Psychiaters zijn de medisch specialisten op het gebied van de hersenen: ze weten wat medicijnen voor effect op de hersenen hebben en maken daar gebruik van. “Als je een auto wilt kopen dan ga je ook geen advies vragen aan een arts op de Eerste Hulp,” zegt Simon. “Zij zullen ook alleen maar zeggen: ‘Niet doen! Je komt terug met een gebroken nek!’ Zij zien alleen maar de nare gevolgen.” Zo is het ook met drugs, zegt Simon. “In plaats van alleen maar de schadelijke gevolgen van drugs te onderzoeken moeten we juist kijken naar de mogelijkheden ervan.” Dit is wat hij erover te vertellen heeft.
VICE: Waarom zijn drugs illegaal in Nederland?
Simon: Vanwege het Europese beleid. Maar het buitenland zit fout, zij moeten hun regels veranderen. Aan bergbeklimmen gaan ook iets van vijftien mensen per jaar dood. Maar als je bergbeklimmen gaat verbieden dan zullen de klimmers zeggen: “Waarom? Als ik dood ga dan is dat iets tussen mij en mijn vrouw. Daar heeft niemand last van.” En datzelfde geldt voor drugs of alcohol.
Waarom is drugs dan overal verboden?
Ik denk dat de beleidsmakers niet meer terug kunnen — ze hebben geen verstand van drugs.
Maar mensen gaan er toch aan dood?
Nee. Ze gaan niet dood aan de drugs, tenzij aan een verkeerde dosering of verontreiniging met andere stoffen. Ze gaan dood aan hepatitis C en hiv, omdat ze vieze spuiten gebruiken. Mensen gaan dood door de gevolgen van het verbod. Ik heb ooit een jongen behandeld die al jaren gebruikte, maar als enige geen hepatitis C had. Hij zag er altijd keurig netjes uit voordat hij naar de apotheek ging, waar hij zei: “Ik kom spuiten voor mijn vader met suikerziekte halen.” En dan kreeg hij vijftig spuiten mee.
Dexamphetamine was onderdeel van het overlevingspakket voor Amerikanen in de oorlog.
Het beeld dat we van junkies hebben klopt niet?
Het beeld kan heel anders. Wat je je moet bedenken bij drugs is dat het effect afhankelijk is van drie dingen: de dosering, hoe je je voelt en in welke omgeving je het gebruikt. In de Vietnamoorlog gebruikten ze bijvoorbeeld Dexamphetamine om wakker te blijven. Ook heb ik in het bestuur gezeten van het MDHG, de belangenvereniging van drugsgebruikers in Amsterdam. Ze hadden een project gestart waar in één ruimte crack werd verkocht door drie dealers. Een soort vrije markt, voor vijftig mensen die cocaïne gebruikten. Toen ik dat hoorde dacht ik: “Dat kan niet! Cocaïne maakt mensen druk en geeft ellende.” Cocaïne werd altijd in een opgefokt sfeertje achter het Centraal Station gebruikt. Daar werden dealers en gebruikers opgejaagd, daar zag ik wat cocaïne met mensen deed. Maar toen ik de gebruikersruimte bezocht trof ik een bejaardensoos aan. Er zaten dus mensen cocaïne te gebruiken in een vredige, wat saaie sfeer. Er was geen politie, ze werden niet opgejaagd, ze voelden zich gewoon veilig.
Toch zien we drugs als schadelijk.
De fout die altijd gemaakt wordt is dat mensen uit de verslavingszorg voorlichting geven. En die zien natuurlijk alleen de shit. Je kan niet zeggen: een drug is slecht of goed. Je moet kijken naar de dosering, de situatie en het effect. Van heroïne kun je inderdaad dood gaan als je te veel neemt, omdat je dingen krijgt als ademhalingsproblemen, obstipatie en kleinere pupillen. Als je iedere dag gaat gebruiken stellen je hersenen zich daar na een paar weken op in. Ik heb nicotineafhankelijke vrienden. Als ik vraag: “Goh, ben je afhankelijk van nicotine?”, dan zien ze dat echt niet zo. Ze zijn het wel—maar het is overal te krijgen! Hun lichaam loopt schade op, maar maatschappelijk blijven ze normaal functioneren.
Maar met nicotine kun je gewoon werken.
Met heroïne ook.
Ik heb dat Hollywood-idee, dat zodra je daaraan begint…
Het wordt pas een probleem als je het niet op tijd krijgt. Maar dat is niet met alle middelen zo. Alleen met GHB denk ik dat een werkzame dosering en een dodelijke dosering zo dicht op elkaar liggen, dat ik liever heb dat mensen heroïne gebruiken. Dat is ook een downer. Al adviseer ik natuurlijk niemand om heroïne te nemen.
Het pakketje dat soldaten bij zich droegen in de Vietnam oorlog. Niet voor recreatief gebruik.
Zijn er mensen die verslaafd zijn aan hallucinerende drugs als LSD?
Mensen vinden dat vooral gewoon een spannende of mooie beleving; anderen ervaren het spiritueler en krijgen er andere inzichten door. In Amerika onderzoeken ze de medicinale toepassingen van LSD. Er zijn mensen die kanker hebben, binnen twee maanden zullen sterven en niet met hun dood kunnen omgaan. En als ze dan LSD gebruiken zien ze hun overlijden soms in een ander perspectief. Het sterfproces krijgt een heel andere lading.
Maar dan kan ik me voorstellen dat familieleden niet meer het idee hebben dat ze afscheid nemen van de persoon die ze kennen.
Als zo’n persoon onder de lachgas zou zitten en alleen maar vrolijk zou zijn dan zou je niet zoveel aan hem hebben. Maar LSD is een trip van een paar uur. Daarna zijn ze weer terug. Na een reis naar Mexico ben je dezelfde persoon, maar heb je er wel een mooie herinnering bij. Je bekijkt dingen dan soms op een andere manier.
Heb je als arts last van de illegale status van drugs?
Patiënten zijn er minder open over, omdat ze er vaak van uitgaan dat ik illegaal drugsgebruik zal veroordelen. Als iemand zegt dat hij heroïne gebruikt dan is dat geen verderfelijke gewoonte maar een feit. Ik wil het verhaal erachter weten. Wat als je nou geen heroïne gebruikt? “Nou,” zeggen ze dan, “dan hoor ik die stemmen.” Ah! Ze gebruiken het dus om van die stemmen af te komen. Achter ieder middel zit een verhaal, en je moet achter die verhalen komen wil je er wat mee kunnen.
