Begin oktober werden drie politieagenten naar de correctionele rechtbank verwezen omdat ze ervan verdacht worden een vrouw seksueel te hebben misbruikt in Modave, een gemeente in de provincie Luik. Later die maand kwam Extinction Rebellion groots in het nieuws nadat ze te maken kregen met politiegeweld tijdens een van hun protestacties voor het klimaat in Brussel.

Deze zomer kwam de 17-jarige Mehdi om toen hij overreden werd door een politieauto terwijl hij van een andere politiecontrole probeerde te ontsnappen. Het onderzoek is nog steeds aan de gang om de omstandigheden te verduidelijken, maar de gebeurtenis heeft het imago van de politie wel geschaad.

Zelfs binnen de politie is het ongemak tastbaar: onlangs werd er een staking bij de federale politie aangekondigd door de christelijke vakbond ACV. Volgens een recente studie wordt één op vijf politieagenten gediscrimineerd, en ervaart één op de vier seksuele intimidatie.

Krijg elke zaterdag de 10 beste VICE-verhalen van de week gemaild: schrijf je nu in voor onze newsletter.

Onlangs werd ik zelf, samen met mijn vriendin en vrienden, slachtoffer van politiegeweld omwille van onze queer identiteit. Ik ging met een groep queer vrienden naar een protest tegen politiegeweld in Brussel. Na de demonstratie wilden we samen nog iets gaan drinken. We waren net om de hoek van de straat waar het protest plaatsvond en hadden net onze regenboogvlaggen weggestoken, toen we door de politie werden omringd.

Toen mijn vriendin werd gearresteerd, vroeg ik de agenten om haar rustiger te behandelen. Ze weigerden naar me te luisteren en duwden me weg. Vervolgens ging ik een barricade over om met haar mee te kunnen gaan, en zo tenminste te weten waar ze naartoe gebracht zou worden. Opnieuw werd ik weggeduwd en kreeg ik geen informatie. Ze lieten me daar op de stoep achter, met de telefoon van mijn vriendin in mijn handen. Al mijn vragen werden genegeerd. Ik had gevraagd om ook meegenomen te worden, maar de politie weigerde dat omdat ik ‘teveel lawaai maakte’ en ze ons wilden scheiden.

Daarna vroeg ik andere mensen die hadden deelgenomen aan het protest of zij iets soortgelijks hadden meegemaakt, maar blijkbaar waren wij de enigen die in het vizier werden genomen. Voeg daar nog de harde opmerkingen aan toe die de politie maakte over onze queer identiteit, en de waarschijnlijkste verklaring wordt dat juist die queer identiteit de reden was waarom de politie ons aanviel.

Intimidatie, geweld en respectloos gedrag: gevallen van politiegeweld tegen minderheden zijn helaas nog steeds erg talrijk in België, en ze worden maar heel zelden aangegeven. Ik sprak met vier mensen die deel uitmaken van minderheden in ons land. Ze vertellen hoe zij slachtoffer werden van politiegeweld.

“Toen ik twaalf was, werd het voor mij duidelijk dat de politie er niet is voor iemand van Marrokaanse afkomst zoals ik. Mijn ouders zijn toen in Brussel naar een huis gaan kijken. De huurders waren enorm racistisch en hebben mijn ouders buiten aangevallen. In die mate dat mijn vader met de ambulance naar het ziekenhuis moest worden gebracht met gebroken ribben.

Terwijl dat gebeurde, kwam de politie langsgereden. Ze hebben een paar minuten toegekeken vanuit hun auto en zijn dan weggereden. Deze politieagenten hebben dus alles gezien, om dan bewust te beslissen om niets te doen. Het was heel ontmenselijkend om te beseffen dat de politie hen niet belangrijk genoeg vond om tussen te komen.

Mijn ouders hebben me van jongs af aan moeten waarschuwen voor racisme, ook structureel racisme. Als kind zag ik al hoe mijn vader altijd zijn identiteitskaart moet tonen, zonder enige aanwijsbare reden. Ook vrienden die in elkaar geslagen worden door de politie, is iets wat helaas regelmatig gebeurt. Ik ben samen met mijn papa ook aangehouden geweest in de auto. We reden over een groen verkeerslicht, maar de politie beweerde dat we door het rood waren gereden.

Als ik zelf politiegeweld zie gebeuren, probeer ik zoveel mogelijk tussen te komen. Als vrouw word ik echter nooit serieus genomen, alsof mijn mening er niet toe doet. Moest er een witte man in kostuum tussenkomen, zou dat misschien een heel ander verhaal zijn.

Hoe kunnen we verwachten dat iedereen beschermd wordt, als er bij de politie zelf geen representatie van minderheden is? Er moeten veel meer mensen van kleur, queer mensen en andere minderheden bij de politie werken. De politie moet eerst z’n eigen verantwoordelijkheid nemen en gewoon toegeven dat dit geweld aan het gebeuren is, en dat er racistische politieagenten zijn. Hun medewerkers moeten opgeleid worden. Niet alleen in praktische vaardigheden, maar ook over wat het betekent om gediscrimineerd te worden, dat mensen van van kleur nog steeds sneller opgepakt en strenger berecht worden, enzovoort.

Wanneer ik zelf iets meemaak, durf ik geen aangifte te doen bij de politie. Integendeel zelfs: de politie voelt als een gevaar voor mij en de mensen die me dierbaar zijn. Wanneer er meer politie op straat is, voel ik me enorm gespannen. Mensen van kleur zijn dan ook immens ondergerepresenteerd bij protesten en betogingen, en dat komt omdat zij ook op zo’n gebeurtenissen veel meer geviseerd worden.

Ik wil hoopvol zijn, maar ben niet al te optimistisch. Door de huidige polarisatie en verrechtsing van de maatschappij wordt de repressie alleen maar sterker voelbaar. De politie doet gewoon wat hen van bovenaf wordt opgelegd.

Mijn boodschap aan anderen: gebruik je privilege als je geweld ziet. Gebruik je stem en neem je verantwoordelijkheid, want anders ben je medeplichtig. We moeten voor elkaar zorgen, nu meer dan ooit. De politie toont de eerste stuiptrekkingen, omdat we eindelijk op straat komen.”

“Ik maakte voor het eerste politiegeweld mee toen ik veertien was, tijdens een scholierenbetoging. Ik werd toen opgepakt en werd daarbij op de grond geduwd met mijn haar naar achter getrokken. Daarna werd er ook nog in m’n gezicht geschreeuwd – het was allemaal erg pijnlijk en gewelddadig.

Op dat moment realiseerde ik me dat er aan het einde van de tunnel geen rechtvaardigheid is, enkel gewelddadigheid die ons probeert tegen te houden om op te komen voor onze rechten.

In 2007 ben ik naar een anti G8-top betoging in Engeland geweest. Dat viel samen met de periode waarin ik in transitie aan het gaan was, en me dus als vrouw begon te identificeren en uit te drukken. Ook daar was het geweld en provocatie van de politie enorm duidelijk. Het werd me echter ook duidelijk dat er manieren zijn om wel te winnen van de politie. Je kan de balans doen overslaan door het politieapparaat bijvoorbeeld te overbelasten met massaal protest.

De media spelen ook een grote rol. Het is interessant om het perspectief van een journalist te achterhalen, en bijvoorbeeld te kijken of beeldmateriaal gemaakt is van tussen de demonstranten of van achter de politie.

Tijdens een Anti-NSV [de extreemrechtse Nationalistische Studentenvereniging die actief is in Vlaanderen, red.] betoging voelde ik me voor de eerste keer geviseerd als trans vrouw. De politie omsingelde mij en mijn vrienden, zonder enige aanleiding. Onderweg naar het politiekantoor hoorde ik ze al heel wat homofobe en transfobe uitspraken maken.

In het kantoor heb ik dan ruzie gekregen met een agent, omdat ik niet in de cel met de mannen wou belanden. Ze wilden me echter ook niet bij de vrouwen plaatsen. Uiteindelijk besloten ze, om niet nog meer drama te veroorzaken, me in de isolatiecel te steken. Toen ik alleen op de gang stond, waren er ook agenten die mijn rok optilden en me uitlachten.

Ik ben ooit met een groep Belgische activisten mee een blokkade gaan vormen aan een gesloten centrum in Frankrijk. Daar zijn we ook gearresteerd geweest door extreem haatdragende, rechtse politie. Ik werd apart genomen en moest me uitkleden tot op mijn onderbroek, zelfs mijn BH moest uit. Ik heb toen twaalf uur in isolatie gezeten. Dat was echt verschrikkelijk.

Een tweetal jaar geleden was ik samen met een aantal andere mensen een gebouw aan het kraken. Op een bepaald moment wilde de politie ons buitenzetten. Na een lang gevecht net buiten het gebouw werd ik gearresteerd. Mijn handtas werd me afgenomen, waardoor al mijn make-up eruit viel, waarop ik opmerkingen als ‘Zijt gij een janet ofzo?’ te horen kreeg. Toen ik daarop durfde antwoorden, kreeg ik gewoon een klap op mijn hoofd. Nog steeds zijn 90 procent van al mijn nachtmerries gelinkt aan politiegeweld.”

“Toen ik zeventien was, wou ik weg van thuis, omwille van huiselijk geweld. Daarvoor moest ik aangifte doen bij de politie. Ze kwamen me thuis halen en dan moest ik op een half uur tijd zeven jaar aan huiselijk geweld proberen uitleggen. Ik ben toen vergeten een kopie van mijn verklaring te vragen, en toen ik de dag erna belde naar de politie, bleek er niets geregistreerd te zijn. Ik moest dus teruggaan en mijn hele verklaring opnieuw doen tegen een volledig apathische agent. Dat is het moment dat A.C.A.B. [All Cops Are Bastards, red.] een duidelijke betekenis kreeg voor mij.

Aan het station zijn er vaak politiecontroles. Ze lijken willekeurig, maar toch word ik er elke keer weer uitgehaald. Je hebt het recht om de reden van een identiteitscontrole te weten. Maar dat recht wordt nooit gerespecteerd. Soms beloven ze het achteraf te zeggen, maar dat gebeurt dan vaak niet. De meest absurde reden dat ik ooit te horen kreeg was: “Normaal lachen mensen ons toe ons of negeren ze ons. Maar jij keek zo kwaad dat we je wel móesten tegenhouden.” Agenten vragen me vaak ook of ik drugs of verboden wapens op zak heb. Ook al antwoord ik dan dat dat niet het geval is: ze geloven me nooit en bedreigen me vervolgens zelfs.

Een paar jaar terug opende de vluchtelingenboot aan de Muide in Gent. Daar vond toen een Voorpost/Vlaams Belang betoging plaats tegen de opvang van vluchtelingen. Omdat we wisten dat we niet op de politie konden rekenen om vluchtelingen en mensen van kleur te beschermen, liepen wij daar ook rond. We zagen dat er een aantal fascisten een straat insloegen waar veel mensen van kleur wonen. Dus zijn wij die straat ook ingegaan om eventueel voor bescherming te zorgen. Plots kwamen er van overal agenten. We zijn dan allemaal, zowel de fascisten als wij, tegen de muur gezet. We moesten allemaal onze identiteitskaart afgeven. Bij de fascisten werd er kort gekeken en dan mochten ze onmiddellijk weer weg, maar wij werden gehandboeid met kabelbinders en gearresteerd. De politie wou zogezegd ‘escalatie voorkomen’.

Het recentste incident vond plaats op de Belgian Pride in Brussel. We hadden banners bij met heel positieve boodschappen. Maar nog voor we die onthuld hadden, werden we uren lang omsingeld door oproerpolitieagenten met schilden en matrakken. De politie was ons aan het provoceren. Dat is iets dat in Brussel, onder politiecommissaris Vandersmissen, wel vaker gebeurt. Uiteindelijk werden we vrijgelaten, maar enkel nadat we een kopie van onze identiteitskaart bij de politie hadden achtergelaten. Veel mensen zijn die dag met wondes en littekens naar huis moeten gaan. Het is duidelijk dat de politie er alleen maar is om de gevestigde orde en het kapitalisme te beschermen, en niet ons.

Wat ik uit al dit heb geleerd, is dat we allemaal naar boven schoppen moeten schoppen, en niet naar onder. We moeten ons nog meer organiseren. We moeten een nieuwe manier vinden om samen te leven.”

“Het begon met kleine dingen, zoals wanneer ik buiten een sigaret stond te roken en zonder aanleiding mijn pas werd gevraagd door de politie. De eerste keer dat dat gebeurde, wist ik niet hoe ik moest reageren. Ik ben thuis nooit voorbereid op hoe ik moet omgaan met racisme, omdat ik geadopteerd ben door een wit, geprivilegieerd gezin.

Ik word door de politie ook altijd in een andere taal aangesproken, in de veronderstelling dat ik geen Nederlands zou spreken. Terwijl ik wel gewoon een Belgische identiteitskaart heb en de taal spreek. Daar schrikken ze altijd even van.

Na een tijdje besefte ik dat het niet juist is dat ik zomaar mijn identiteitskaart moet afgeven, maar de witte persoon naast mij niet. Dus ben ik beginnen vragen waarom dat zo is. Daarop worden de politieagenten in kwestie dan kwaad, en weten ze me nooit een duidelijk antwoord geven.

Het feit dat ik een vrouw van kleur met een beperking ben, maakt me een heel makkelijk doelwit. Er zijn momenten geweest dat ik niet meer buiten kwam omdat ik het risico niet wou nemen om weer geviseerd te kunnen worden.

“Als de politie fysiek geweld zou gebruiken tegen mij, zou dat een aanval op hun eigen imago zijn. Dan lig ik daar namelijk op de grond, en wordt het machtsverschil wel extreem duidelijk voor de buitenwereld.”

Heel fysiek geweld van de politie heb ik nog niet meegemaakt, maar dat is puur omdat ik met krukken loop. Als ze dat zouden doen, zou dat een aanval op hun eigen imago zijn. Dan lig ik daar namelijk op de grond, en wordt het machtsverschil wel extreem duidelijk voor de buitenwereld.

Ik voel me vaak enorm onveilig op straat. Ik moet meer opletten door mijn kwetsbaarheid en dat is een vrijheid die me ontnomen wordt. De politie bellen is ook geen optie. Ze zijn er niet voor mij, alleen voor de geprivilegieerden. Dat veiligheidsapparaat valt voor mij helemaal weg.

Ik ben ooit op mijn brommertje achtervolgd geweest door de politie, terwijl die brommer maar 17 kilometer per uur kan. Gewoon omdat ik er wat specialer uitzie. Ze denken dat ik minder intelligent ben omdat ik een fysieke beperking heb en omdat ik van kleur ben. Er worden dan direct extra labels op mij geplakt, zoals autisme of stom zijn. Ze denken ook vaak dat ik onder invloed ben van alcohol en drugs.

Er is zoveel aangeleerde schaamte. Je eigen identiteit en expressie moeten onderdrukken is enorm pijnlijk. Ik moet vaak nog steeds mensen bewust maken van het feit dat politiegeweld wel degelijk bestaat. Het is heel kwetsend om niet geloofd te worden wanneer zich er een incident heeft voorgedaan.

Wat moet er nog gebeuren tot er iets gaat veranderen? Moeten we wachten tot het nog verder gaat dan de duizenden grenzen die al overschreden zijn? Zwijgen is niet de oplossing, want dan conformeren we aan de eisen van de huidige censuur.”

Volg VICE België ook op Instagram: