Er lijkt nu echt een verbod op lachgas te komen

Als het aan Paul Blokhuis ligt, onze staatssecretaris van Volksgezondheid, is het recreatief gebruik van lachgas vanaf volgend jaar verboden. Het is niet dat de beste man een hekel heeft aan mensen met plezier, maar hij heeft dat wel aan gevaren voor onze samenleving en volksgezondheid. Daarom brengt hij samen met minister Grapperhaus vandaag een wetsvoorstel in consultatie dat ervoor moet zorgen dat lachgas – net als bijvoorbeeld wiet – op de Opiumlijst II belandt en verboden wordt voor recreatief gebruik. Voor beroepsgroepen als de horeca, waarbij lachgas wordt gebruikt in een slagroomspuit, wordt een uitzondering gemaakt.

Een belangrijke aanleiding voor deze maatregelen is een risicobeoordeling van het CAM – Coördinatiepunt Assessment en Monitoring Nieuwe Drugs – wat de gevolgen van overmatig lachgasgebruik heeft onderzocht. Zij concluderen dat het gebruik zeker een risico kan vormen voor de volksgezondheid.

Lachgas is niet goed voor je lichaam, je kan jezelf blijkbaar een dwarslaesie bezorgen met dat gelurk aan ballonnen, en ook je rijvaardigheid wordt er duidelijk niet beter van: in het eerste half jaar van 2019 waren er bijna 1000 verkeersongevallen bekend waarbij lachgas een rol speelde. In januari van dit jaar overleed een vrouw na een auto-ongeluk na het gebruik van lachgas, en in maart stierven twee mensen na een crash waarbij lachgasflessen werden aangetroffen in de kofferbak.

Afgelopen december wilde Blokhuis al aan de slag met een verbod, maar toen kon hij niet rekenen op een kamermeerderheid. Dat kwam grotendeels door een terugkerend vraagstuk, namelijk: ‘heeft het verbieden van drugs zin?’. Rob Jetten (D66) liet in december weten dat een verbod niets oplost, maar dat het er juist voor zorgt dat het verdwijnt in een crimineel circuit, waardoor je het zicht erop helemaal verliest.

“Ik denk dat een verbod absoluut zin heeft, zeker als we kijken naar het beperken van beschikbaarheid”, vertelt Laura Nijkamp, die zich voor het Trimbos-instituut onder andere bezighoudt met lachgas. “Wat wij merken is dat gebruikers lachgas normaliseren omdat het onder de warenwet valt en zo makkelijk te verkrijgen is. Dat zorgt voor een onschuldig imago; het is legaal en beschikbaar, dan zullen er wel geen risico’s aan hangen. Die combinatie is gevaarlijk, dus ik denk wel dat het helpt als het op de opiumlijst komt.”

Het gebruik van lachgas is volgens Nijkamp wel iets om je enigszins zorgen om te maken. “We hebben echt een flinke toename gezien in het gebruik van lachgas de afgelopen jaren. Vooral sinds er van die grote tanks op de markt zijn gekomen, krijgen we vaker signalen van mensen die veel nemen en daardoor stevige gezondheidsklachten ontwikkelen. Met die tanks kun je in kortere tijd veel grotere hoeveelheden tot je nemen, en dat kan schadelijk zijn”.

Toch kunnen we, zoals ook Jetten zegt, er niet zomaar vanuit gaan dat met de invoering van een verbod direct de problemen opgelost zijn. “Ja, laten we ons geen illusies maken, het gaat nog steeds gebruikt worden, ook als het verboden is. Daarom is het even belangrijk om gebruikers te blijven informeren over de risico’s. De boodschap is natuurlijk altijd dat je niets moet gebruiken als je alle risico’s uit wil sluiten, maar als mensen het toch willen doen moet er goede voorlichting zijn die ook past bij de doelgroep. Dus dat is eigenlijk even belangrijk als de wet zelf”, aldus Nijkamp.