Twee jaar geleden zei minister-president Rutte dat hij niet voor de regulering van wietteelt was, omdat het dan op de een of andere manier bij onze buurlanden terecht zou komen. Als we dat gaan doen, zo stelde de premier, dan kan hij de Franse president Hollande en de Duitse bondskanselier Merkel “echt niet meer onder ogen komen”.
Maar volgens verschillende politie-instanties in Europa heeft hij daar helemaal geen regulering voor nodig gehad. Het EU Drug Markets Report van het EMCDDA – een instantie die alle Europese gegevens over drugs verzamelt – zet Nederland neer als dé producent, verwerker en doorvoerder van drugs naar onze Europese buren. Het komt overal vandaan en het gaat overal heen, maar Nederland speelt toch echt een glansrol. Hoewel de cijfers over cannabis controversieel zijn – wietplantjes groeien zonder probleem op zolderkamers van Lapland tot Gibraltar – valt niet te ontkennen dat de slogan “Nederland Distributieland” ook zeer treffend is als het gaat om de drugsmarkt.
Videos by VICE
Dit zijn vijf dingen die uit het rapport te leren zijn over de rol van Nederland in de Europese drugsmarkt, en de landen die ons daarbij helpen.
1) Coke voor Europa komt aan via Rotterdam
“The Port of Rotterdam: A place where unlimited ambitions can become reality,” zo zegt het havenbedrijf zelf. En dat geldt zeker voor de 25 tot 50 procent van alle cocaïne die voor Europa bestemd is en via die haven het continent op komt. De grootste haven van Europa handelt per jaar ongeveer 11 miljoen containers af, en volgens het rapport worden er per jaar maar vijftigduizend daarvan gecontroleerd.
Pakjes coke verstoppen tussen de ananassen of in de buizen van een kinderfietsje raakt steeds meer uit de gratie, zo schrijft het EMCDDA. Steeds vaker wordt er gebruikgemaakt van corrupte medewerkers in zowel de verzendende als de ontvangende haven. De kunst is om een container ongezien apart te zetten alsof het om een bijzondere controle gaat, en dan snel de waren over te laden, en de container opnieuw te verzegelen.
De grote rol van Rotterdam zorgt er ook voor dat de prijzen voor een gram wit hier relatief laag zijn. Vijftig euro is nog steeds veel geld voor iets dat zo kort werkt, maar in vergelijking met onze buurlanden betaalt de Nederlander weinig. (In sommige Europese landen loopt de prijs op tot 120 euro per gram).
2) Mdma is zo Nederlands als hagelslag
830.000 Nederlanders hebben minimaal één keer xtc gebruikt in hun leven, en procentueel gezien (8 procent) is Nederland daarmee koploper, want gemiddeld heeft slechts 0,5 procent van de hele Europese bevolking dat weleens gedaan.
Maar ook wat productie betreft is Nederland koning. Er wordt zoveel mdma geproduceerd in Nederland, dat onze pillen de hele wereld over gaan. Op sites als pillreports.com kan je zien dat groene Heinekens te vinden zijn in India, oranje leeuwen in Australië, en pillen in de vorm van tulpen in Texas opduiken.
Nederland maakt vooral mdma, en soms speed of crystal meth. Omdat dat laatste populair is in Tsjechië, produceert dat land er vooral veel van.
Volgens het rapport wordt de productie van mdma steeds professioneler. “Op sommige mdma-productielocaties zijn zelfgemaakte reactievaten gevonden met een capaciteit van 750 liter. En sommige faciliteiten zijn zo geautomatiseerd dat de producent het lab kan verlaten en terug kan komen als het hele proces klaar is.”
3) Ook in Europa wordt er een oorlog tegen drugs gevoerd
Er zijn 83,2 miljoen Europeanen die weleens wiet hebben gerookt – een kwart van de totale Europese bevolking – en die zijn volgens de overheid dus allemaal stout geweest. Want maar liefst 675 duizend Europeanen zijn aangehouden voor het bezit van cannabis, zo staat in het rapport.
De Verenigde Staten mogen dan één miljoen mensen in de bak hebben gegooid en Indonesië executeert drugsdealers om zo het duivelskruid te verbannen, maar de Europese oorlog tegen drugs is een lightversie die bestaat uit het oprollen van producenten en boetes uitdelen aan gebruikers.
Cannabis is de meest gebruikte illegale drug op het continent. In Frankrijk heeft 40.9 procent van de volwassen bevolking weleens wiet of hasj gerookt. In Nederland is dat ongeveer 25 procent, en daarmee scoort ons land hooggemiddeld. Nederland scoort trouwens relatief laag op recent gebruik. Dat het beschikbaar is, betekent dus niet per definitie dat iedereen het hier consumeert.
Alle wiet en hasj komt uit een illegaal systeem, maar tot een serieuze Europese discussie over de regulering is het nooit gekomen. Actieclubs die ervoor strijden hebben nauwelijks geld en weten elkaar moeilijk te vinden. Er is een Europese organisatie die Encod heet die probeert die clubs met elkaar te laten samenwerken, net zoals het EMCDDA dat doet vanaf de andere kant, maar de geestelijk leider van die beweging – de Nederlandse drugsactivist Joep Oomen – is een paar weken geleden overleden.
Omdat de concurrentie hoog is, speelt design een grote rol. Steeds vaker worden pillen gedrukt als branding voor een specifiek event, zoals deze ADE-pil.
Europa kijkt nu voornamelijk naar de VS om een volgende stap te zetten in deze discussie, zo schrijft het rapport. Het land is volgens de schrijvers ook de motor achter nieuwe vormen van cannabisgebruik, zoals dabben, en het maken van olie en cannabissnoepjes: “De liberalisering van cannabisgebruik in Noord-Amerika en daarbuiten zou kunnen zorgen voor een renaissance in innovatieve manieren om cannabis te bereiden, wat kan leiden tot een uitbreiding van het aantal producten dat in Europa te krijgen is.”
Tot het zover is, gaat de strijd door, zo omschrijft een kadertje in het rapport:
Actiepunt: Het is belangrijk dat er wordt ingegrepen in centrale geografische locaties, waaronder vooral het Iberisch Schiereiland, Nederland en België.
4) Vrijwel alle hasj, sommige goedkope wietsoorten, en zelfs sterke cannabis wordt geïmporteerd – ook naar Nederland
Die gram Jamaica Bush Weed van drie euro en dat bolletje Libanon zijn geen verzinsels van de salesman van de coffeeshop. Onder lampen gekweekte binnenwiet mag dan het gros van de markt bepalen in Nederland, de oude importlijnen bestaan ook nog steeds. Verstopt in de auto na een vakantie in Marokko, via een schip uit de Caraïben, of simpelweg via de post wordt er nog genoeg wiet en hasj over het continent gesmokkeld.
Routes lopen vanuit het Midden-Oosten via Albanië en Kosovo, en vanuit het Rifgebergte komt de hasj vooral via Spanje binnen. Over land komt het vervolgens in de rest van Europa terecht.
Volgens het rapport is Nederland historisch gezien een belangrijke bron voor de sterkere soorten. Eerder onderzoek van de Nederlandse overheid stelde dat tussen de 30 procent en de 90 procent van alle in Nederland gekweekte wiet in het buitenland terecht komt. Dat zijn getallen die zover uit elkaar liggen dat “we weten het niet” ook een goede conclusie zou zijn geweest.
Nederland heeft in ieder geval een rol gespeeld als innovator, schrijft het EMCDDA. “Veel innovaties in groeitechnieken en apparatuur zijn in de afgelopen twintig jaar ontwikkeld in Nederland, net als veel sterke cannabisvariaties.”
Maar opmerkelijk genoeg wordt ook sterke wiet tegenwoordig geïmporteerd, want wiet groeit overal. Het rapport geeft het voorbeeld van een 52-jarige Nederlander die in januari 2015 werd gepakt in Frankrijk. Hij had schulden, en had daarom zijn huisje in Frankrijk beschikbaar gesteld als locatie voor een wietplantage aan een paar Rotterdammers. Die legden het voor hem aan, en vervoerden uiteindelijk de wiet naar Nederland en later ook naar het Verenigd Koninkrijk.
De eigenaar van het huisje vertelde later in de rechtbank dat hij hoopte om ongeveer 7000 euro te verdienen aan de planten, terwijl de opbrengst in de coffeeshop waarschijnlijk 145.000 zou zijn geweest. Hij zei ook dat hij nog van veel meer plantages wist in Frankrijk, die allemaal aan Nederlandse coffeeshops leveren. De man heeft een gevangenisstraf van vijf jaar gekregen, en is zijn boerderij kwijt.
5) Drugs zorgen voor terrorisme of zoiets
Een nieuwe strategie om te proberen de oorlog tegen drugs te rechtvaardigen, is het koppelen aan de angst voor terrorisme. Het woord “terror” komt 59 keer voor in de tekst van het rapport.
Wat de schrijvers nu precies willen zeggen over terrorisme blijft onduidelijk. Drugs zijn crimineel, terroristen ook, dus die netwerken komen elkaar weleens tegen in het ondergrondse, zo lijkt de gedachte te zijn. Het rapport noemt terreur in de introductie, wijdt er subhoofdstukken aan, en komt met infographics. Maar de stellingen blijven erg vaag. Zo schrijft het over de hasj die uit het Rifgebergte komt dat het “misschien een risico vormt in een mogelijke link met terrorisme”.
Ook wordt gehint dat drugs een rol kunnen spelen in de aanslagen zelf. “Een slecht gedocumenteerde, maar potentiële link, is het gebruik van illegale drugs door terroristen of rebellen als ze hun activiteiten of strijd uitvoeren, bijvoorbeeld het gebruik van pijnstillers als er iemand gewond is, of het gebruik van stimulanten om langer door te kunnen gaan.”
Maar ondanks de uitgebreide ketting van vage woorden sluiten de alinea’s af met: “Tot dusver lijkt het erop dat in Europa er geen systematische banden zijn tussen drugscriminaliteit en terrorisme.”
Dankzij alinea’s als deze, blijft het duidelijk dat het hier om een rapport gaat van een overheidsinstantie die niet inziet dat drugsgebruik een doodnormaal gegeven is, ook voor Europeanen. Tientallen miljoenen Europeanen gebruiken weleens drugs. En dat zijn echt niet allemaal terroristen.
