Waarom het zoveel pijn doet wanneer een vriendschap eindigt

Omslagfoto via Pexels

Niemand kijkt er raar van op als je kapot bent van het uitgaan van een relatie. Er zijn hele bibliotheken volgeschreven over verloren liefdes, miljarden films en albums gemaakt die gaan over de pijn van een break-up. Maar er wordt een stuk minder gepraat over het uitgaan van vriendschappen. Wat verrassend is, gezien het zo frequent gebeurt. Volgens Nederlandse onderzoekers die de relaties van 604 mensen bestudeerden, eindigt meer dan de helft van vriendschappen na zeven jaar.

En een vriend verliezen is klote. Of het nou het resultaat is van een grote ruzie, iemand die verhuist, of geleidelijk uit elkaar groeien, we hebben allemaal wel eens moeten dealen met de pijn en angst die het verbreken van een vriendschap met zich meebrengt.

Ik praatte met Irene Levine, psycholoog en auteur van Best Friends Forever: Surviving a Breakup with Your Best Friend, over waarom het zo kut is een vriend of vriendin te verliezen, en wat je kan doen om er weer bovenop te komen.

VICE: Waarom praten mensen niet zo vaak over verbroken vriendschappen?
Irene Levine: De popcultuur mythologiseert vriendschappen en suggereert dat ze voor eeuwig moeten zijn. Vooral vrouwen worden beoordeeld op hun vermogen om vrienden te maken en te behouden, en zijn bang dat anderen het einde van een vriendschap als een persoonlijk falen zien. Mannen doen verbroken vriendschappen onder vrouwen ook vaak af als een 'catfight'. Verbroken vriendschappen worden getrivialiseerd, omdat het moeilijk is voor buitenstanders om te begrijpen hoe diepgaand en intiem een hechte vriendschap kan zijn.

Waarom zijn vriendschappen belangrijk voor mensen om te hebben? Wat halen we uit deze relaties?
Vriendschappen geven ons het gevoel dat we gewaardeerd en begrepen worden, en dat we verbonden zijn met iets dat groter is dan wijzelf. Onze vrienden laten ons kennis maken met nieuwe ervaringen en manieren van zijn. Goede vrienden zijn er om onze successen te vieren, en ons te troosten als dingen misgaan.

In tegenstelling tot familiebanden zijn dit relaties die we volledig uit eigen wil aangaan. Dit zijn mensen waarvoor we bewust kiezen, omdat de relatie beide partijen voldoening geeft.

Wat is er anders aan de pijn van het eindigen van een vriendschap versus het uitgaan van een liefdesrelatie?
Bij een vriendschap kunnen buitenstaanders vaak niet inschatten hoe zwaar het verlies is, en weten ze niet hoe ze medeleven moeten tonen. Als iemand het uitmaakt met een geliefde of in scheiding ligt, staat iedereen voor ze klaar om steun te bieden. Dat gebeurt eigenlijk nooit wanneer een vriendschap eindigt.

Waarom denk je dat je minder vrienden neigt te hebben naarmate je ouder wordt?
Het is niet per se de leeftijd die het moeilijker maakt om meer vrienden te vinden en hebben. Het is waarschijnlijk meer gerelateerd aan omstandigheden. Tijdens de middelbare school of je vervolgopleiding wordt je bijvoorbeeld bij andere mensen in de dezelfde levensfase gegooid, op dezelfde locatie met vergelijkbare interesses, die graag met gelijkgestemden bevriend willen raken.

Daarna gaan mensen verschillende kanten op, omdat ze doorstuderen of carrières en romantische relaties nastreven. Dit kan ook verhuizingen met zich meebrengen die een eind maken aan een relatie of deze drastisch veranderen. Wanneer mensen meer verantwoordelijkheden krijgen, is het moeilijker om tijd vrij te maken voor vrienden. Ouder worden brengt meer verantwoordelijkheid met zich mee, en veel mensen zien vriendschappen als een luxe, geen noodzaak.

Hoe weet je wanneer het tijd is om afstand te nemen van een vriendschap?
De keuze of – en hoe – je een einde moet maken aan vriendschap moet goed overwogen worden. Een vriendschap eindigen kan collateral damage met zich meebrengen. Je vriend weet misschien dingen van je die je geheim wil houden. Je hebt misschien vrienden gemeen die zich ongemakkelijk zullen voelen bij de breakup. Misschien zijn jullie collega's, en zal het einde van de vriendschap ook druk uitoefenen op je werkrelatie. Je voormalige vriend of vriendin kan boos en wrokkig worden.

Als jij degene bent die 'gedumpt' wordt, moet je dat dan persoonlijk opvatten?
Als je iets verkeerds hebt gezegd of gedaan, of juist niet hebt gezegd of gedaan, moet je het niet alleen persoonlijk opvatten, maar ook je excuses aanbieden aan de andere persoon en ervan leren. Maar in de meest gevallen zijn breakups niet echt iemands schuld. Beide personen hebben niet genoeg interesse of motivatie meer om de vriendschap te onderhouden. Houd in gedachten dat het misschien meer met de andere persoon en zijn of haar leven te maken heeft dan met jou.

Wat zijn goede manieren om te dealen met een verbroken vriendschap?
Onthoud dat het tijd kost om over een verlies heen te komen. Onthoud ook dat je waarschijnlijk de positieve aspecten van de vriendschap romantiseert en de redenen dat de vriendschap eindigde verdoezelt. Probeer de extra tijd die je nu hebt te besteden aan omgaan met andere mensen en activiteiten die je hebt gemist. Geef je niet over aan de mythe dat alle vriendschappen voor altijd zijn. De meeste vriendschappen eindigen, zelfs de heel goeie eindigen na verloop van tijd. Het einde van een vriendschap doet niet af aan eerdere positieve ervaringen die je samen hebt gehad. Gebruik het als een leermoment om een betere vriend te zijn en betere keuzes te maken in de toekomst.

Bedankt!