Hoe shocksites het internet hebben vormgegeven

Halverwege de jaren nul werd één van de meest beruchte video’s in de geschiedenis van het internet geüpload: een video van een minuut waarin twee vrouwen in een beker kakken, de stront eten, en vervolgens over elkaar heen kotsen. 

Die video, genaamd Two Girls One Cup, had best voor eeuwig in dat hoekje van het internet verborgen kunnen blijven, om alleen te worden bekeken door een publiek met een specifieke kink of fetisj. In plaats daarvan maakte John Mayer er samen met comedian Sherrod Small een parodie van. Family Guyrefereerde ernaar. Hoewel het fenomeen van reactievideo’s hiervoor al bestond, werden ze door deze video gepopulariseerd. 

Meer dan 12 jaar later is het nog steeds de beroemdste shocksite allertijden, de gouden standaard voor het soort walgelijke content die je op het internet kunt vinden – en delen. 

Maar het was niet de eerste. Two Girls One Cup was simpelweg de grootste in een lange reeks shocksites en shock-content die vanuit niche gemeenschappen naar de oppervlakte van het internet en populaire cultuur in het algemeen zijn geborreld. Of het nou afbeeldingen van een opengesperde anus waren, sinaasappelsap-klysma’s, of video’s van een man die seks heeft met een paard, de shocksite is bijna net zo oud als het internet zelf. Als je het over shocksites hebt, heb je het over het internet, en over hoe het internet niet in diens moderne vorm had kunnen bestaan zonder die sites. 

En ze zijn zeker niet in het verleden achtergebleven. Zowel makers van shocksites als meme-historici als psychologen zeggen dat de sites popcultuur hebben hervormd, het moderne internettijdperk hebben gedefinieerd, en ons gebruik van het internet hebben gevormd. 

In 1981 moest Ruggero Deodato voor de rechter verschijnen omdat hij vijf mensen zou hebben vermoord – waarvan eentje gespietst. De moorden waren vastgelegd; hij had een snuff-film gemaakt. Volgens de rechtbank, tenminste. 

De wereld wist niet wat er gedaan moest worden met Deodato’s pseudo-documentaire Cannibal Holocaust, uitgebracht in 1980. Daarin zien we een filmcrew van vier mensen die vermist raakt tijdens het maken van een documentaire over kannibale stammen in het Amazonewoud, en een team dat door New York University achter ze aan wordt gestuurd om ze te zoeken. Wanneer ze het beeldmateriaal van de filmcrew terugvinden komen ze erachter dat de filmcrew de stam heeft gemarteld, waardoor de inheemse bevolking zichzelf moest verdedigen. Hierna volgt een gruwelijke aaneenschakeling van scènes met verkrachting, verminking, dierenleed en schokkende seks. 

Afgezien van zes dieren die daadwerkelijk zijn gedood, zijn er in Cannibal Holocaust geen menselijke acteurs vermoord. Maar voor filmgangers in de jaren ‘80 zag het er allemaal maar al te realistisch uit, waardoor de regisseur in een Italiaanse rechtszaal moest verschijnen om te bewijzen dat hij niet daadwerkelijk mensen in beeld had vermoord. Het hielp ook niet mee dat de acteurs in kwestie contractueel waren verplicht om na het uitkomen van Cannibal Holocaust een jaar lang niet in andere media te verschijnen, iets wat de film een vals gevoel van authenticiteit gaf. Toen hij eenmaal had bewezen dat ze allemaal nog leefden werd hij van de moordaanklachten vrijgesproken, maar niet van de aanklachten van obsceniteit.

Deodato (die in december 2022 overleed) maakte de film als antwoord op wat hij beschouwde als journalisten die omwille van entertainment echte dood en moord hielpen te ensceneren. Zelfs voor de standaarden van 2023 is Cannibal Holocaust schrikbarend gruwelijk en onverbiddelijk in diens wreedheid; de film werd al snel één van de meest controversiële films aller tijden, en werd in landen over de hele wereld verboden. Hij is tevens populair. In de documentaire In The Jungle: The Making of Cannibal Holocaust uit 2003 beweert Deodato dat de film in de eerste 10 dagen na het uitbrengen, voor de inbeslagname, het hedendaagse equivalent van 8 miljoen dollar opbracht. Door de jaren heen zijn er ook meerdere dvd/Bluray-uitgaves en heruitgaves geweest. Veel populaire horror-regisseurs hebben er sindsdien inspiratie uit gehaald, en de film heeft ook het found footage-genre populair gemaakt; door Cannibal Holocaust hebben we films zoals The Blair Witch Project en Paranormal Activity gekregen. 

Voor het internet moesten mensen helemaal naar de bioscoop gaan om aan hun trekken te komen wat betreft taboes, geweld en weerzinwekkendheid. Cannibal Holocaust blinkt uit vanwege diens nalatenschap en legale disputen, maar het is slechts één van de vele schokkende of weerzinwekkende films die mensen in de bioscoop gingen kijken of op video kochten voordat het internet een ding werd. Veel van deze films werden, misschien simpelweg door hun beruchtheid, net zo succesvol als dat ze schokkend waren. 

De pornografische film Deep Throat, beroemd voor het laten zien van, nou ja, deepthroaten door de actrice Linda Boreman, verdiende binnen zes maanden na diens uitkomen in de Verenigde Staten in 1972 3,2 miljoen dollar (zo’n 22 miljoen dollar oftewel 20,6 miljoen euro, aangepast voor inflatie), op een budget van zo’n 25.000 dollar. Die film kreeg ook aanklachten van obsceniteit op z’n bord. Toen The Exorcist in 1974 in de bioscoop verscheen liet de film naar verluid een hoop filmgangers flauwgevallen of overgeven – maar in 2010 werd hij door de National Library of Congress geselcteerd voor het National Film Registry omdat hij “cultureel, historisch of esthetisch significant” was. Guinea Pig 2: Flowers of Flesh and Blood, een Japanse martelfilm uit 1985 van regisseur Hideshi Hino, waarin een man in samurai-kostuum langzaam een gedrogeerde vrouw in stukken hakt, joeg Charlie Sheen zodanig de stuipen op het lijf dat hij het bij de FBI aangaf, die een kort onderzoek naar diens authenticiteit uitvoerden. Sindsdien is het een cultklassieker geworden in extreme cinema-cirkels buiten Japan, en de niet langer verkrijgbare Amerikaanse uitgave van de serie door Unearthed Films is online honderden dollars waard. 

En toen was er Faces of Death. In de film, uitgebracht in 1978, wisselde regisseur en schrijver John Alan Schwartz echte beelden van bloederige ongelukken, slachthuizen en mortuaria af met in scène gezette gewelddadige en schokkende beelden; de kijkers moesten zelf maar bepalen wat echt was en wat nep. Net als de eerder genoemde films was Faces of Death ontzettend populair: hij bracht 35 miljoen dollar op en er kwamen vier vervolgen en twee compilatiefilms uit voort. De film is in meerdere landen verboden, waaronder in Nieuw Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en Australië.

Voordat je duizenden uren aan beeldmateriaal van mensen die doodgaan op het internet kon opzoeken en bekijken moest je Faces of Death in de bioscoop bekijken of iemand kennen die hem op video had. Je moest jezelf uitdagen om 104 minuten van geweld en bloed uit te zitten. En aan de de opbrengst van de film te zien heeft een hoop mensen dat ook gedaan, met een kleine ambachtelijke industrie tot gevolg. Er staken talloze namaakseries van Faces of Death de kop op, zoals Traces of Death, Banned From Television (geregisseerd door Joe Francis, bekend van Girls Gone Wild) en de buitengewoon gruwelijke Japanse film Rare: A Dead Person, om er maar een paar te noemen. 

De schokkende films van de jaren ‘70 en ‘80 en de shocksites van het internet die er uiteindelijk op volgden hebben meer dan alleen seks en bloederigheid gemeen: ze zijn beide ontzettend populair geweest. Mensen wilden al lang voordat het internet werd uitgevonden mensen zien sterven, gemarteld zien worden, en expliciete seks in de taboesfeer zien hebben. Maar de juridische ellende waar deze films mee te maken kregen zijn misschien minder vanzelfsprekend. Je kunt niet echt een film uitbrengen zonder dat jouw naam of de namen van je cast en crew eraan vastzitten. Anonimiteit is ver te zoeken als het op cinema aankomt. Toen deze films uitkwamen werden ze vaak aan de schandpaal genageld door puriteinen of mensen die de inhoud ervan te extreem vonden. 

Op het internet kun je echter op anonieme wijze zeggen, doen of bekijken wat je maar wil – redelijkerwijs natuurlijk; er zijn zeker gevallen van shocksites die sociale verontwaardiging of juridische problemen voor hun makers tot gevolg hadden. Maar gezien de populariteit die schokkende films hadden (en hebben) is het niet raar dat dingen alleen maar extremer en weerzinwekkender werden toen het internet de wereld in werd geroepen. 

De verspreiding van shocksites kan voor een groot deel worden teruggeleid naar Rotten.com. 

De oprichter van de site, die algemeen bekend stond onder het pseudoniem “Soylent”, zei in een interview met Salon in 2001 dat hij de website in 1996 was gestart omdat hij de naam leuk vond; hij plaatste er wat “grappige plaatjes”. Ondanks diens nederige oorsprong vond Rotten al snel een publiek, mede dankzij de sensatiebeluste radiopresentator Howard Stern. In april 1997 praatte Stern tijdens zijn show over de website; hij noemde het “best goed” en bekeek foto’s van de autopsieën van verscheidene beroemdheden die op Rotten stonden, zoals die van Marilyn Monroe en John F. Kennedy. Op de perspagina van Rotten werd vroeger gepocht dat de vermelding op Howard Stern Show het aantal bezoekers van “4500 mensen per dag naar 50.000” liet stijgen. 

Rotten werd een shock-aggregator-site waarop ontzettend veel content werd geplaatst, zoals afbeeldingen van afgesneden ledematen en teelballen met elefantiasis. Toen er vermeende foto’s van het lijk van Prinses Diana werden gepubliceerd werd het de plek bij uitstek voor degenen met macabere interesses, naast de tegenstanders van de site die wilden dat hij werd stopgezet of werd afgeschermd voor  kinderen. Soylents grappensite werd, zoals hij het leek te zien, al snel een bastion voor vrijheid van meningsuiting op het internet. “Rotten.com dient als een lichtbaken dat laat zien dat censuur van het internet onpraktisch, onethisch en fout is,” stond er ooit op de site. 

“Als je naar Discovery Channel of the Learning Channel kijkt zie je plaatjes van lijken en  kadavers van beroemde mensen,” vertelde Soylent aan Salon, later ook bewerend dat diezelfde kanalen hem “regelmatig” contacteerden met de vraag of ze zijn fotobibliotheek konden gebruiken. “Het leven zit vol met verschrikkingen, en ik zie het probleem er niet van in om ze te bundelen. Als je wil kunnen we naar de boekwinkel gaan en plaatjes van kadavers voor je vinden – het is erg makkelijk. Het is niet mogelijk om een wet door te voeren die het onmogelijk maakt om die dingen af te beelden, zelfs voor minderjarigen. Het is een te groot hellend vlak.” 

Rotten was niet de enige shock-aggregator-site van die tijd. Stile Project, dat in 1999 werd gestart, was even berucht als Rotten; beide sites werden door algemene media besproken, buiten dat ze verslag deden over de juridische problemen waarmee dit soort sites vaak omgeven zijn. Ogrish was een andere populaire site; daar werd vooral bloederigheid op gepubliceerd – een paar van diens oprichters zouden later ook het veel populairdere en meer controversiële LiveLeak oprichten. Dan had je ook nog Portal of Evil, een soort online groothandel waarop alle bizarre, misselijkmakende en weerzinwekkende shit te vinden was die het internet te bieden had. 

Portal of Evil bestond tussen 1999 en 2011. Het werd opgericht door schrijver en artiest K. Thor Jensen en videogame-schrijver Chet Faliszek, die ook aan de Portal- en Left 4 Dead-series heeft gewerkt. 

Tegen het einde van de levensloop van de site waren er naar schatting van Jensen “zo'n 50.000 or 60.000 sites” gecatalogiseerd, met meer dan 10 tot 20 sites die dagelijks werden toegevoegd. In 2015 schreef Jensen voor Intelligencer over hoe het was om Portal of Evil te runnen; hij mijmerde erover dat hij zijn huur in Manhattan kon betalen door het slechtste wat er op het internet te vinden was te reposten. 

“Ik zou zeggen dat het een soort hulpbron voor dat soort materiaal was in de vroege jaren nul,” vertelt Jensen me over de telefoon. 

Jensen heeft onderhand natuurlijk alles gezien als het op shocksites aankomt. Hij denkt dat mensen dit soort dingen voornamelijk opzochten door de aard van het vroege internet: gebruikers waren relatief geïsoleerd, of dat nou op sociaal of geografisch gebied was, en ze gebruikten het internet om hun hobby’s te ontdekken of nieuwe ervaringen uit te zoeken.

“Een groot deel ervan ging om het ontdekken… wanneer je aan het ontdekken bent ga je soms op het meest intense af, datgene wat je op wat voor manier dan ook emotioneel raakt.”

We nemen het nu voor lief, maar 15 tot 20 jaar geleden was het internet gebruiken om met mensen van over de hele wereld over je gedeelde interesses te praten niet alleen nieuw, het was revolutionair. Die geïsoleerde mensen waar Jensen het over heeft hadden nu, dankzij het internet, en wellicht voor het eerst, een hele hoop anderen om mee te praten. Ze hadden nu mensen waar ze ervaringen mee konden delen – zelfs als die ervaringen zeer schokkend waren. 

“In de vroege dagen van delen en discussiëren op het internet was het iets waar je ook een emotionele reactie van iemand anders mee kon krijgen,” zegt Jensen. “Je kon deze intense emotionele ervaring direct met iemand delen.” 

En het is moeilijk om een meer emotioneel aantastende afbeelding dan Goatse voor te stellen.

Kirk Johnson, mager, met een zachtaardig gezicht en onopmerkelijke gezichtsbeharing, en tevens beoefenaar van extreem anusrekken, boog voorover en spreidde zijn erg wijde anus met beide handen open. Er werd een foto gemaakt. Een internetlegende was geboren. 

Volgens Gawker (dat in 2012 Johnson’s identiteit bekendmaakte) verscheen Goatse voor het eerst in 1997 op het internet, in de vorm van een foto in een map die simpelweg “Gap.zip” heette. De collectie van 40 foto’s, allemaal van Johnson, werd oorspronkelijk via email, FTP en fora zoals Usenet in de homo-porno-gemeenschap van het internet verspreid. Maar toen de foto’s in de handen van een groep hackers genaamd “Hick crew” vielen, die volgens Gawker uit “tienerhackers, programmeurs, grappenmakers en internetfanaten, voornamelijk mannen” bestond, werd Johnsons anus plotseling beroemd. 

De Hick crew gebruikte de afbeelding om elkaar en “hun vijanden” in de maling te nemen, zoals op Christelijke chatfora, waar de groep Goatse bleef posten totdat alle andere gebruikers de chatroom hadden verlaten. Ze bewaarden hun tot wapen gemaakte afbeelding in een naamloze map die door Hick-lid Matthew Miller werd beheerd. De “hacker en Hick-compagnon” met de gebruikersnaam Merl1n vond dit geen ideale manier om de afbeelding te bewaren, dus hij registreerde in 1999 het internetdomein Goatse.cx, een webpagina waarmee Johnsons foto, in de vorm van een deelbare link, makkelijker kon worden verspreid. 

Of Merl1n het nou wist of niet, hij had zojuist internetgeschiedenis gemaakt. 

In de late jaren ‘90 en de vroege jaren nul werd de Goatse-website een buitengewoon populaire prank. Stuur de schijnbaar onschuldige link naar een nietsvermoedende vriend – of vijand, vreemdeling, wie dan ook – en wacht tot ze vol afschrikking reageren, nadat ze, mogelijk voor het eerst, de menselijke anus wijder gespreid hebben gezien dan ze ooit voor mogelijk hadden gehouden. 

Volgens Know Your Meme-hoofdredacteur Don Caldwell is het het prankpotentieel van Goatse dat shock content hielp om op het internet te prolifereren. Vergeleken met soortgelijke choquerende media, zoals de Faces of Death-films, kwam iets als Goatse voor veel kijkers als een complete verrassing. Je kunt niet worden misleid om een hele film te kijken. Maar grappenmakers konden met gemak Johnsons afbeelding snel over het internet verspreiden en duizenden mensen laten zien, door middel van die ene onschuldige link. 

“Shocksites werken eigenlijk hetzelfde als Rick Rolls,” vertelt Calswell me in een telefoongesprek. “Vaak werd Goatse gecirculeerd door mensen die een voor anderen onbekende link doorstuurden, waar vervolgens op werd geklikt, en dan werd je voor je kop geslagen met een afbeelding die je totaal niet zag aankomen.” 

“Een ander ding is denk ik dat shocksites in geheugens gebrand worden, waardoor ze ook als memes succesvol zijn en wijdverspreid raakten,” zegt hij. “Mensen vergeten ze niet omdat ze niet op hun hoede zijn als ze het te zien krijgen. Ze worden ermee gepranked, en het brandt zich gewoon in hun geheugen op een manier die niet opgaat voor de meeste andere dingen die je op het internet ziet.” 

In 2000 verscheen er op Rotten.com een afbeelding getiteld “Feco Japanese I Really Think So.” Volgens Jensen was het de goorste afbeelding die hij ooit op het internet gezien had: een afbeelding die nu bekend staat als TubGirl. 

TubGirl raakt je meteen, net als Goatse. Een vrouw ligt in een badkuip met haar benen achter haar hoofd terwijl een fontein van vloeistof (meestal beschouwd als een sinaasappelsap-klysma) vanuit haar anus de lucht in spuit en met een boogje in haar eigen gezicht belandt. In tegenstelling tot Goatse is de identiteit van TubGirl grotendeels een mysterie gebleven, en er is geen verifieerbare informatie over het verhaal achter de foto. Maar haar pad naar internetroem lijkt wel op dat van Johnson. 

TubGirl vond haar eerste thuis op Rotten, totdat iemand in februari 2002 anoniem het domein TubGirl.com registreerde. Net zoals bij Goatse maakte de verhulling van TubGirl achter een onschuldig uitziende domeinnaam het uitstekend prankmateriaal, dat makkelijk naar nietsvermoedende kijkers kon worden verspreid. 

Het duurde niet lang voordat het internet overliep van shock content. Goatse en TubGirl werden legendarische pranks van Internet 1.0. In 2001 werd Rotten dagelijks meer dan 200.000 keer bekeken; het was een fulltime baan voor Soylent. Stile Project had naar verluid 500.000 bezoekers per dag. In 2000 won het een Webby Award.

Aangezien een hoop van dit soort afbeeldingen en video’s ogenschijnlijk alleen waren bedoeld voor de ogen van kleine kink- of fetisj-gemeenschappen voelt het nogal ironisch dat sites met extreme content zoals coprophilia (een fetisj die draait om poep consumeren) en bloederigheid zo’n groot publiek zouden vinden. Maar het internet maakte het makkelijk om toegang te krijgen tot shock content. Vergeleken met andere media, zoals film of televisie, bleek het internet relatief wetteloos te zijn wat betreft het soort content dat je kon laten zien en vinden. Bovendien was het gratis, en mensen verslonden het. 

De opkomst van shock content was al gaande voordat sociale media het internet volledig overnamen, en voordat de dagelijkse cyclus van informatie op het internet sneller ging dan iemand bij zou kunnen houden. Dat kon betekenen dat een schokkende afbeelding of video er langer over deed om verspreid te worden, maar het betekende ook dat het niet na een week meteen uit het publieke bewustzijn verdween, zoals tegenwoordig meestal het geval is bij memes. 

“De manier waarop dingen nu over het hele internet kunnen exploderen was toen gewoon niet mogelijk. Je had een tragere opbouw,” zegt Caldwell. “Ik denk dat ze daardoor langer door zijn blijven gaan, met een langer staartje.” 

Volgens Jensen hebben shocksites het vroege internet helpen transformeren van iets “onbeduidends en puur informatiefs” naar iets dat sterke reacties uitlokte bij mensen. Ze “kraakten het internet,” zegt hij. 

“En dat is waar het nu allemaal om draait,” voegt Jensen toe. “Het gaat allemaal om die reacties. Maar dat was toen nog niet echt een belangrijk iets. Het ging er niet echt om dat je dingen deelbaar kon maken of dat je iets impactvols maakte – het was iets voor hobbyisten. Shocksites waren volgens mij een van die transitiemomenten, weg van het hobbyisten-internet. Velen ervan werden gemaakt door hobbyisten; ze werden duidelijk gewoon gemaakt door mafketels die rare dingen uitspookten. En toen overstegen ze dat met de rauwe kracht die ze uitoefenen.” 

De populariteit van shocksites bleef in de jaren daarna alleen maar groeien. En toen Goatse, Rotten en TubGirl de weg hadden voorbereid konden ze eindelijk een doorbraak maken, dankzij de Braziliaanse regisseur Marco Antônio Fiorito. 

De video begint onschuldig genoeg: twee vrouwen zoenen en betasten elkaar. “Lover’s Theme” van Hervé Roy speelt op de achtergrond. 

En dan gebeurt het. Eén van de vrouwen spreidt haar kont en draait een dikke drol in een beker. Wat volgt is ongeveer een minuut van de twee vrouwen die de poep eten en in elkaars mond overgeven. Als je goed luisterde kon je bijna het hele internet in afgrijzen horen schreeuwen. 

Die video, “Two Girls One Cup,” heeft alles veranderd. Hij bracht shocksites naar de mainstream. 

Two Girls One Cup is een korte clip uit de Braziliaanse scatfilm Hungry Bitches, geregisseerd door Fiorito en geproduceerd door MFX Media. Rond 2005 of 2006 deed de clip de ronde op het forum Offtopic, en op 12 augustus 2007 werd het domein 2girls1cup.com aangeschaft. De beweerde eigenaar van de site was de forumgebruiker Cojones, die het domein kocht om de video makkelijker te kunnen verspreiden. Hij schakelde de hulp in van gebruiker Thomor25 om met de servers te helpen en van Parker Ruhstaller, een webdesigner en destijds frequent gebruiker van Offtopic, om tijdelijk te helpen bij het ontwerpen van de site. 

“Het kwam erop neer dat we één plek konden hebben waar je het kon vinden omdat al die tijdelijke hosting-oplossingen op een gegeven moment verliepen, en dan moest je het weer opnieuw uploaden en een nieuwe hostingdienst vinden die niet meteen aan het internetverkeer dat erop afkwam ten onder zou gaan,” vertelt Ruhstaller me. 

Cojones en Thomor25 reageerden niet op verzoeken voor interviews voor dit artikel. 

Volgens een Reddit AMA met de persoon die beweert de titulaire site te hebben gemaakt (wiens profiel sindsdien verwijderd is) en screenshots aan de post toevoegde, kreeg de site in diens eerste maand, tussen 12 augustus en 12 september 2007, meer dan 400.000 bezoekers. De volgende maand bijna 2 miljoen bezoekers, en de maand daarop 5 miljoen. Op dat punt had John Mayer zijn parodie met Sherrod Small gefilmd, en het reactievideo-fenomeen liep op volle toeren. Iemand die opmerkelijk genoeg niet werd betrokken bij het Two Girls One Cup-fenomeen is Fiorito zelf, die, ogenschijnlijk net zoals veel mensen die de originele content hebben gemaakt, niet verantwoordelijk was voor hoe wijdverspreid zijn werk raakte, noch ervoor werd gecompenseerd. “We dachten altijd van, ‘Oh, gaat deze gast ons aanklagen omdat we zijn video online hebben gezet?’” zegt Ruhstaller. In het verleden heeft Fiorito echter geclaimd dat “geld niet de voornaamste reden is dat ik deze films maak.”

Op diens hoogtepunt werd Two Girls One Cup in een maand 11,5 miljoen keer bezocht. In de zes maanden dat de oprichter de site beheerde werd deze bijna 32 miljoen keer bezocht en bijna 43 miljoen keer bekeken, voordat de site voor enkele “honderdduizenden” dollars werd verkocht. Volgens data die in de Reddit AMA werd verschaft was de gemiddelde tijd die mensen op de site doorbrachten 1 minuut en 2 seconden, wat betekent dat de meeste bezoekers de hele video van een minuut lang bekeken en doorstonden. Er kwam zelfs een parodie van de zanger John Mayer, die bevroren yoghurt eet in een video genaamd “Two Guys, One Cup.” Esquire liet het origineel aan George Clooney zien, die blijkbaar vol walging de kamer uitrende, voordat hij zag dat zijn PR-manager de video ook bekeek.

“In het begin denk je van, ‘Holy shit, John Mayer is naar de site gegaan die ik heb ontworpen,” zegt Ruhstaller, die stopte met aan de site werken voor deze werd verkocht. “Maar op een bepaald voel je er niet echt meer iets bij. Je denkt van, ‘Oh, oké, nog een persoon.’ Ik bedoel, hetzelfde gebeurt vast met beroemde mensen. Op een gegeven moment merk je vast niet veel meer van alle aandacht enzo. Je denkt gewoon van, ‘Oh, ja, zal wel.’ Je verwacht het. Maar in het begin dacht ik zeker wel van, ‘Wow, dit is hilarisch, maar ook erg vet. En raar, heel erg raar.’”

Know Your Meme heeft shocksites door de jaren heen bijgehouden, en volgens Caldwell was de opkomst van reactievideo’s op YouTube een groot onderdeel van het virale succes van Two Girls One Cup. Gebruikers konden een video uploaden waarin zijzelf of hun vrienden – bijna altijd vol afgrijzen – op de video reageren, en dit leidde er in sommige gevallen toe dat de reactievideo duizenden of zelfs miljoenen keren bekeken werd. Het werd een internettrend en meme op zich, tot het punt dat Family Guy er een parodie van maakte. Het gaf mensen ook een veilige manier om met schokkende content om te gaan, en maakte ze nieuwsgierigheid over wat de mensen in de YouTubevideo’s nou precies aan het bekijken waren.  

“Je kon de reactievideo’s van Two Girls One Cup eigenlijk afspelen waar en wanneer je wilde,” zegt Caldwell. “En dan werden omstanders ook nieuwsgierig: ‘Waarom reageren ze zo verafschuwd? Waar kijken ze naar?’ En mensen die de video al hebben gezien hebben zo’n empathische reactie van, ‘Oh, ze voelen nu wat ik voelde toen ik het zag. Ik ken dat gevoel.’”

Volgens een video door Cary Huang, student computerwetenschappen aan Stanford, die de populariteit van memes tussen 2004 en 2019 analyseert aan de hand van data van Google Trends en bezichtingingsdata van Know Your Meme, had shock content consistent de overhand in het internet van de jaren nul. Tussen 2004 (het vroegste punt waarvan er Google Trends-data is) en 2006 staan TubGirl en Goatse regelmatig in de top vijf – en nog vaker in de top drie of op de eerste plek. Andere shocksites die vaak voorbij komen zijn Lemon Party, een foto van drie oudere mannen die een homo-orgie verwikkeld zijn; Meat Spin, een gif van een penis die rondjes draait terwijl de eigenaar een andere penis berijdt; BME Pain Olympics, een nepvideo van twee mannen die hun genitaliën met een hakmes verwijderen; en Mr. Hands, een video van een man die anale seks heeft met een volwassen paard (de man is naar verluid overleden vanwege acute buikvliesontsteking als gevolg van een geperforeerde darm).

Een fascinatie voor het walgelijke is niets nieuws. Bloederige sporten bestaan al sinds de oudheid, en naar verluid werd de laatste door de staat gesanctioneerde openbare opknoping in Amerika in 1936 door 20.000 mensen bijgewoond. Mensen zijn altijd al geïntrigeerd geweest door het gewelddadige, walgelijke of macabere, en shocksites zouden best wel eens de volgende evolutie van dat feit kunnen zijn.

“Ja, dat is de echte paradox, vooral als het over afkeer gaat,” zegt Nina Strohminger (die ook met Jensen praatte voor zijn artikel uit 2015 over het runnen van een shocksite), assistent-professor Rechtenstudies & Bedrijfsethiek aan de Wharton School of Business van de Universiteit van Pennsylvania en auteur van het artikel “Disgust Talked About”. “Omdat afkeer in zekere zin dubbelzijdig is, niet helemaal negatief of onprettig. Er lijkt echt een sterke gedragsbepaalde reactie van vermijding aan vast te zitten, je wil ervan wegspringen, het niet zien, het niet ruiken, wat dan ook. En toch is het op de een of andere manier ook meeslepend.”

In haar artikel schrijft Strohminger over de theorie van onschadelijk masochisme, oftewel “genieten van negatieve sensaties omwille van de sensaties zelf”. Ze kwam erachter dat er twee verschillende theorieën zijn die onschadelijk masochisme proberen uit te leggen. De eerste theorie stelt dat zodra de angst voor gevaar van een negatieve sensatie is verwijderd, de “opwinding van nieuwigheid of sensatie” overblijft. Volgens de tweede theorie krijgen we voldoening van deze sensaties omdat ze ons een gevoel van macht over onze omgeving geven. Strohminger vertelt me dat hoewel dit niet per se verklaart waarom mensen geïnteresseerd zijn in shocksites, het op een erg basaal niveau wel zegt dat “er een fenomeen is waardoor we op verschillende manieren kunnen genieten van ons slecht voelen.” 

“En dit is trouwens niet alleen beperkt tot afkeer; het heeft betrekking tot een hoop negatieve emoties en andere specifieke ervaringen,” vertelt Strohminger me. “Er zijn mensen die ervan houden om beangstigd of verdrietig te worden van een rit in een achtbaan of van het lezen van een treurig boek of het zien van een treurige film, en dat gevoel van afkeer is gewoon nog een voorbeeld van wat een algemener fenomeen lijkt te zijn. Dus dat is een manier om te begrijpen wat er aan de hand is.”

Het probleem van onschadelijk masochisme als verklaring gebruiken is echter dat het de vraag van waarom we precies geïnteresseerd zijn in afkeer naar de achtergrond drukt, iets waarvoor de wetenschap nog geen definitief antwoord voor heeft. 

“Er zijn een paar manieren waarop je ernaar kunt kijken,” zegt Strohminger. “Eén manier van denken is dit: elke soort sensatie gaat hoe dan ook interessanter zijn dan helemaal geen sensaties.’ Dus een emotie zoals afkeer zal veel opwinding veroorzaken.” 

Maar stel je eens voor dat je de kamer deelt met TubGirl. Als je kijkt naar de hoeveelheid mensenpoep die zich in in die ruimte bevindt is er zeker sprake van een gezondheidsrisico. De natuurlijke lichamelijke verdedigingsmiddelen tegen ziekte weerhouden je er misschien van om te denken: ik ga hier even zitten en dit aanschouwen. 

“Maar als je gewoon een video bekijkt weet je op een intellectueel niveau dat, hoewel je deze emotionele reactie hebt, je compleet veilig bent. Dit zijn gewoon pixels op een scherm,” zegt Strohminger. “Als je de cognitieve dimensie van afkeer weghaalt, of een paar van die negatieve emoties die zeggen, ‘hey, hier is daadwerkelijk gevaar,’ dan wordt het soort van grappig of interessant.”

Mensen hebben natuurlijk verschillende grenzen als het aankomt op hoeveel negatieve ervaringen ze kunnen tolereren. “Ik kan bijvoorbeeld best een vieze grap of een bepaald niveau van smerigheid hebben, maar andere personen zouden een stuk meer of minder kunnen hebben.”

Two Girls One Cup is ook vandaag de dag nog een belangrijk onderdeel van de popcultuur. In 2017 maakten Conan O’Brien en Andy Richter een parodie, in 2013 werd het gebruikt om een cupcakemachine te marketen, en er werd naar gerefereerd in de eerste aflevering van Inside Amy Schumer. Maar het was ook een van de laatsten van diens soort. Sinds het 12 jaar geleden diens debuut maakte is het geen enkele shockfoto of -video gelukt om een even groot cultureel fenomeen als Two Girls One Cup te worden. Maar dat wil niet zeggen dat de shocksite dood is. Net zoals ze met het internet zijn opgegroeid, zijn shocksites ook met het internet mee geëvolueerd. En in plaats van dat alles nu een eigen site krijgt is shock nu een genre op zich, en het is overal – ook al zie je het niet altijd meteen.

In 2023 zijn er natuurlijk pornosites, gewijd aan voornamelijk schokkende content, die nog steeds miljoenen nieuwsgierige bezoekers aantrekken, zoals Efukt, dat in 2006 werd gestart. Een van de eerste dingen waar de site beroemd mee werd was de 1 Guy 1 Jar-video (op Efukt wordt deze 1 Guy 1 Cup genoemd), waarin een man een glazen pot in zijn anus duwt, die vervolgens breekt, waarna de man alle bloederige scherven eruit moet halen. Die video, geüpload op 4 december 2008, is momenteel meer dan 10 miljoen keer bekeken. 

Terwijl ik op het moment van schrijven de startpagina bekijk is het duidelijk dat de website een enorm aantal bezoekers krijgt. De 25 video’s die op de voorpagina staan, die zijn geüpload tussen 21 november 2022 en 13 februari 2023, zijn samen 29.187.254 keer bekeken. Opvallend genoeg zijn geen van de thumbnails zo expliciet als je bijvoorbeeld op Pornhub zou zien, en sommige zien er zelfs uit als ‘gewone’ video's. Volgens Duran, de huidige editor van de site, is de meest bekeken video op de site “Dad! I Don't Want To Fuck You!," waarin pornoactrice Marsha May seks heeft met haar fictieve vader. Op het moment van schrijven is die video 17,4 miljoen keer bekeken. Maar Duran voegt eraan toe dat de kijkersaantallen soms verloren zijn gegaan of zijn gereset. “Ik denk dat de hoofd-in-vagina-video echt het meest bekeken zou kunnen zijn,” zegt hij. 

Wat betreft het algemene succes van de site vertelt Duran me dit: “Toen ik ermee begon sliep ik op de bank van mijn oma, nu heb ik een klein huis in Palm Beach.”

Shocksites zijn nog steeds springlevend. Je hoeft alleen maar naar de cijfers te kijken om dat te bevestigen. Maar shock content heeft zich naar alle hoeken van het internet verspreid, en de manier waarop we die content consumeren is op een paar fundamentele manieren compleet veranderd. 

Eén van de grootste veranderingen zit hem in waar het te vinden is: overal. Er zijn subreddits en fora met actieve gemeenschappen die zijn gewijd aan alles wat smerig en bizar is. Anonieme en controversiële imageboard-sites zoals 4chan en 8chan specialiseren zich in shock content. Opruimploegen van misdaadlocaties hebben hun eigen Instagramaccounts waar ze, nou ja, foto’s van misdaadlocaties posten voor honderdduizenden volgers. WorldStarHipHop publiceert regelmatig compilaties van vechtende mensen, waaronder tieners, die soms het ziekenhuis in worden geslagen. De schietpartij in een Nieuw Zeelandse moskee stond op de tijdlijn van talloze Twitteraars, waardoor nietsvermoedende gebruikers werden blootgesteld aan beelden van massamoord. Dankzij TikTok is TubGirl weer razend populair geworden, als we de data van Google Trends mogen geloven. Sinds 2021 komt de foto voorbij in “Google Dit Niet”-TikTokvideo’s – waarvan er sommigen miljoenen keren werden bekeken. Google-zoekopdrachten voor TubGirl hebben oude records compleet verbroken, hoewel andere shock content, zoals Two Girls One Cup en Goatse niet dezelfde aandacht hebben ontvangen. 

Hoewel het niet zo extreem is, heb je ook nog de hele reactievideo-industrie. Het medium werd eerst gepopulariseerd door Two Girls One Cup en werd vervolgens een trend op zich; naar mensen kijken die op van alles en nog wat reageren – filmtrailers, politieke toespraken, en zelfs andere reactievideo’s – is nu niet meer weg te denken uit de moderne internetcultuur. De volgende keer dat je een video kijkt van oude mensen die op Gen Z-taalgebruik reageren mag je Fiorito bedanken, die gewoon met behulp van zijn vrouw wat fetsijfilms wilde maken.

Ook op YouTube is shock content geëxplodeerd. Je kunt daar natuurlijk niet dezelfde dingen laten zien die op Efukt te zien zijn, of zelfs op Reddit en Twitter, omdat de gebruikersvoorwaarden en -regels van YouTube het uploaden van beeldmateriaal verbiedt die naaktheid, seksuele inhoud, geweld enzovoorts bevat. En toch zijn er talloze video’s op het platform te vinden waarin mensen schokkende of walgelijke content die van andere plekken op het internet afkomstig is beschrijven, op erop reageren terwijl er duizenden mensen meekijken. Een beetje zoals de Two Girls One Cup-reactievideo’s die eraan vooraf gingen is het kijken naar een YouTuber die schokkende content consumeert een manier om met de afbeeldingen of video’s om te gaan zonder dat je er zelf naar moet kijken. 

Dit is ook gebeurd in een paar belangrijke gebieden. Eén van de meer voor de hand liggende is de opkomst van true crime. Nu dat genre steeds meer mainstream wordt zijn sommige YouTube-kanalen, zoals DireTrip, begonnen met het uploaden van video’s waarin gruwelijke misdaden in “volledig detail” worden beschreven. In hun Junko Furuta-video, die meer dan anderhalf miljoen keer is bekeken, beschrijven ze in grafisch detail hoe het 17-jarige schoolmeisje tijdens haar 40 dagen durende gevangenschap door een paar van haar klasgenoten werd gemarteld, verkracht en vermoord. In de video waarin ze Tsutomu Miyazaki, ook wel bekend als de “Otaku Killer”, beschrijft, draagt de populaire in Japan gebaseerde vlogger Akidearest een nepsnor en een detective-outfit terwijl ze Miyazaki’s seksuele mishandeling van en moord op vier meisjes tussen de vier en zeven jaar oud in “uitgebreid detail” beschrijft en naar de echte moordlocaties reist. De video is meer dan 1.6 miljoen keer bekeken. (Het moet ook vermeld worden dat Miyazaki’s misdaden in verband waren gebracht met de eerder genoemde Guinea Pig-filmserie. Eén van de films werd in zijn huis gevonden, wat tot een kort politieonderzoek naar de authenticiteit van de films leidde.) 

Een ander opbloeiend gebied van YouTube shock content gaat hand in hand met de recentelijk toegenomen interesse in underground en extreme cinema. Er bestaan nu hele YouTube-kanalen die beoordelingen, reacties of diepgaande analyses geven van het meest extreme dat de filmwereld te bieden heeft. Het is erg makkelijk om tientallen YouTubers te vinden die beschrijvingen geven van en reageren op kotsporno, zoals Lucifer Valentine’s Vomit Gore-trilogie, of letterlijke martelpornofilms, zoals Tamakichi Anaru's Tumbling Doll of Flesh, waarin een pornoperformer tijdens de seks wordt gemarteld en waarin haar ledematen worden afgehakt, en echte beelden van mensen die doodgaan, zoals in het eerder genoemde Rare: A Dead Person.

Er zijn nu hele kanalen die zijn gewijd aan het beschrijven en kijken van echte gore-video’s – met een groot publiek. Een van de grotere namen is de YouTuber Plagued Moth, die gore-video’s shock content, en internet- en influencercultuur in het algemeen bespreekt. Hen is voornamelijk bekend geworden door over een paar van de meest extreme en obscure video’s op het internet te praten. Hen laat ook onscherpe versies van de video’s op YouTube zien; de beelden van de martel- en moordvideo’s worden verdoezeld, maar de geluiden niet. De YouTuber Disturbed Reality heeft het over executievideo’s van Zuid-Amerikaanse cartels, en gaat in op de omstandigheden die leidden tot de in beeld gebrachte moord, wie de vermoorde persoon was, en vervolgens natuurlijk wat er in de video gebeurt. Het iets luchtigere kanaal van de populaire YouTuber Whang! gaat over de klassieke shocksites en hun geschiedenis, content en nalatenschap, naast andere smerige verhalen en onderwerpen. 

Een ding dat een hoop van deze content creators die content uit het echte leven reposten of navertellen gemeen hebben is dat ze – of het nou via de kaartverkoop is, via advertenties op websites, of via hun abonnees op YouTube – profijt halen uit de uitbuiting van de realiteit van andere mensen. Het idee van shocksites is per definitie uitbuiting: Goatse heeft waarschijnlijk nooit een cent meegekregen van de wereldwijde en tientallen jaren aanhoudende meme-sensatie die zijn opengesperde kontgat is geworden, en hetzelfde kan natuurlijk ook gezegd worden van de mensen die worden afgebeeld in cartel-executievideo’s en true-crimeanalyses. 

Je hoeft maar een paar minuten dit soort content op YouTube of TikTok te kijken om de algoritmes van de sites je er steeds meer van te laten voorschotelen. Sluit je aan bij bepaalde subreddits en je zult elke dag een constante stroom van schokkende content geserveerd krijgen. Log op het verkeerde moment in op Twitter of Facebook en je zou zomaar geconfronteerd kunnen worden met welke soort vreselijke of walgelijke content er op dat moment ook maar viral gaat. Shock is overal. 

Er zal misschien nooit meer één enkele schokkende afbeelding of video zo populair worden als Goatse, TubGirl of Two Girls One Cup dat zijn geworden, maar shock content is onderhand gewoon een onderdeel geworden van ons dagelijks leven en onze dagelijkse dosis internet. 

Vergeleken met de vroege jaren nul is er dan ook een drastische verandering geweest in wat er voor nodig is om mensen echt te choqueren. Duran stemt daarmee in; hij zegt dat het zien van iemand die poep eet of “met een hamer wordt vermoord” tegenwoordig gewoon niet meer dezelfde impact heeft als het tien jaar geleden zou hebben. Of het nou goed is of slecht, mensen die op het internet zijn opgegroeid hebben het allemaal gezien. Oké, mensen wonen geen publieke onthoofdingen meer bij, maar hoe vaak kun je iemand zien kakken of bewusteloos worden geslagen voordat het echt helemaal niks meer met je doet? Groei maar eens 10 à 20 jaar op met dat soort content, en kijk dan maar of je een een internetgebruiker nog ergens mee kunt onthutsen. 

Het nalatenschap van de shocksite heeft echter minder te maken met de inhoud van één specifieke afbeelding of video, en meer met de cultuur die ze hebben gecreëerd. Zoals de films die eraan voorafgingen is de shocksite simpelweg de volgende stap in een lange reeks manieren waarop mensen hun emoties, perspectieven en vondsten met de wereld delen. Ze veranderen elke dag hoe we met het internet omgaan, één ranzige afbeelding per keer. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Motherboard.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.