Lekker dan. Foto via
Het gebeurt meestal rond een uur of één ‘s nachts. Je pil is al een tijdje ingeslagen en je komt plotseling op het lumineuze idee om je ex-huisgenoot een berichtje te sturen. Dit is het perfecte moment van alle momenten om te vertellen hoe erg je hem mist, hoeveel je van hem houdt en dat je niets liever wil dan naast hem zitten, terwijl je de gezichten van mensen aait op het huisfeestje van je zwager.
Je pakt je telefoon om het berichtje te sturen, maar als je naar je scherm tuurt, dansen de apps als gekken over het scherm. Je knippert met je ogen in de hoop dat het daar beter door wordt, maar het helpt geen fluit. Je kunt nauwelijks langer dan vijf seconden in fel licht te kijken, en je ogen voelen alsof ze de hele tijd naar de zijkanten schokken. Je hebt, kortom, last van wiebelende pillenogen, of om in medische termen te spreken: nystagmus.
Dit verschijnsel moet niet verward worden met zelf opgelopen nystagmus, wat meestal veroorzaakt wordt door hoofdletsel. Het gaat hier om het instinctief-onbewust trillende oog, welbekend bij de kids in de subreddit /r/drugs, die vragen of dit normaal is of het begin van een langzame dood. Het is overigens geen nieuw verschijnsel. In een forumpost uit 1999 beschrijft een gebruiker een pil die hem “de meeste intense oogschokken die ik ooit heb meegemaakt” gaf. “Soms kon ik niets zien, en voelde het alsof ik achterover viel. Ik voelde m’n ogen heen en weer trillen, zo snel dat ik alles dubbel zag.”
Ik vond het wel de moeite waard om iemand die iets snapt van ogen en weet hoe groot het effect van nystagmus op je lichaam is, te vragen over dit verschijnsel. Dus nam ik contact op met een expert – Dr. Matt Dunn, een optometrist en docent visuele perceptie op de Universiteit van Cardiff – om te praten over wiebelende ogen, waarom ons lijf dit doet, en wat de langetermijneffecten kunnen zijn.
Videos by VICE
Dr. Matt Dunn: Er zijn geen meldingen van nystagmus die veroorzaakt wordt door mdma, maar er zijn ook nog geen specifieke onderzoeken geweest naar dit verband. Er zijn wel rapporten over andere soorten drugs – zoals cocaïne – die opsoclonus veroorzaken. Ik heb een aantal filmpjes op YouTube bekeken, en het lijkt meer op opsoclonus. Dat is niet hetzelfde als nystagmus, maar lijkt het wel op elkaar: het zijn in beide gevallen instinctieve en onbewuste bewegingen van het oog.
Als ik high ben, en m’n oog begint te trillen, is het onmogelijk om me te concentreren op iets als een telefoonscherm. Hoe komt dat?
Als je ogen oncontroleerbaar bewegen, merk je dat het moeilijk is om je te focussen op één punt. We vergeten wel eens hoe gefocust ons zicht is. Je hebt ongeveer twee graden visuele ruimte, in het centrum van je ogen, waar ook de fovea centralis ligt. Als je je arm uitsteekt en naar je nagel kijkt, is dat ongeveer de grootte. Dat is dus alles wat je gebruikt, als je iets leest of je ergens op focust.
Als je uitzoomt, is alles wat in je randvisie ligt niet scherp. Toch hebben we de illusie dat we alles scherp zien, terwijl we alleen het middelpunt helder zien. Dus wanneer je ogen oncontroleerbaar bewegen in verschillende richtingen, word je je bewust van het feit dat je niet kan zien wat je wil zien, omdat je zicht alleen helder is in het centrale gebied. En als je je niet kunt focussen op het object waar je naar kijkt – zoals een telefoonscherm – wordt het heel moeilijk om te zien.
Heeft mdma effect op de oogspieren, en kunnen de oogspieren wiebelende ogen veroorzaken?
Dat is speculeren. Er is nog niet genoeg onderzoek geweest om hier iets over te zeggen. Een doordachte inschatting zou zijn dat het wordt veroorzaakt door iets dat in het brein gebeurt. Dus de spieren zouden slechts een effector zijn in de neurologische cyclus. Als er een terugkoppeling in het brein zou zijn, zou het signaal doorgegeven worden naar de spieren. Wat je ziet, is dat de spieren doen wat ze verteld wordt. Het is alleen niet de juiste reactie.
Als je oog wiebelt, betekent dat dan dat je een goede pil hebt genomen? Dit hoor ik altijd als we het erover hebben.
Dat is moeilijk te zeggen. Is het gewenst? Ik denk het niet. Er zijn mensen die continu aan nystagmus lijden. Veel mensen ontwikkelen het na hun geboorte. Het is een slopende aandoening. Andere mensen krijgen nystagmus later in hun leven, veroorzaakt door een beschadiging of door sclerose – zulke dingen. En dan hebben ze voor de rest van hun leven oncontroleerbare oogbewegingen. Het is een hele vervelende aandoening – en ik kan me niet voorstellen dat iemand het voor zijn lol opwekt.
Kan het gewiebel onze ogen beschadigen?
Ik zou niet weten waarom. Bij mensen die nystagmus hebben, zien we vaak dat ze na een langere tijd astigmatisme – of vertekende beelden – ontwikkelen in het oog. Dit komt voor bij mensen die jarenlang constant bewegende ogen hebben. Ik denk dat – als het gaat om kortstondige periodes, veroorzaakt door drugs – de kans op permanente schade aan het oog klein is.
Kan het ook zijn dat het niet meer weggaat?
In sommige gevallen wel, ja. Maar in die gevallen was er geen mdma in het spel. Het is normaal gesproken een gevolg van hersenschade of de ziekte MS. Maar het komt dus zeker voor.
Is er iets aan te doen als je ogen beginnen te wiebelen?
Als het fundament van de hersenstam, dat gerelateerd is aan het bewustzijn, wordt aangetast, denk ik dat er weinig tegen te doen is. Maar je moet flink wat pillen achterover slaan voor dat gebeurt.
Sommige mensen hebben het vermogen om hun ogen te laten wiebelen op commando. Is dat iets wat je graag wil? Ik denk het niet.
Dankjewel, Matt!
