“Het wordt gewelddadig, en het wordt duister,” waarschuwt de blauwharige productie-assistent Mash me. Het is vrijdagavond en ik sta op het punt UBIK te betreden, de theaterzaal bij de Rotterdamse kunstinstelling WORM. Die zaal is voor vanavond omgetoverd tot een worstelring: er liggen matten op de grond, DJ en MC B1txx3$k?llah pompt opzwepende bregã funk uit de luidsprekers en er hangen glitterslierten aan het plafond. Als ik binnenkom wordt het publiek opgewarmd door The Guts, een performer met een kostuum waar ingewanden aanhangen en – om nog onduidelijke redenen – een Jack Sparrow-lookalike.
Kunstenaar Thais di Marco organiseert onder de titel Goldfish in a sea of sharks een reeks worstelwedstrijden, waarbij ze zelf de rol van goudvis op zich zal nemen. De optredens zijn direct gebaseerd op de Latijns Amerikaanse worsteldiscipline Lucha Libre, maar tegelijkertijd een reflectie op het (kunstenaars)bestaan in deze onzekere tijden. De show zal worden afgesloten met de eerste editie van de nieuwe Braziliaanse queer-clubavond Bixaria.
Videos by VICE
Thais di Marco heeft zich, voordat ze aan de Amsterdamse performance-opleiding Das Art kwam studeren, verdiept in de theatrale Latijns-Amerikaanse worstelsport Lucha Libre. “Ik heb in twee maanden de basis van Lucha Libre geleerd op een school in Mexico-Stad,” vertelt Di Marco. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in populaire dramaturgie: die van talentenjachten, realityshows, en worstelwedstrijden. Ik houd van sociale fenomenen die voelen alsof niemand de vrachtwagen bestuurt, die zonder remmen heuvelafwaarts gaan. Zoals Lucha Libre. Het is een kunst die wordt gefinancierd door de drugsindustrie, die gehaat en geliefd is. Het vindt zijn oorsprong bij de Azteken en is beïnvloed door de reizende circussen tijdens de kolonisatie van Mexico door de VS. Arme mensen gaan erheen, rijke mensen gaan erheen. Tijdens zo’n wedstrijd kunnen alle tegenstrijdigheden bestaan in dezelfde ruimte. En het conflict speelt zich meestal vooral af op een moreel niveau: fysiek is het helemaal niet zo gewelddadig.”
Di Marco begon vanuit deze artistieke interesse aan de worstelopleiding, maar voor veel van haar medestudenten was Lucha Libre een potentiële levensvervulling. Ze zien het als een langetermijn-carrière, een manier om zich te ontworstelen aan armoede en drugscriminaliteit. Di Marco genoot zo van de sport dat ze er ook perspectief in zag voor zichzelf. “Ik heb op een zeker moment mijn toenmalige partner opgebeld, en gezegd: ik kom niet meer terug, ik word een luchador. Dansen en op het podium staan is mijn roeping. Maar soms is dat ook een vloek. Als kunstenaar sta je steeds onder druk: er zijn grote problemen in de kunstwereld. Dit voelde heel even als een uitweg.” Uiteindelijk besloot Di Marco toch in de kunstwereld te blijven om te proberen die problemen te bevechten, daarbij gesterkt door de geleerde vrijworsteltechnieken.
Er staat inderdaad nogal wat op het spel, want de problemen die spelen in de kunstwereld zijn niet los te zien van de wereldproblemen in het algemeen. Gisteren vocht The Guts, die een luguber klimaatveranderingsmonster voorstelt, tegen activiste Greta Tumblr. Morgen wordt er gevochten tegen het patriarchaat. Vandaag zullen verschillende performers het tegen elkaar opnemen in een neoliberale titanenstrijd en zal Nederland gedekoloniseerd worden. Di Marco vervult de rol van presentator en scheidsrechter, gekleed in een schitterend oranje goudviskostuum. “Waarom vechten kunstenaars zoveel?!” roept ze getergd uit, voordat ze de strijders aankondigt. In de linkerhoek Mc Delivery, een platformbezorger, in de rechterhoek de zeer majestueuze Shiela. “We zullen zien wie van deze twee het beste businessmodel heeft,” verklaart Di Marco, waarop de strijd losbarst. Na een zeer gracieuze worsteling wint Mc Delivery. “Hij heeft rijke ouders!” verklaart di Marco.
“Waarom maken mensen ruzie rond kerstmis?” Met die woorden leidt Di Marco het volgende gevecht in. Een personage genaamd St. Nicloaca komt opgelopen, gehuld in een rood bisschopsgewaad en met een pet met gouden borduursels. “Ik heb een spirituele reis gemaakt en bitter snoep gegeten in Ibiza. Nu heb ik spijt, dat ik kinderen in stoute en zoete kinderen heb onderverdeeld,” zegt hij. Hij neemt het op tegen Poker Joker, die zich na een jeugd getekend door racisme eenzelfde soort verbolgenheid en schmink heeft aangemeten als de Joker uit Batman. Hoewel de vechtpartij aanvankelijk lijkt uit te draaien op een vriendschappelijke remise, krijgt de Poker Joker van Di Marco een denkbeeldige gifpil uitgereikt, die hij gebruikt om St. Nicloaca alsnog het onderspit te laten delven.
Veel van de personages bevatten biografische elementen van de spelers: zo is Mc Delivery een echte platformbezorger en is Jack from Dam een uit Brazilië afkomstige acteur die in Nederland bijklust als imitator van de bekende piraat. Die aanpak is ook in echte Lucha Libre-wedstrijden gebruikelijk. “In Lucha Libre maken de worstelaars vaak een personage op basis van hun eigen positie in de samenleving, en de stereotypen die daaromheen hangen.” vertelt Di Marco. “Omdat ik uit Brazilië kom, werd ik tijdens mijn opleiding bijvoorbeeld De Amazone. Toen schaamde ik me opeens niet meer dat ik de enige buitenlander was, en de enige feminiene non-binaire persoon. Ik dacht: ik heb de kracht van het regenwoud, ik ben één van de laatsten die vijfhonderd jaar genocide overleefde. Dat vind ik interessant.”
Deze avond bewijst dat Lucha Libre ook goed werkt om de vaak vermoeiende en vastgesleten sociale verhoudingen in laat-kapitalistisch Nederland op te schudden. “De absurditeit is transcendentaal. Het opent een deur om de rauwe realiteit te overstijgen. We roepen iets op op het podium, en hopen dan dat er ook echt wat verandert,” zegt Di Marco. Na de twee gevechten lijkt het publiek niet te kunnen wachten om één grote glitterfamilie te worden, maar de euforische dansmeute die op de worstelmat ontstaat wordt nog even opgebroken voor een indringend gedicht over vluchtelingen door productie-assistent Sophia Lobo. Later die nacht, tijdens Bixaria, verandert de WORM alsnog in een zee vol lustig heupdraaiende goudvissen, met nergens een haai te bekennen.
