Zwitsers zijn trots op hun neutraliteit. Maar die neutraliteit heeft grenzen — Zwitserland exporteert jaarlijks miljarden aan oorlogsmaterieel aan landen die schaamteloos mensenrechten schenden en direct of indirect oorlogvoeren. In 2015 exporteerden Zwitserse bedrijven voor 446,6 miljoen frank — dat is ongeveer 404 miljoen euro — naar 71 landen.
De nationale bank, verschillende stichtingen en pensioenfondsen zijn door aandelen of door leningen betrokken bij de wapenhandel. Vorige week dinsdag besloot de 86-jarige vredesactiviste Louise Schneider een punt te maken door “Geld voor wapens is moord!” in rode letters op de bouwmuur van de Zwitserse Nationale Bank te spuiten. Ze werd meteen gearresteerd.
Videos by VICE
Schneider deed dat op het moment dat de Groep voor Zwitserland zonder leger een campagne lanceerde om te zorgen dat het verboden werd dat de Zwitserse financiële sector met zijn geld de wapenhandel steunt. Ik bezocht Schneider bij haar thuis in Köniz, iets ten zuiden van de hoofdstad van Zwitserland, Bern, om meer te weten te komen over haar plannen om het systeem te veranderen.
VICE: Dinsdagochtend schreef je “Geld voor wapens is moord!” op de bouwmuur van de Zwitserse Nationale Bank. Waarom deed je dat?
Louise Schneider: Ik doe het allemaal voor de vrede. Ik ben ervan overtuigd dat ieder wapen er een te veel is. Iedere frank die naar de wapenindustrie gaat draagt bij aan onheil en aan het lijden in de wereld. Ik kan het niet accepteren dat de Zwitserse Nationale Bank in de wapenindustrie investeert en daar winst op maakt. Zwitserse wapens worden over de hele wereld gebruikt. Dat is geen neutraliteit. Sorry, voor welke krant werk je ook alweer?
Voor VICE.
Waarvoor?
VICE — dat is voor jonge mensen.
Oh, nou ja, in dat geval moet je echt het grotere plaatje aan je lezers laten zien. De media berichten vaak over specifieke gebeurtenissen in verschillende katernen en artikelen — ze brengen ze niet in verband met elkaar. Maar je moet alles met elkaar verbinden. Honger heeft te maken met geld, en ook wapens hebben met geld te maken. Geld zorgt voor macht. Je kunt het niet over een geweer hebben zonder te zeggen waar het vandaan komt en wat je ermee kunt doen.
Ben je gelukkig met wat je hebt gedaan?
Ik ben er blij mee want ik denk dat het goed is gegaan. Ik heb er uiteindelijk nog een leuk tochtje in een politiewagen aan overgehouden.
Ben je uiteindelijk ergens voor aangeklaagd?
Nee, ze hebben me gewoon van het bankgebouw weggehaald. Ik zag er ook niet tegenop om de politieauto in te stappen. Ik had gehoopt dat het zou gebeuren. Toen de politie arriveerde leek het eerst eventjes of ze me wilden laten gaan. Maar toen kwam het hoofd van politie en die zei tegen de jongere agenten dat ze me mee moesten nemen. Ze waren echt snoezig — ze behandelden me alsof ik hun eigen oma was.
Hoe kwam je erbij om een politieke boodschap op de muur van de nationale bank te spuiten?
Iemand had al een keer “geen mens is illegaal” op die muur geschreven — dat was ik niet, maar ik had het kunnen zijn. Het werd weggepoetst, dus de muur was weer helemaal wit. Hij zag er zo onschuldig en maagdelijk uit, het was gewoon te verleidelijk voor me. Ik kon er gewoon niet tegen dat die bankiers de zorgen van mensen aan hun laars lapten.
Hoe lang ben je al vredesactiviste?
Ik heb als achtjarig meisje de Tweede Wereldoorlog meegemaakt — ik was toen zo bang. Mijn ouders hadden het vaak over politiek. Ik hoorde Hitlers speeches op de radio en zag hoe volwassenen zich daarover voelden — bezorgd, bang en wanhopig. Mijn vader moest tegen zijn wil in dienst en in die tijd werd je doodgeschoten als je dienst weigerde. Ik was er als kind al erg mee bezig. Mijn leraar zei dat ik teveel achter dingen zocht, maar voor mij was het duidelijk dat de wereld vrede nodig had. Mijn vader leerde me dat na elke klap vergelding komt, op een of andere manier. Ik heb die gedachte altijd in mijn achterhoofd gehouden.
Heeft Zwitserland altijd dezelfde rol in de wapenhandel gespeeld?
Vlak na de oorlog gingen we er wat slimmer mee om — we zagen toen onder ogen voor hoeveel kwaad de wapenhandel kan zorgen. Er kwam ook een georganiseerde pacifistische beweging. Het was de tijd van religieuze socialisten, die trouwens nog steeds bestaan. Ken je Karl Barth?
Nee, moet ik die kennen?
Deze jongen weet niet eens wie Karl Barth is! Ken je Kurt Marti dan ook niet? Het waren fantastische theologen die voor vrede streden en tegen de wapenindustrie in opstand kwamen. Het is een lastige klus — het is niet alsof je thuis zit te wachten tot er iets geks gebeurt waar je over kunt schrijven. Het koste veel tijd en moeite om te onthullen dat Zwitserse pensioenfondsen ons geld in de productie van wapens investeerde.
Je noemde religieuze socialisten — welke rol speelt religie in jouw leven? Is de strijd voor vrede volgens jou ook een christelijke taak?
Het evangelie is een van de meest revolutionaire boeken van de wereld. In de Bergredezegt Jezus dat de eersten de laatsten zullen zijn, en de laatsten de eersten. Ik geloof dat ook. Maar ik ben niet zo hardcore, ik denk niet dat Jezus moest bloeden om ons te verlossen. Ik geloof dat er een bepaald soort orde is in deze wereld, dat de aarde op reis is en dat die reis op een gegeven moment voltooid zal zijn. In die orde heb ik mijn eigen bestemming en ik probeer die met geloof, kracht en tijd, en bloed, zweet en tranen te bereiken.
Daarom ging je naar de nationale bank?
Precies. Ik wilde het Zwitserse volk duidelijk maken dat hun geld niet naar de productie van wapens moest gaan.
—
Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen:
