De minderjarige Adil werd jarenlang seksueel uitgebuit door volwassen mannen

Adil was veertien toen hij begon met paydates – afspraakjes met oudere mannen met wie hij tegen betaling seks had. “Ik werd nooit gelukkig van die dates, maar het voelde tot voor kort als iets wat doodnormaal was,” vertelt hij aan VICE. Voor Adil*, die al van kinds af aan weet dat hij op jongens valt, was seks tegen betaling de enige manier om zijn seksualiteit te ontdekken – zo voelde hij dat, tenminste. Ook was het voor zijn gevoel een manier waarop hij het hoofd boven water kon houden nadat hij door zijn ouders uit huis werd gezet. 

Het lukt Adil nu, drie jaar later, om de hulp te accepteren die hij nodig heeft. Toch blijkt het erg ingewikkeld om als mannelijk slachtoffer van seksuele uitbuiting erkenning te krijgen voor zijn trauma’s. 

Het verhaal van Adil wordt verteld in Wij praten niet, een documentaire van Marjolein Busstra en HALAL. Daarin zie je het gesprek tussen therapeuten en jongeren die te maken hebben gekregen met seksueel geweld en uitbuiting. VICE sprak Adil over de reeks aan gebeurtenissen die ervoor zorgden dat hij terecht kwam in de wereld van seksuele uitbuiting. Ook spraken we zijn therapeut, Myrna Cleef, over de taboes die er hangen rond minderjarige jongens die slachtoffer zijn van seksueel geweld en hoe je als buitenstaander iemand kan helpen die jarenlang vast zat in een wereld van onvrijwillige seks en geld.

Maar eerst: hoe zit het nou eigenlijk met minderjarige jongens in Nederland die seks hebben tegen betaling? Het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM)** onderscheidt verschillende groepen als het gaat om seks tegen betaling. Er zijn meerderjarige mannen die vrijwillig seks hebben tegen betaling, en dus aan sekswerk doen. Daarnaast zijn er jongens die seks tegen betaling hebben omdat ze voor hun gevoel geen andere keuze hebben, omdat ze bijvoorbeeld dakloos zijn of een drugsverslaving hebben. Tot slot zijn er jongens die gedwongen worden tot seks met derden, al dan niet tegen betaling. Als een minderjarig iemand betaald wordt voor seks is er altijd sprake van een misdrijf – ook al zouden de afspraakjes vrijwillig zijn. Jongens tussen veertien en zestien jaar zouden vaker gevraagd worden voor een seksafspraak dan meerderjarige jongens. 

Het is moeilijk om een precies te zeggen hoeveel minderjarige jongens in Nederland te maken krijgen met seksuele uitbuiting. In de periode 2015 tot 2019 zijn in totaal 43 jongens en mannen met de Nederlandse nationaliteit gemeld bij CoMensha, het coördinatiecentrum voor mensenhandel. Dat klinkt misschien niet als bijzonder veel, maar onderzoekers van het CKM hebben het vermoeden dat er beduidend meer jongens seksueel worden uitgebuit dan in officiële statistieken terugkomt. Daarvoor geven ze verschillende redenen: de afspraakjes vinden vaak plaats op plekken waar geen controle is, waardoor misbruik niet meteen zichtbaar is. Daarbij zou er ook sprake zijn van een zogenaamd ‘driedubbel taboe’: het taboe op betaalde seks, het taboe op mannelijk slachtofferschap en het taboe op homo- en biseksualiteit.

Dat was ook het geval bij Adil. “Op mijn twaalfde begon ik te puberen. Ik was de oudste thuis, en ik had niet het gevoel dat ik met mijn ouders kon praten. Er is iets gebeurd in mijn jeugd waar ik liever niet over praat, dat heeft me eigenlijk voorgoed veranderd. Ik ontdekte ook al snel dat ik op mannen val, maar ik kon dat niet accepteren,” vertelt Adil. Adils ouders zijn islamitisch. Hij vertelt dat homoseksualiteit in zijn gezin taboe was, waardoor hij het zelf ook moeilijk vond om te accepteren dat hij op jongens valt. “Mijn ouders weten het inmiddels wel, maar we hebben er nooit een normaal gesprek over gehad. Door al mijn opgekropte verdriet en trauma kreeg ik soms ontzettende woede-uitbarstingen. Ik ging steeds minder naar school, uiteindelijk spijbelde ik soms volledige dagen.” 

Op zijn veertiende werd Adil uit huis gezet. “Ik had die dag een vreselijke ruzie met mijn vader. Ik had afgesproken met vrienden, maar ik mocht van hem het huis pas verlaten nadat ik de keuken had opgeruimd. Toen zei hij: als je nu naar buiten gaat, kom je niet meer terug. Ik nam dat letterlijk en pakte mijn spullen om weg te gaan. Die ruzie liep uit de hand,” vertelt hij. Adil vertelt hoe hij meegenomen werd naar een politiebureau. Van daaruit moest hij naar een crisisopvang waar hij “even moest afkoelen”. “Ik verbleef zes weken in die crisisopvang. Dat vond ik heel erg heftig. Het voelde alsof mijn leven voorbij was,” vertelt Adil. 

Niet lang na die aanvaring met zijn vader begon Adil af te spreken met oudere mannen tegen betaling. “Vanaf dat moment verloor ik de controle. Niemand op die crisisopvang hield in de gaten wat ik de hele dag uitspookte, waardoor ik mijn eigen gang kon gaan. Iemand die ik kende uit het uitgaansleven liet vallen dat als je seks wilt hebben met mannen, je dat ook tegen betaling kon doen. Ik dacht op dat moment dat ik er alleen voor stond. Voor mij was het de ideale manier om voor mezelf te zorgen. Ik kreeg wel eten en onderdak bij de crisisopvang, maar ik had het gevoel dat ik veel geld moest verdienen.”

Adil vond de mannen met wie hij uiteindelijk af zou spreken op datingsapps en websites. Die mannen waren ervan op de hoogte dat hij op dat moment nog maar veertien jaar was, zegt Adil. Ze waren een stuk ouder dan hij. “Hoewel ik nog maar net veertien jaar oud was, waren de mannen met wie ik afsprak vooral senioren zonder seksleven. Ze vonden het leuk dat ik zo jong was. Minderjarige jongens zijn erg gewild, nu nog steeds.” 

Adils verhaal is vergelijkbaar met die van andere jongeren die op minderjarige leeftijd seksueel uitgebuit worden, bevestigt Myrna Cleef. Zij is orthopedagoog en werkt als behandelaar bij PinQ, een behandelcentrum voor jongeren die slachtoffer zijn van mensenhandel. Ook is ze de therapeut van Adil, met wie ze ook in de documentaire in gesprek gaat. Er zijn een aantal elementen die ze ziet terugkomen bij de jongeren die ze behandelt. “Het is meestal een combinatie van factoren die ervoor zorgt dat ze terecht kunnen komen in een situatie van seksuele uitbuiting,” vertelt ze aan VICE. “Vaak gaat het over jongeren die nergens terecht kunnen. Niet zelden hebben ze op jonge leeftijd iets traumatiserends meegemaakt – in veel gevallen gaat dat om een seksueel trauma. Ze praten niet over wat ze hebben meegemaakt en geven zichzelf er de schuld van. Ze schamen zich, waardoor het praten over hun ervaring nog moeilijker wordt. Ze gaan hun trauma’s onderdrukken, maar kunnen zich daardoor minder goed concentreren op school, waardoor hun cijfers achteruit gaan. Drugs kunnen aantrekkelijk worden, omdat ze daardoor hun problemen even kunnen vergeten, maar tegelijkertijd worden hun grenzen dan verlegd. Vaak zijn ze op zoek naar aandacht en liefde, erkenning die ze in hun jeugd niet hebben gekregen. Ze willen horen dat ze er toe doen. Daar kunnen mensen misbruik van maken, een pooier bijvoorbeeld. Misbruikers hebben echt een neus voor kwetsbare jongeren.”

Voor Adil waren de afspraakjes een manier om zijn seksualiteit te ontdekken. “Ik was in het begin vooral nieuwsgierig naar hoe dat werkte, mannen die seks hebben met andere mannen. Ik kon daar met niemand over praten, niet in mijn klas en ook niet met mijn vrienden. Daarom ging ik het maar in mijn eentje uitzoeken,” vertelt hij. “Mijn eerste keer seks was een onenightstand tegen betaling. Ik vond die seks verwarrend, maar ik dacht dat dit nu eenmaal was hoe het hoorde. Ik begon dingen te doen waarvan ik achteraf denk dat ik ze niet had moeten doen. Ik wist bijvoorbeeld niet wat een soa was, of hoe je veilig seks hebt.”

“We hebben niet veel jongens in onze hulpverlening. Dat komt ook doordat seksuele uitbuiting bij jongens een groter taboe is,” vertelt Cleef. Ze zegt dat jongens de situatie vaak zelf willen oplossen, omdat ze het idee hebben dat hulp vragen niet mannelijk is. Er komt een hoop schaamte bij kijken. “Bij de jongens die we hebben gezien op PinQ zie ik veel overeenkomsten, ook qua identiteitsproblematiek en hoe ingewikkeld hun geaardheid is in combinatie met hun opvoeding,” vult Cleef aan. “Deze jongens weten vaak al vroeg dat ze op mannen vallen, maar vanwege hun thuissituatie kunnen ze daar niet openlijk voor uitkomen, dus zijn ze aangewezen op een ondergrondse wereld. Ze gebruiken apps, het moet allemaal stiekem en ook daar hebben mensen die er misbruik van willen maken een neus voor.” 

Als een jongere eenmaal in contact is met een persoon met verkeerde intenties, dan kan het snel gaan, zegt Cleef. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat jongeren bij zo’n afspraakje worden gefilmd, en met die beelden later gechanteerd worden. Aangezien deze afspraakjes vaak de eerste vormen van seksueel contact zijn, zijn ze nog onwetend over hun eigen seksualiteit, ook in relatie tot anderen. Zo kan het gebeuren dat afspraakjes steeds grimmiger worden, zonder dat de jongeren doorhebben dat wat hun aangedaan wordt illegaal en verkeerd is. “Vaak denken ze: ik heb het contact zelf opgezocht door op datingsapps te gaan, ik zal dit wel zelf uitgelokt hebben. Ze denken: ik heb ja gezegd, dus automatisch ook ja op de rest wat er gebeurt.”

Dat gebeurde ook bij Adil. “Ik had maar één duidelijke regel: ik zoen niet, omdat ik dat onhygiënisch vind. Voor de rest had ik geen regels. Ik had ook geen pooier, waardoor ik alles in mijn eentje fixte. Hoewel zo’n pooier ook vreselijk is, belandde ik in onveilige situaties omdat niemand op me lette. Ik sprak af op plekken waar amper controle was, soms met meerdere mannen tegelijkertijd,” vertelt Adil. “Soms werden afspraken over wat we wel en niet mochten doen verbroken. Dan liet ik die mannen maar begaan. Ik wist wel dat wat ze deden eigenlijk niet klopte, maar ik bedacht me altijd: je krijgt hier geld voor. Onthoud dat. Ik zette mijn gedachten op zulke momenten op zwart, en negeerde mijn onderbuikgevoel. Ik dacht: als ik het niet bewust meemaak, gaat het me ook niet raken. Dat bleek niet te kloppen. De traumatische ervaringen haalde me later altijd in. Ik vind het nog steeds moeilijk om hier in detail over te vertellen.”

Adil vertelt hoe hij met de dag humeuriger en ongelukkiger werd. Hij zocht vaak ruzie en kwam in gevechten terecht. “Hoe meer ik opkropte, des te agressiever ik werd. Er hoefde maar iets te gebeuren en mijn emmer stroomde over. Ik probeerde die woede kwijt te raken op een boksbal, maar ik zocht ook vaak ruzie. Twee keer is de politie hierbij gekomen,” vertelt hij. 

Uiteindelijk komt Adil terecht bij behandelcentrum PinQ, waar hij therapie krijgt en begint te begrijpen wat hem overkomen is. “Ik kwam er in therapie bijvoorbeeld achter dat ik eigenlijk vooral heel verdrietig ben, maar dat ik dat omzet in woede,” vertelt hij. “Ik heb altijd geleerd dat je verdriet niet mag laten zien, omdat ik dan zwak overkom. Woede was, zo dacht ik, het tegenovergestelde van zwakte. Nog steeds wil ik niet janken waar mensen bij zijn, dus dan word ik maar kwaad. Ik kan nog steeds heel erg boos worden, maar ik heb het wel meer onder controle. Ik besef nu langzamerhand dat het niet allemaal mijn schuld is. Ik ben als kind uit mijn vertrouwde wereld gesleurd, dat heeft alles veranderd. Ik besef nu dat er misbruik is gemaakt van het feit dat ik zo jong was en geen thuis had.”

Bij PinQ kunnen jongeren wonen tot ze weer op hun eigen benen kunnen staan. Er worden verschillende vormen van therapie aangeboden. Er wordt aan yoga gedaan en gesport, maar ook is er systeemtherapie met gezinsleden om het trauma bij de wortel aan te pakken. In een klein klaslokaal kunnen jongeren les volgen als ze zich op school onprettig voelen, of als het voor hen daar onveilig is. De jongeren zijn meestal gewend om elke nacht naar buiten te gaan, maar bij PinQ blijven ze binnen. Zo’n plaatsing kan enorm heftig zijn voor een getraumatiseerd kind, benadrukt Cleef. “Je merkt dat jongeren daar gek van worden. Ze zeggen: ik hang nog liever de hele nacht rond op straat dan dat ik alleen in een kamertje ben met mijn gedachten,” vertelt ze. “Dat is natuurlijk inherent aan trauma. Wanneer je lichaam tot rust komt, dan komen al die herinneringen terug. Vaak willen ze niet slapen, omdat ze nachtmerries krijgen. Dag en nacht verandert. En vaak zijn ze heel erg prikkelbaar. Ze zien overal gevaar in.”

Ook Adil merkt dat hij moeite heeft met slapen sinds hij niet meer thuis woont. Niet alleen is zijn ritme verandert omdat hij jarenlang ‘s nachts op pad was, ook vindt hij het moeilijk om in slaap te vallen en geconfronteerd te worden met herinneringen aan zijn trauma’s. “Soms kan ik herinnerd worden aan momenten die ik liever wil vergeten,” vertelt hij. “Dat kan gebeuren als ik een bepaalde straat passeer waar ik een nare date heb gehad. Of als ik een woord hoor, dan kan mijn brein allerlei connecties leggen die me ineens doen denken aan een traumatische gebeurtenis. Soms komt het ook naar boven als ik met iemand afspreek of seks heb. Maar ik probeer dat altijd te onderdrukken.”

Deze problematiek kan een jongere een leven lang achtervolgen als er geen goede hulp is, zegt Cleef. “Het beïnvloedt de relaties die je aangaat en je vriendschappen, want je hebt het gevoel dat niemand je begrijpt en dat je daarom nooit je trauma’s zal kunnen delen. Je hebt geen vertrouwen in anderen, wat het aangaan van nieuwe relaties moeilijk maakt.” Ze ziet dat het voor de jongeren moeilijk kan zijn om positieve ervaringen te ontlenen aan seksualiteit, omdat hun idee van seks beschadigd is. Daarbij speelt ook het gebrek aan vertrouwen in anderen een rol.

“Die dates gaven me een verkeerd beeld van hoe seks en liefde werken,” zegt Adil. “Ik had het graag op een andere manier uitgezocht. Het heeft mijn vertrouwen in mensen flink beschadigd.” Daarbij kunnen trauma’s ervoor zorgen dat je je moeilijk kan concentreren, waardoor het volgen van een opleiding lastig wordt. Adil begon op de havo, maar maakte die niet af en ging zonder diploma naar het MBO. Daar verveelde hij zich: hij zocht afleiding en haalde ook zijn MBO-diploma niet. 

Uiteindelijk is het een vicieuze cirkel. Adil heeft geen diploma, maar kan wel flink geld verdienen met seksafspraken. “Je ziet dat jongeren daardoor moeite hebben met stoppen met dit werk,” vertelt Cleef. “Adil heeft er een hoop geld mee verdiend. Je ziet dat die jongeren vaak ook bijbaantjes hebben, maar daar verdienen ze beduidend minder geld mee. Dat is ingewikkeld. En de verslavingscomponent is ook belangrijk. Drugs wordt gebruikt om te vergeten, maar hoe meer je gebruikt, des te meer je nodig hebt. Ook dat kost steeds meer geld, waardoor het aantrekkelijk blijft om dit werk te doen. En je ziet vaak dat de grenzen van jongeren die harddrugs gebruiken tijdens zo’n afspraak vervagen, waardoor er gemakkelijk misbruik genomen worden. Dat zijn dan vaak de momenten dat er een filmpje wordt opgenomen.” 

“Ik had steeds meer geld nodig om te blowen, waardoor ik op meer paydates ging en ik meer nare herinneringen kreeg, waardoor ik weer meer behoefte had om te blowen,” vertelt Adil. “Ik omringde me met mensen die niet goed voor me waren. Nu pas besef ik hoe raar het is dat die zogenaamde vrienden een 14-jarige jongen mee namen naar die clubs, om er seks te hebben met mannen. In die wereld draait alles om geld. Op een goede week kon ik vijfduizend euro verdienen. Ik ontwikkelde een dure smaak. Het geld dat ik verdiende was verslavend. Ik gaf het uit aan dure spullen en joints. Een lange tijd heb ik mezelf ook aangeleerd dat geld gelukkig maakt. Als ik volgende week weer zou kunnen afspreken met iemand voor geld, dan zou ik dat misschien zelfs wel weer doen. Maar ik weet ook dat dat een slecht idee is, omdat ik weet dat ik me na zo’n date slecht en vies voel. Geld verdwijnt in spullen, en na een tijdje verliezen die voor mij toch hun waarde. Het kan niet opboksen tegen de trauma’s die het me geeft. Geld gaat op, herinneringen blijven.” 

Bekijk de documentaire ‘Wij Praten Niet’ terug op NPO Start.

*De naam van Adil is gefingeerd, zijn echte naam is bekend bij de redactie.

** Correctie: in dit verhaal stond eerst dat het rapport is uitgebracht door Lumen. Het is echter uitgevoerd en uitgebracht door het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel. 

Heb jij een nare seksuele ervaring meegemaakt en heb je hulp nodig? Bel of chat met het Centrum Seksueel Geweld. Dit kan anoniem via 0800-0188 of www.centrumseksueelgeweld.nl