Vandaag kreeg Willem Holleeder – ook wel ‘de bekendste boef van Nederland’ sinds hij de Heinekenontvoering op poten zette – te horen dat hij levenslang krijgt voor vijf liquidaties die in zijn opdracht uitgevoerd werden waar zes doden bij vielen. Ook werd hij veroordeeld voor de de moord op zijn zwager en rechterhand Cor van Hout.
Het verhaal van Willem Holleeder begint in de Amsterdamse Jordaan bij een gezin met een alcoholische vader en eindigt in de rechtbank na al meerdere veroordelingen en jarenlang vastgezeten te hebben. Het leest als een spannend familiedrama. Geen wonder dus dat er al meerdere boeken, een serie en een hele hoop media-aandacht verschenen is rond zijn omstreden figuur. Die aandacht voor de crimineel gaat echter nog een stapje verder dan wat gezonde nieuwsgierigheid. Volgens Holleeders advocaat ontvangt hij wekelijks liefdesbrieven in zijn cel met allerlei verzoeken: of hij samen even op vakantie wil, of er wat geld van hem geleend kan worden. Hij krijgt zelfs sexy selfies. Ook op social media zijn er verschillende mensen, waaronder een hoop vrouwen, die het voor hem opnemen. Op zijn fanpagina worden hartjes gepost, collages gedeeld en zegt een vrouw dat ze respect voor hem heeft, hem eeuwig trouw zal zijn en van hem houdt. Onder posts over Holleeder staat er altijd wel een groep mensen klaar die hem verdedigt, hem prijst voor zijn intellect en de media veroordeelt voor het criminaliseren van Holleeder.
Videos by VICE
Holleeder zal nou niet meteen uitgeroepen worden tot de meest sexy man van Nederland. Los van het feit dat zijn bijnaam ‘de Neus’ is, staat hij ook niet bekend om zijn liefdevolle, heldhaftige gedrag. We kennen hem vooral als een gewelddadige en gewetenloze psychopaat die zijn zus een ‘vieze hoer’ noemt, schreeuwt dat hij haar door de straat zal schoppen en dat ze mag kiezen welke zoon hij eerst zal vermoorden. Waar komt die fascinatie – en soms zelfs adoratie – van sommige vrouwen dan vandaan?
Suzanne*, een 41-jarige vrouw uit de buurt van Rotterdam, is al een tijdlang enorm geïntrigeerd door Holleeder. Ze sprak met VICE over wat ze zo fascinerend aan hem vindt en waarom ze, ondanks het feit dat ze weet dat hij een gevaarlijke man is, graag eens met hem zou afspreken. “Ik ben blij dat ik hier nu even over kan praten, want mijn familie wordt helemaal gek van hoeveel ik praat over Holleeder,” lacht ze nog.
“In de loop der jaren kwam ik zijn naam wel tegen, maar pas een jaar geleden besloot ik hem eens te googelen,” vertelt Suzanne aan VICE. “Ik vond toen die ene video waarin hij te gast was bij College Tour in 2012.” Suzanne vertelt dat ze jarenlang een relatie had met een psychopaat, iemand die een zeldzame persoonlijkheidsstoornis heeft waarbij er sprake is van een volledig gebrek aan geweten en empathie. Haar leven werd zo’n hel dat ze uiteindelijk moest vluchten en moest onderduiken. Ze vroeg zich af of ze aan Holleeder zou kunnen zien of hij, net als haar ex, een psychopaat is. “De eerste minuut dat ik hem zag, zat ik vooral te focussen op zijn houding en meteen herkende ik de psychopathische trekjes die ik ook in mijn ex herken,” zegt ze. “Maar dan begon hij grapjes te maken en mijn wantrouwen tegenover hem verdween. Hij was zo ad rem en palmde iedereen in. Ik moest de hele tijd zo om hem lachen,” zegt Suzanne. “Hij heeft zo’n ijzersterke persoonlijkheid en niemand is in staat hem te doen wankelen, waardoor ik zelfs bewondering voor hem begon te voelen.” Ook was Suzanne meteen geïntrigeerd door zijn innemende uitstraling. “Hij is niet knap om te zien, met zijn neus van drie meter lang en pokdalig gezicht, maar zijn energie is aantrekkelijk,” legt Suzanne uit.
Dat was het begin van haar fascinatie voor Holleeder en sindsdien verslond ze elk boek, elk artikel en elk stukje informatie dat er over hem te vinden was. Samen met haar zoontje ging ze naar Amsterdam om daar zijn ouderlijk huis te bezoeken en ook keek ze Judas, de serie over Holleeder. Ze probeerde te begrijpen wie hij is, en wat hem drijft in het leven.
Wie kunnen uitleggen waarom sommige vrouwen zich zo aangetrokken voelen tot gewetenloze criminelen en moordenaars, zijn seksuologen Willeke Bezemer en Carolien Roodvoets.
Carolien Roodvoets werkte een lange tijd in een tbs-kliniek, de Pompestichting in Nijmegen, en schreef De aantrekkingskracht van foute mannen en Verdoemd Leven over liefde en leven in een tbs-kliniek. Een van de redenen waarom zoveel vrouwen aangetrokken zijn tot Holleeder, is volgens haar dat hij constant in het nieuws komt. “Voor sommige vrouwen is het enorm aantrekkelijk dat hij berucht en beroemd is, zelfs in het buitenland. Als jij dan echt contact met hem hebt – en hem beter kent dan de rest – ben je bijzonder en ontstijg je je doorsnee leven,” legt Roodvoets uit.
Roodvoets benadrukt dat het soort vrouwen dat valt op mannen zoals Holleeder, enorm varieert. “Van labiel tot zwakbegaafd tot hoogopgeleid, van maatschappelijk werkers tot advocaten. Het is absurd om ervan uit te gaan dat alleen zielepoten op mannen zoals hij vallen,” legt ze uit.
Volgens seksuoloog Willeke Bezemer heeft het aantrekkelijk vinden van brute criminelen te maken met de romantisering van een ouderwets beeld van mannelijkheid. “Holleeder rijdt brutaal op zijn scootertje door Amsterdam terwijl hij de wereld naar zijn hand zet. Hij ziet er daarbij ook nog eens groot en sterk uit, wat zijn ‘mannelijkheid’ nog meer aandikt,” legt ze uit. “Als je zo’n persoon vanaf een afstandje bekijkt, kan dat aantrekkelijk zijn.” Die illusie verdwijnt vaak wanneer je daadwerkelijk een relatie met die man aangaat en in contact komt met zijn agressieve kant, maar zelfs op dat moment is het mogelijk dat je nog verliefde gevoelens blijft hebben. “De hartkloppingen die je voelt bij angst, kan je vergelijken – en zelfs verwarren – met verliefdheid,” legt ze uit.
Die angst zou ook een rol kunnen spelen in het geval van Suzannes fascinatie. “Door Judas te zien, besefte ik dat Holleeder erg op mijn ex leek door zijn manipulatieve en kille gedrag naar zijn familie toe,” vertelt Suzanne. “Mijn ex is geen Holleeder, maar wel een hele gevaarlijke man. Ik kon me goed voorstellen dat de familie van Willem Holleeder kapot is gemaakt door hem. Daarna las ik de boeken van zijn zus, Astrid Holleeder, en in de gesprekken tussen haar en Holleeder die ze getranscribeerd had, herkende ik heel erg hoe hij denkt en hoe makkelijk hij kan ontsteken in een woede-uitbarsting, zijn verwrongen logica die volledig gestuurd is vanuit narcisme en de manier waarop hij altijd de wereld naar zijn hand zet en een eigen idee heeft van wat de waarheid is, hoe fout die ook is.”
Bij sommige vrouwen die verlangen naar contact met mannen zoals Holleeder, is er ook simpelweg het verlangen naar avontuur en gevaar. “We hebben allemaal een destructieve kant in ons,” legt Roodvoets uit. “In het geval van Holleeder, weet je dat je speelt met vuur. Je weet niet of je controle hebt over hem en de situatie en dat is doodeng, maar ook zo spannend.”
Daarbij denken die vrouwen volgens Roodvoets wel vaker dat zij degene zijn die de crimineel kunnen veranderen en hem kunnen redden. “Ze denken dat ze hem kunnen genezen met hun liefde. Vaak hebben die vrouwen een beroerd verleden achter de rug en zijn ze beschadigd. In dat geval projecteren ze allerlei verlangens op hem die ook over zichzelf gaan. Holleeder zelf is namelijk ook een beschadigde man, hij heeft weinig liefde gehad in zijn jeugd.” Met andere woorden: door Holleeder te redden, redden de vrouwen ook een gebroken stukje in zichzelf.
Suzanne legt uit dat ze altijd het probleem heeft gehad dat ze ervan overtuigd is dat ze mensen kan repareren, diegene kan zijn die hen ‘normaal’ maakt en ervoor zorgt dat ze een rustig, liefdevol leven kunnen leiden. “Dat is ook de reden waarom ik te lang bij mijn ex bleef rondhangen: ik dacht dat ik hem kon helpen normaal te doen en dat het wel goed zou komen met hem. Mijn therapeut legde me toen uit dat die man niet te repareren is en daar heb ik het heel moeilijk mee, want ik hoop altijd toch nog het goede uit mensen te kunnen halen,” vertelt ze.
Ondanks Suzannes vreselijke ervaring met een psychopaat en haar besef dat ze ver weg moet blijven van dit soort mensen, is er ook een sluimerend verlangen om Holleeder te ontmoeten. “Vorige maand was ik nog in Amsterdam en ik bedacht me: ik zou met Holleeder wel een kopje koffie willen drinken. Ik heb geen idee waar dat vandaan komt. Ik weet eigenlijk heel goed dat hij een vreselijke man is van wie je ver weg moet blijven, maar toch betrek ik dat gevoel van gevaar niet op mezelf, omdat het toch vrij ver van me afstaat. Ik heb geen persoonlijke nare ervaring gehad met hem, waardoor ik misschien denk: het zal wel meevallen en mij zal hij niets doen. Ik weet dat het erg naïef is, maar ergens sluimert er ook een verlangen in me dat ik anders ben. Dat hij, als hij met mij praat, eerlijk zal zijn.”
Ook overwoog Suzanne al om hem een brief te sturen, maar ze las ergens dat hij die brieven hoogstwaarschijnlijk nooit te lezen krijgt. “Als ik wist dat hij wel die brieven zou lezen en beantwoorden, zou ik het wel interessant vinden om daadwerkelijk een blik te krijgen in zijn hoofd,” zegt ze.
Door Suzannes uitgebreide onderzoek, heeft ze het gevoel dat ze hem kent. Een tijdje overwoog ze om een brief met haar mening te sturen naar onderzoekers van de zaak. Volgens haar is Holleeder namelijk, ondanks de uitspraak van de rechter, niet verantwoordelijk voor een groot deel van de liquidaties waar hij voor terechtstaat. Volgens haar is Holleeder vooral iemand die mensen bang wil maken met nepverhalen over liquidaties, omdat hij zich dan machtig voelt. Toch vindt ze ook rust bij de uitspraak die de rechtbank net deed. “Ik vond het verrassend dat de rechtbank daadwerkelijk alle verklaringen betrouwbaar vond en ik vind het best een heftige straf dat hij de rest van zijn leven achter slot en grendel moet zitten, maar als hiermee recht is gedaan, dan is het zo. Ik hoop dat de familie nu rust kan krijgen en kan beginnen met het verwerken van alle trauma’s,” zegt ze nog.
Dat opschepperige gedrag waar Suzanne een deel van Holleeders problemen op steekt, is volgens Roodvoets ook een reden waarom zoveel vrouwen hem intrigerend vinden. “Criminelen als Holleeder doen zich voor alsof ze almachtig zijn. Dat kan bevrijdend zijn, omdat je dan samen met hem boven alle regels staat, en het geeft een gevoel van veiligheid, want je denkt: als jij de liefde van Holleeder bent, zal die wel goed op je passen.”
Toch snapt Suzanne ook dat dit niet meer dan een fantasie mag zijn. “Als ik nu zou horen dat mensen graag mijn ex willen leren kennen, ondanks alles wat ze dan van mij gehoord zouden hebben, zou ik heel erg kwetsend vinden, omdat alle pijn die ik heb meegemaakt geen effect zou hebben op hoe ze met hem omgaan. Ik snap de kant van die zussen ook heel goed, dat ze het onbegrijpelijk vinden dat half Nederland zo geïnteresseerd is in hun broer,” zegt ze. Volgens Suzanne moet ze zichzelf hierin blijven corrigeren en zichzelf eraan blijven herinneren dat ze niet belangrijk is in zijn leven en dat ook helemaal niet wil zijn.
Ondanks alles wat ze weet van Holleeder, had het volgens Suzanne niet kwaad gekund om hem een keer te ontmoeten – als hij niet levenslang had gekregen – en daarna uit haar leven te bannen. “Het is hetzelfde als je fan bent van een muzikant en je hem uiteindelijk op een concert ziet,” legt ze uit. “Dan wil je hem wel een handje geven om het compleet te maken. Als hij was vrijgesproken, zou ik misschien wel op de trein springen naar Amsterdam in de hoop dat ik hem tegenkom. Ik zou een foto met hem maken en vragen of hij koffie wil drinken. Misschien zou dat wel mooi zijn geweest om dit allemaal voor mij af te sluiten.”
*Suzanne is een schuilnaam. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
