Je zou kunnen aannemen dat mensen met hiv geneigd zijn om met mensen te daten die dat ook hebben, zodat ze zich geen zorgen hoeven te maken dat ze het virus overdragen. En ja, dat gebeurt ook. Maar er zijn ook veel zogeheten ‘serodiscordante’ koppels, waarbij de een hiv-positief is en de ander niet. In de VS alleen al zijn er minstens 140.000 van dit soort stellen geteld, maar dat was in 1996, dus de kans bestaat dat het er nog veel meer zijn. In landen waar over het algemeen veel hiv voorkomt is meer dan 3 procent van alle relaties serodiscordant, en zit tot tweederde van de hiv-positieve mensen in zo’n relatie.
Niet al deze stellen weten vanaf het begin al dat ze serodiscordant zijn, bijvoorbeeld doordat degene die hiv-positief is het zelf niet weet, of het virus heeft opgelopen terwijl hij of zij al een relatie had. Maar veel koppels weten het ook gewoon van tevoren, en besluiten bewust om er gewoon het beste van te maken.
Videos by VICE
Er is geen kant-en-klare handleiding die gemengde stellen kan vertellen hoe ze het best seks kunnen hebben of intiem kunnen zijn. Sommigen kiezen ervoor om het bij emotionele intimiteit te houden, anderen doen alleen aan seks zonder penetratie of gebruiken simpelweg altijd een condoom. Tegelijkertijd weten we dat een effectieve behandeling je virale lading kan verlagen tot een niveau dat het niet meer overdraagbaar is. Daardoor is het risico dat iemand die niet besmet is het virus krijgt vrijwel nihil als diegene onbeschermde seks heeft met een partner die hiv-positief is, zolang diegene al een half jaar lang zo’n lage virale lading heeft en nog steeds in behandeling is. Ook de hiv-preventiepil PrEP (die het risico tot besmetting tot 99 procent kan reduceren) heeft nieuwe mogelijkheden geopend om veiligere en minder beperkte seks te hebben.
VICE sprak met Vasilios Papapitsios en Elijah McKinnon, een queer, non-monogaam en serodiscordant stel, om van ze te horen hoe ze omgaan met seks en intimiteit.
Vasilios Papapitsios: Ik werd positief toen ik 19 was. Nu ben ik 28, en ik ben net uit de kast gekomen. Ik woonde in North Carolina, waar ze trouwens net hebben gekort op het hulpprogramma voor aids, en studeerde aan de Universiteit van North Carolina in Chapel Hill. Voor zover de gemeenschap zichzelf progressief vindt, heb ik me er altijd behoorlijk buitengesloten gevoeld.
Op dat moment was het zeker makkelijker om een relatie – of gewoon alleen seks – met iemand te hebben die óók hiv-positief was, omdat ik ook zelf het stigma had overgenomen en bang was om het door te geven.
Elijah McKinnon: Ik kom uit de San Francisco Bay Area, waar ik opgroeide in een vrij progressief gezin. Ik kon makkelijk over seks en soa’s praten met mijn ouders, die zelf in een open relatie zaten. Meerdere familieleden zijn helaas wel aan aids overleden.
Ik had veel vrienden die positief waren, maar er niet voor uitkwamen. Toen hielden mensen het een denk ik een stuk meer voor zich dan nu. Ik leerde al snel dat ik zelf verantwoordelijk moest zijn voor mijn eigen situatie, en erachter moest komen hoe ik mijzelf het best kon beschermen. Niet alleen van soa’s, maar ook van andere dingen – alles voor mijn geestelijke en emotionele gezondheid.
Ik heb zulke relaties nooit zo problematisch gevonden. Een van mijn eerste… laat ik maar gewoon ‘vriendje’ zeggen, was hiv-positief. Ik was negentien à twintig, en had net PrEP ontdekt – de FDA had het net goedgekeurd. Eerst was ik heel sceptisch, maar nadat er een onderzoek was geweest waarbij er significant minder hiv werd overgedragen door mensen die PrEP gebruikten, was ik om. Verder heb ik niet echt barrières gehad, en uiteindelijk heeft het tot deze relatie geleid.
Vasilios: Vlak voordat ik Eli ontmoette in 2016, zat ik een half jaar in New York. Daar maakte niemand zich druk om mijn toestand. Ze vonden dat gewoon oké, zoals ze dat ook vonden van het feit dat ik gay was. Ik voelde me bevrijd, en vrij om mezelf te zijn.
Toen ik naar Chicago verhuisde, zag ik daar veel mensen die PrEP gebruikten, of er op zijn minst van hadden gehoord. Zelf zat ik al iets van twee jaar op een ondetecteerbaar niveau. Dat scheelde veel voor mijn eigen stigma en angst.
Ik bloeide op. Ik kon mezelf toestaan om intimiteit, liefde en seks te hebben op een manier die daarvoor niet mogelijk was. Eindelijk realiseerde ik me dat ik dat gewoon verdiende.
Elijah: Ik ontmoette Vas tijdens een performance waarbij ze in een bad vol nepbloed gingen liggen. Het ging over queers die chronische ziektes hebben, dus ik was me heel bewust van hun status.
Vasilios: Ik kende hem van een PrEP-campagne. Hij wist dat ik een hiv-positieve kunstenaar was.
Elijah: Ik ben zwart, queer en non-binair. We wonen in verschillende uithoeken van het land, hebben verschillende interesses en passies, en bekijken alles vanuit het perspectief van onze eigen trauma’s uit het verleden. Er zijn altijd spanningen tussen onze twee identiteiten waar we mee moeten zien te dealen. Ik wil niet zeggen dat onze relatie op een laag pitje staat, maar we zijn wel met verschillende dingen bezig.
Vasilios: We hebben een open relatie. Meestal zijn we gescheiden, maar soms ook niet.
Je moet je ervan bewust zijn dat je ook soa’s kunt oplopen als je geen voorbehoedsmiddel gebruikt. Zelfs als ik seks heb met iemand die PrEP gebruikt, betekent dat nog niet dat je gelijk alles hebt uitgesloten. Voor mij werkt PrEP vooral als een mentaal voorbehoedsmiddel: ik hoef niet constant meer bang te zijn als ik seks heb, en dat zie ik als een fantastische gift. Maar dat neemt niet weg dat ik bij elke seksuele interactie met een nieuw iemand toch een bepaald risico neem.
Hoe zal ik het zeggen… We gebruiken condooms als het nodig is, maar het liefst doen we dat niet.
Elijah: Als je het er duidelijk over kunt hebben met je partners, kun je seks precies zo inrichten zoals je het zelf wil. Natuurlijk heb je dingen als condooms en PrEP, maar ook wie welke positie inneemt is goed om te bespreken [dus bijvoorbeeld wie penetreert en wie ontvangt; de ontvanger loopt meer risico]. En er zijn natuurlijk ook zat manieren om intiem te zijn zonder penetratie. Wij bespreken zelf altijd alles – als we dat te weinig doen merken we dat meteen.
Ik heb het gevoel dat wij, vergeleken met andere koppels, heel actief betrokken zijn bij elkaars gezondheid. En dan bedoel ik niet dat we gewoon even vragen hoe de bloeduitslagen waren, maar echt doorvragen wat er in elkaars hoofd omgaat, en checken of de ander wel goed aan het eten is.
Vasilios: Ik denk dat we veel hebben geleerd van onze eerdere ervaringen, en elkaar nu goed aanvullen, met onze verschillende gezondheidssituaties.
Elijah: Tot ongeveer een jaar geleden vroegen mensen me vaak of ik niet bang was, en of het niet makkelijker zou zijn om voor iemand te kiezen die hiv-negatief is. Echt geen idee wat die vragen überhaupt betekenen.
Er is nog steeds weinig bewustzijn hierover, vanwege de stigma’s rondom serodiscordante relaties, maar ook de stigma’s rondom homoseksualiteit of ‘alternatieve’ relaties in het algemeen. Als het niet om de ziekte te doen zou zijn, zouden mensen zich wel weer andere dingen af gaan vragen, zoals hoe het is om een relatie te hebben met iemand die een andere huidskleur heeft.
Onze relatie heeft meerdere gezichten, en dit is er eigenlijk ook maar een van. Het is voer voor discussie, maar het weerhoudt ons er niet van om leuke en intieme momenten met elkaar te hebben.
