervaren als pornografisch, maar ik vind het wel pijnlijk dat Instagram mijn kunst – en dus mijn lichaam – ziet als iets verkeerds, dat uit het zichtveld onttrokken moet worden.
Vind je dat er ook bepaalde posts zijn die Instagram wél zou mogen censureren?
Ik snap dat ze bijvoorbeeld terroristische livestreams zo snel mogelijk willen verwijderen, al kun je die ook weer op andere plekken alsnog tegenkomen – je kunt de internetgebruiker niet volledig beschermen. Het is ook moeilijk om een regel te vinden voor wat precies haatzaaien is en wat niet. Maar wanneer haatboodschappen gepropageerd worden, dan snap ik zeker dat ze dat verwijderen.
