Robert Mutzers tovert thuis in Dongen ineens een pakketje met geld tevoorschijn. Het gaat om bijna duizend grivna, dat hij nog over heeft van zijn tijd in Oekraïne. Het is iets meer dan dertig euro waard. De biljetten zijn samen met een muts, wat trainingskleren en een wedstrijdshirt de enige tastbare herinneringen aan zijn avontuur in Oost-Europa, dat uiteindelijk vier maanden heeft geduurd.
De buitenspeler voetbalde tot halverwege december bij Tsjornomorets Odessa, een degradatiekandidaat uit het zuiden van Oekraïne. De 25-jarige aanvaller was de enige buitenlander in een team vol Russisch sprekende spelers. Hij voetbalde met -15 graden aan de Wit-Russische grens, liep een vreemd virus op en werd na een verloren wedstrijd een keer door een vuurwerkbom geraakt, die zijn eigen fans op het veld hadden gegooid. “Ik heb het allemaal een beetje onderschat,” zegt hij.
Videos by VICE
Mutzers moest vorig jaar vertrekken bij FC Dordrecht vanwege een opmerkelijk incident: hij zou tijdens de play-offs in de richting van trainer Gérard de Nooijer hebben gespuugd. Zelf ontkent hij dat. “Het is allemaal gigantisch opgeblazen. De media hebben ervan gemaakt dat het in de richting van de trainer was – het stond overal op internet. Maar ik ben echt geen moeilijke jongen. Als dat niet was gebeurd, had ik nu waarschijnlijk in de Eredivisie gespeeld. Voor dat moment had ik echt veel goede opties.”
Na dat incident stonden de clubs inderdaad niet langer in de rij voor Mutzers. Maar Tsjornomorets Odessa bood uitkomst. De aanvaller tekende een lucratief contract voor twee seizoenen, dat hij om meerdere redenen niet zou uitdienen. Dit is zijn verhaal.
“Tsjornomorets was vroeger echt een grote club. Een paar jaar geleden wonnen ze nog van PSV in de Europa League en zaten ze zelfs bij de laatste 32 teams. In die tijd had de club nog Russische eigenaren. Er werden maandsalarissen betaald van tussen de 25.000 en 35.000 euro, dat zijn tonnen per jaar. En dan moet je bedenken dat het leven daar ontzettend goedkoop is. Een fles cola kostte nog geen vijftig cent, en voor een kilo kip betaalde ik omgerekend 1,60 euro. Daar kunnen mensen een hele week van eten.
Nadat de Russische eigenaren door de oorlog waren vertrokken, is de club wat teruggevallen. Ik heb daar zelf eigenlijk niets van gemerkt, want de oorlog was meer richting Donetsk, in het oosten. De laatste weken waren er wel allerlei controleposten in de stad, maar volgens mijn teamgenoten hoefde ik niet bang te zijn. Het zou volgens hen nog wel even duren voordat de oorlog dichterbij zou komen. Voor de zekerheid heb ik wel een app gedownload waarmee je kan zien waar er gevochten wordt. Daarop kan ik nu vanuit Nederland nog bijvoorbeeld zien dat een gebied vlak buiten Odessa bezet is.”
“Ik kwam bij Tsjornomorets via de Bulgaarse trainer Angel Chervenkov. Hij was op mijn naam gekomen via platforms als Wyscout en InStat Scout, waarop je beelden en statistieken van iedere voetballer kunt zien. Hij was gecharmeerd van mij. Vorige zomer vloog ik naar Odessa en gaf hij me een rondleiding. De faciliteiten waren echt top. Het stadion is pas een paar jaar oud en er kunnen 35.000 mensen in. We hadden vier goede trainingsvelden, zwembaden, sauna’s, een Turks stoombad, fitnessruimtes en een jacuzzi.
De transferperiode was op dat moment al voorbij en ik kreeg een goed salaris aangeboden van Tsjornomorets. Ik vind het niet netjes om bedragen te noemen of om erover op te scheppen, maar het was in ieder geval erg veel. Zo’n bedrag valt in de Keuken Kampioen Divisie haast niet te verdienen. Mijn vriendin bleef in Nederland achter, omdat we een hypotheek hebben en zij anders haar goede baan moest opzeggen. Mocht er iets geks gebeuren, dan had zij tenminste niet alles opgegeven. Dan hadden we tenminste nog iets.
Ik wist natuurlijk van tevoren dat ik de enige buitenlander zou zijn, maar bij de contractonderhandelingen werd wel gezegd dat zeker acht á negen jongens Engels spraken. Ze bleken alleen ‘yes’ en ‘no’ te kunnen zeggen. Iedereen sprak verder alleen maar Russisch. Met armbewegingen maakten ze duidelijk wat ze van me wilden, en na de wedstrijdbespreking legde de coach me de tactiek uit in het Engels. Dat ging dan zo: ‘Robert, you must come back and then score.’ Of zoiets als: ‘Today, we must win. No win, pressure on me. You have to play good.’ Je begrijpt wel dat ik daar snel klaar mee was.”
“Wat ik daar met supporters heb meegemaakt is ook bizar. Ze zijn daar knettergek. We hadden de thuiswedstrijd tegen Karpaty Lviv met 5-0 verloren en toen we na afloop de fans gingen bedanken, waren ze woest. Ze maakten met hun vuisten van die gebaren dat ze wilden vechten. Ze dwongen spelers die dicht bij het hek stonden om hun kleren te geven – ze werden bijna helemaal uitgekleed. De keeper moest zijn handschoenen, shirt en zelfs zijn broek afgeven.
Ik stond wat verder weg alles te bekijken, toen ik ineens een flits zag en snel daarna een keiharde knal hoorde. De supporters hadden een gat geknipt in het net dat achter het doel hing en daar vuurwerk doorheen gegooid. De eerste ontploffing was vlak voor mijn neus. Ik voelde een stuk vuurwerk tegen mijn nek aan klappen. Ik had een half uur lang een piep in mijn oren en zag later dat er een grote rode plek in mijn nek zat. Twee andere spelers, die iets verderop stonden, werden daarna ook door vuurwerk geraakt. We renden weg richting de spelerstunnel, en vanaf daar zag ik hoe de fans nog meer en nog groter vuurwerk op het veld gooiden. Het waren gewoon bommen. Het halve stadion was één grote grijze wolk.
Toen we bij de spelersbus buiten het stadion kwamen, stonden daar opnieuw supporters ons op te wachten. Ze gebaarden weer dat we moesten komen en dat ze wilden vechten. Ze probeerden zelfs over de hekken te klimmen. Op het moment dat we allemaal in de bus zaten, wilden ze die ook omver duwen. Dat ding ging alle kanten op, maar gelukkig kon de chauffeur op tijd wegrijden. De volgende dag waren er ook nog vijftig man naar het trainingscomplex gekomen. Moesten we na de training een uur wachten voordat we naar buiten konden.”
“Op dat moment waren de problemen met het betalen van mijn salaris al begonnen. Omdat ik de enige buitenlander was, was ik de duurste speler. Iedere keer als ik vroeg waar het geld bleef, zeiden ze dat het goed zou komen. Maar halverwege december liepen ze al anderhalve maand achter, en toen was ik er echt helemaal klaar mee. Het was al de zoveelste tegenslag.
Eigenlijk begon het al na drie weken, toen ik een of ander vaag virus opliep. Tijdens een zware looptest kreeg ik het ineens ontzettend koud, terwijl het nog lekker weer was. Ik kreeg rillingen over mijn hele lijf en was zo duizelig dat het leek alsof ik dronken was. Ik ben naar het ziekenhuis geweest en de clubarts verbood me anderhalve week lang om te trainen. Daarna was ik er klaar mee. Ik zei gewoon dat de klachten voorbij waren, ook al was ik nog steeds wel duizelig. Gelukkig ging het daarna ook echt steeds iets beter. Van de keeperstrainer begreep ik later dat hij precies hetzelfde had gehad, maar ik weet nu nog steeds niet wat voor een virus het nou precies was.
Toen ik daarna weer fit begon te raken en in de basis zou starten, kwam de volgende tegenslag. Twee dagen voor de wedstrijd werd ik door een teamgenoot geraakt op de training. Hij kwam met twee benen in en raakte me vol op mijn rechterenkel, die nu nog steeds dik is. De trainingen daar zijn totaal anders dan in Nederland. De eerste dag trainde ik nog zonder scheenbeschermers, wat hier heel normaal is, aangezien niemand elkaar zomaar blesseert. Maar in Oekraïne gaan ze op trainingen als gekken tekeer. Na die eerste training wezen een paar spelers naar mijn schenen, toen wist ik genoeg.”
“Door dat virus, de geldproblemen en die enkelblessure was ik er na een paar maanden echt helemaal klaar mee. Ik had van de club een appartement midden in Odessa gekregen, wat best een mooie stad is, met een lekker strand. In het begin ging ik nog wel naar die toeristische plekken en een beetje de stad bekijken, maar na al die tegenslagen had ik daar helemaal geen zin meer in. Ik kwam mijn appartement alleen nog maar uit om te trainen en eten te halen.
Ik werd iedere dag om een uur ‘s middags opgehaald door de spelersbus en om zes uur was ik weer thuis. In mijn vrije tijd keek ik naar Netflix en zat ik achter de PlayStation. Daar word je op een gegeven moment ook niet vrolijk meer van. De laatste drie weken waren echt zwaar. De tijd kroop voorbij, die weken leken wel een jaar te duren. Ik zette zelfs geen wekker meer ’s ochtends, zodat ik langer sliep en de tijd sneller voorbij ging.
Half december dacht ik nog maar aan één ding: mijn geld krijgen en terug naar Nederland. Ik heb een dag lang met ze onderhandeld en uiteindelijk gekregen wat ik wilde. Ze betaalden mijn salaris tot en met december, boekten een vliegticket naar Nederland en gaven me de papieren die bewijzen dat ik een transfervrije speler ben.”
“Sinds mijn contract is ontbonden, word ik iedere dag gebeld door zaakwaarnemers. Ik heb aanbiedingen gehad uit de meest gekke landen. Ik kon naar Litouwen, Letland, Finland en het derde niveau in Spanje. Maar qua salaris was het de helft van wat ik in Oekraïne kreeg. Daar doe ik het niet voor. Ik ga niet alleen in het buitenland te zitten voor een paar duizend euro per maand. En dan moet je nog maar afwachten of er ook echt betaald wordt. Het is niet arrogant bedoeld, maar ik heb gewoon een hypotheek in Nederland, alle rekeningen lopen door. Dat is anders dan als je jong bent, bij je ouders woont en je naar het buitenland gaat om in jezelf te investeren.
Ik heb nu een keer geprobeerd om alleen in het buitenland te wonen en te voetballen, maar het is gewoon niets voor mij. Ik ga alleen nog weg uit Nederland als mijn vriendin meegaat. Dan moet het salaris zo goed zijn dat zij haar baan op kan zeggen, en ik wil de zekerheid dat er ook echt betaald wordt. Alleen ben ik niet van het kaliber dat veel clubs nu even een ton per jaar voor mij neerleggen, zeker na het laatste half jaar. Ik heb vijf wedstrijden gespeeld, met nul goals en nul assists. Natuurlijk zijn daar verklaringen voor, maar qua statistieken heb ik maar een beetje lopen aankloten.
Een paar weken geleden was er nog interesse uit de Eredivisie en de Keuken Kampioen Divisie, maar dat is uiteindelijk niet doorgegaan. Daarom heb ik er nu voor gekozen om bij Kozakken Boys in de tweede divisie te gaan spelen. Ik wilde niet wachten met kiezen tot eind januari. Ik trainde er de afgelopen weken ook al mee om mijn conditie op peil te houden. Alles is goed geregeld, en ik heb weer plezier in het voetbal. Hierna zie ik wel hoe het allemaal gaat lopen.”
Dit is een monoloog uit de serie VICE Sports Avonturiers, waarin Nederlandse sporters vertellen over hun ervaringen in het buitenland. Zie hier alle verhalen uit deze serie.
