Health

Sinds ik mijn therapiesessies opneem ben ik mijn paniekstoornis de baas

Sinds kort ben ik bij een psychiater in behandeling voor mijn paniekstoornis. Al zo’n zeven jaar lang hop ik van therapeut naar therapeut, omdat de aanvallen steeds weer terugkomen. Op onverwachte momenten word ik overvallen door intense gevoelens van angst: ik bibber, zweet, hyperventileer en ga niet zelden over mijn nek. Alhoewel ik er tegenwoordig goed mee kan leven, lukt het me nog steeds niet altijd om in mijn eentje uit een aanval te komen. Het terugluisteren van gesprekken met mijn psychiater helpt me op dat soort momenten om weer rustig te worden.

Hoewel veel hulpverleners het niet prettig vinden als een gesprek opgenomen wordt, heeft mijn psychiater er geen moeite mee. Het maken van geluidsopnames van een gesprek met een hulpverlener – om dat thuis nog eens af te luisteren – is sowieso gewoon toegestaan. En dat is goed: het kan patiënten, zoals ik, helpen bij hun herstel.

Omdat ik paniekaanvallen heb, ga ik niet graag op vakantie. Het idee dat ik aan de Costa Brava zou liggen met de ene paniekaanval na de ander, spreekt me niet zo aan. Als iedereen om me heen aan het ontspannen is, voelt het namelijk nog pijnlijker dat mij dat niet lukt. Maar sinds ik de gesprekken met mijn psychiater opneem, ben ik voor het eerst sinds jaren een week naar Spanje geweest. Kreeg ik daar een aanval, dan zette ik mijn koptelefoon op en luisterde een sessie terwijl ik me uitstrekte op het strand. Het was een helende ervaring. Ik had iets overwonnen.

Videos by VICE

Tot mijn verbazing hebben de meeste mensen met psychische problemen die ik spreek nog nooit een gesprek opgenomen.

Ik heb de gesprekken met mijn therapeuten niet altijd opgenomen. Pas toen ik me realiseerde dat het wel eens zinnig zou kunnen zijn om het in te zetten bij angstaanvallen, ben ik ermee begonnen. Tijdens het terugluisteren voelde het alsof ik de helft van het gesprek nog niet eerder had gehoord. Dat ik mijn gesprekken maar voor een deel onthoud, is niet ongebruikelijk.

In een brief aan de Tweede Kamer van twee jaar geleden legde toenmalig minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Edith Schippers (VVD) uit dat patiënten vaak een groot deel van de informatie die hun hulpverlener geeft vergeten. Dat geldt zeker als een gesprek emotioneel beladen is. “Het opnemen van een gesprek biedt hierbij uitkomst”, schreef ze.

Steeds meer jonge mensen hebben psychische problemen en stappen hiervoor naar coaches en psychologen. Tot mijn verbazing hebben de meeste mensen met psychische problemen die ik spreek nog nooit een gesprek met hun behandelaar opgenomen. Omdat ze er eenvoudigweg niet aan hebben gedacht.

“Soms heb ik een bepaald gevoel en kan ik me herinneren dat mijn therapeut daar iets passends over zei.”

Joris (29) doet dat wel. Hij is in therapie vanwege een sociale-angststoornis, een depressie en de verwerking van de suïcide van zijn vader. Hij ervaart dat zijn herstel vlotter gaat sinds hij zijn gesprekken opneemt. “Zonder die opnames vergeet ik meer dan de helft. Als ik in een nare gedachtegang verwikkeld zit, luister ik er graag naar. Het brengt me weer dichter bij mijn lichte kant.”

Joris luistert zijn gesprekken meestal terug tijdens een wandeling. “Als ik het terug hoor, heb ik er opnieuw iets aan. Ik hoor niet alleen nieuwe dingen en adviezen, maar krijg ook weer dezelfde energie als tijdens het gesprek. Soms heb ik een bepaald gevoel en kan ik me herinneren dat mijn therapeut daar iets passends over zei. Ik kan door de opnames weer terughalen wat dit was. Ik luister ernaar zoals anderen naar een mindfulness-oefening luisteren. Het brengt me helderheid en rust.”

Hoewel een aantal therapeuten nog tegenstribbelt, beginnen veel collega’s het nut van het maken van geluidsopnames wel te zien. Via via spreek ik met Claudia*, die zelf therapeut is en altijd de sessies met haar cliënten opneemt. De opnames geeft ze mee. “Ik geloof dat mensen tijdens een sessie meer ontspannen zijn als ik het gesprek opneem. Ze hoeven dan niet mee te pennen of bang te zijn dat ze iets vergeten.”

Het is belangrijk dat mensen wéten dat het kan, dat het mag en dat het nuttig kan zijn.

Claudia gelooft dat als haar cliënten thuis naar de opnames luisteren, ze opnieuw goede energie kunnen krijgen. “Ook is het zinnig om af en toe te horen hoeveel je al vooruit bent gekomen met de therapie. Als je een halfjaar later naar een sessie luistert, realiseer je je misschien wat je allemaal al geleerd hebt. Dat is belangrijk, omdat cliënten het idee kunnen hebben dat ze niet vooruitkomen.”

Claudia neemt niet alleen de sessies voor haar eigen cliënten op. Als ze zelf naar een therapeut gaat, doet ze dit ook. In het verleden heeft ze zware depressies gehad. Door het terugluisteren van haar sessies kon ze verdieping geven aan de dingen die ze hoorde tijdens haar gesprekken met een therapeut. “Je wilt niet meer depressief zijn, en die verandering voltrekt zich sneller als je je sessies vaker kan horen.”

Iedereen is anders natuurlijk. Waar voor de één het terugluisteren van therapiesessies helpt in het herstel, werkt het voor anderen wellicht contraproductief. Toch is het belangrijk dat mensen wéten dat het kan, dat het mag en dat het nuttig kan zijn. Daarom is het wellicht een goed idee om het volgende gesprek met je therapeut eens op te nemen. Misschien vallen je nieuwe dingen op, of durf je zoals ik weer eens op vakantie.

Mijn tweede reis is inmiddels geboekt. Dit keer ga ik twee weken naar een eiland in de Atlantische Oceaan. Langer en verder, want ik heb wat in te halen. Mijn opgenomen sessies neem ik mee, zodat ik ook op een afgelegen eiland een op maat gemaakt advies bij de hand heb.

*Claudia’s echte naam is bekend bij de redactie.