Twee jaar geleden was ik op het International Astronautical Congress in Mexico, waar Elon Musk voor het eerst zijn plannen onthulde om de Rode Planeet te koloniseren. De boodschap was eenvoudig: instappen, losers, we gaan naar Mars! Kernzaken, zoals het feit dat alleen de superrijken een ticket van 170.000 euro kunnen betalen, werden als onbelangrijke details terzijde geschoven. Na jaren dromen over ruimtevaart, lijkt Musk het nu eindelijk echt te gaan realiseren.
Op dinsdag en woensdag organiseerde SpaceX zijn eerste “Mars Workshop” aan de University of Colorado Boulder. De conferentie moest laten zien hoe serieus het bedrijf is over zijn Mars-ambities en moet de technische basis leggen om honderden mensen door tientallen miljoenen kilometers aan kosmische leegte te verplaatsen.
Videos by VICE
Maar je hebt waarschijnlijk geen uitnodigingen gekregen. De Mars Workshop-deelnemers waren uitsluitend insiders uit de industrie en academici die expliciet te horen hadden gekregen dat ze niets over hun aanwezigheid mochten zeggen. Twee jaar na de onthulling van de plannen lijkt het erop dat het Mars-feestje alleen voor genodigden is.
Deze geheimzinnigheid is een breuk met het communicatiebeleid van NASA en het laat zien wat er gebeurt als publieke bronnen geprivatiseerd worden. Toen het Apollo-programma ten einde liep, heeft de NASA zich ingespannen om transparant te zijn over hun activiteiten. En in gevallen waarin officiële documenten niet werden vrijgegeven, konden Amerikanen de opvragen met de Freedom of Information Act om erachter te komen hoe de ruimtevaartorganisatie werkt.
SpaceX en andere privébedrijven kunnen niet op deze manier worden gecontroleerd. Terwijl NASA uitgebreide documentatie over technische ontwikkeling publiceert op de Technical Reports Server, is de technologie van SpaceX privaat intellectueel eigendom. Terwijl NASA open is over de Mars-plannen, bespreekt SpaceX alles achter gesloten deuren. Hoewel SpaceX expliciet zegt dat ze namens ‘de hele mensheid’ handelen, werden er maar enkele tientallen mensen ‘uitgenodigd’ om commentaar te geven op deze plannen.
Dit is verontrustend omdat de ruimte potentieel het laatste grote gemeengoed is, dat nu aan bedrijven wordt overhandigd om ermee te doen wat ze willen. De ruimte is van iedereen, maar er zijn geen wetten die bedrijven als SpaceX dwingen om open te zijn over wat de plannen zijn. De rest van de mensheid, en haar instanties, weet pas van de ontwikkelingen nadat ze al geschied zijn. Zo verliest ‘de mensheid’ de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op onze gezamenlijke toekomst.
Er is geen garantie dat publieke instanties betere keuzes maken dan een bedrijf. Maar de kans dat de keuzes gebaseerd zijn op een zo breed mogelijk draagvlak is wel wat groter dan als Elon Musk kan doen wat hij wilt. We weten inmiddels dat wat hij wil, niet perse is wat de rest van de wereld wil. Wat hij wil, staat niet gelijk aan wat goed is voor ons.
Voordat hij zich heel publiekelijk openbaarde als een doodgewone media-hatende, vakbond-vernietigende miljardair die bang is voor arme mensen, lukte het hem nog vrij goed om zijn ondernemingen lekker te maken met een sausje humanitaire retoriek. Het was bijna geloofwaardig dat je goor rijk kan worden ‘if you do the right thing’. Tesla zou ons verlossen van fossiele afhankelijkheid; De Boring Company zou verkeersopstoppingen oplossen; Solar City zou iedereen goedkope energie leveren en SpaceX zou de mens verheffen tot een multiplanetaire soort.
Hoe groots en inspirerend Musk nog altijd is – het is tegenwoordig niet zo gemakkelijk meer voor hem om te doen alsof hij namens ons allemaal handelt, of dat hij überhaupt nog een idee heeft wat normale mensen als ‘het grotere goed’ beschouwen. Als je zoveel geld hebt dat het koloniseren van een andere planeet een realistische praktische oplossing voor al onze problemen lijkt, dan is er eigenlijk maar een conclusie die je kunt trekken: hij is langzaam vervreemd geraakt van de rest van de wereld.
