Ik maakte mijn eigen mannelijke anticonceptiering

Ik leerde voor het eerst over mannelijke anticonceptie tijdens mijn studies aan de Universiteit van Bordeaux. Tijdens een vak sociologie van de gezondheid, sprak de prof over de genderongelijkheid omtrent anticonceptie. In tegenstelling tot de vruchtbaarheid bij iemand met een baarmoeder - die fluctueert met leeftijd en de verschillende fasen van de menstruatiecyclus - blijf je je hele leven vruchtbaar als persoon met testikels. Vanuit dit opzicht zijn spermatozoa een groter risico en lijkt mannelijke anticonceptie eigenlijk meer voor de hand liggend.

Echter wordt dit probleem amper aangekaart en weegt vooral door als een mentale last op de schouders van een vrouw. Enerzijds wordt mannelijke anticonceptie vaak gezien als een castratie en gevaarlijk voor de sociale rol van de man en diens mannelijkheid. Anderzijds is het wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijkheden voor mannelijke anticonceptie nogal klein en wordt het niet echt gepromoot. 

Enkele jaren later schreef een vriendin en mastercollega aan de ULB, Margot Thuy, haar thesis over mannelijke anticonceptie. Toen ik haar werk las, leerde ik over alternatieven - zoals de thermische methode - voor condooms, hormonale injecties of vasectomie. Maar ook over bijvoorbeeld van de “ballenlift van Toulouse,” ontwikkeld door het universitair ziekenhuis van Toulouse in de jaren tachtig. Desondanks deze naam die een mix van een judogreep en een rugbyincident lijkt voor te stellen, is het niet meer dan simpelweg een soort ring of slip dragen. Het doel hiervan is om de testikels tegen het lichaam te duwen om ze op te warmen, waardoor het sperma inactief wordt zonder de productie ervan stil te leggen. 

Op het einde van de zomer van 2022 liep ik met mijn beste vriend langs het strand van Biarritz voor het feministische surffestival Queen Classic, waar ik Sam leerde kennen. Gekleed in Thaiboks shorts en een glitterjasje, stelde hij zijn Otoko Contraception project voor. Hij zou net starten met een workshop om thermische anticonceptieringen te maken op het midden van het Côte des Basques strand: “het duurt zo’n halfuurtje, het is gratis, leuk en je kan het jarenlang gebruiken.” 

Onder de hete zon legt Sam me uit dat de thermische methode eruit bestaat om een siliconen ring te dragen aan de basis van de penis. Deze ring is bedoeld om het scrotum vast te houden (de huid aan de balzak) om dat te scheiden van de testikels, die dan naar de schaamstreek stijgen. De temperatuur gaat van 35 graden wanneer de balzak weg is van het lichaam, naar 37,5 als die dichtbij is. Dus wordt de spermatogenese onderbroken door de ballenlift van Toulouse.

Het individu wordt verwacht contraceptief te zijn na drie maand de ring te dragen, de lengte van een complete spermaproductiecyclus. De ring moet zo’n 15 uur per dag gedragen worden, en meer tijdens de momenten dat men wakker is zodat die gemakkelijker juist gestoken kan worden in het geval ze beweegt, en omdat je lichaamstemperatuur zich aanpast tijdens je slaap. Als de ring dik aanvoelt, dan merk je niet meer dat die er zit. “Na een paar dagen, voel je hem niet meer,” stelt Sam me gerust. 

Deze anticonceptie is dus puur mechanisch en bevat geen hormonen of medische ingrepen. Het is dus verre van complex. Enkel een ring van de juiste grootte, wasbaar met zeep om dagelijks te wassen. De thermische methode is goedgekeurd door studies uitgevoerd aan het Universitair Ziekenhuis van Toulouse door Dr. Mieusset, gebaseerd op onderbroeken in plaats van enkel de ringen. Met een Pearl index van 0,5% ligt de efficiëntie dicht bij de meest gebruikte en betrouwbare anticonceptiemiddelen (zoals de pil of een spiraaltje). Als ik Sam zijn uitleg hoor lijkt de ring bijna te goed om waar te zijn, het brengt ook minder beperkingen en gevaren met zich mee voor je lichaam, zeker als je het vergelijkt met hormonale en/of invasieve anticonceptie zoals de pil of het spiraaltje. 

Maar hij waarschuwt me ook om er niet meteen in te vliegen: met betrekking tot de medische geschiedenis omtrent de genitale zone, adviseert hij een medisch expert te raadplegen. En de ring moet ook de juiste grootte hebben, om pijn of zelfs verwondingen die medische ingrepen vergen om de schade te herstellen, te vermijden. Daarnaast is de thermische methode niet gecertificeerd of erkend door gezondheidsinstellingen, hoewel de onderzoeken van Dr. Mieusset de effectiviteit van de methode bevestigen. “Vandaag veronderstellen we dat er zo’n 15.000 gebruikers zijn van de thermale anticonceptie in Frankrijk,” legt Sam uit. En de mensen die hij volgt, die hebben geen noemenswaardige problemen, hij krijgt zelfs positieve feedback. 

De thermische methode vraagt wel om wat opvolging: een spermiogram in het labo voor je aan de methode begint, nog een na drie maanden, en regelmatige analyses om te kijken naar het concentratieniveau van het sperma (die minder dan 1 miljoen per millimeter moeten zijn om contraceptief te zijn). Als je meer dan 24u lang de ring vergeten bent te dragen, dan start de spermatogenese opnieuw en adviseert men om opnieuw vanaf nul te beginnen: op z’n minst twee maand wachten en een nieuwe spermiogram doen voor de anticonceptie terug effectief kan blijken. De methode is omkeerbaar: na 4 tot 6 maand na ermee te stoppen, bereikt de vruchtbaarheid terug het maximumniveau. 

Naast het concrete en duidelijke aspect van de thermische methode, ben ik onder de indruk van Sam z’n transparante uitleg. Meer nog, ik vind het experimentele en DIY aspect ervan wel leuk. Hij organiseert bijna wekelijks workshops in Parijs, maar doet dat ook overal in Frankrijk en Parijs. Hij moedigt zo lokale initiatieven aan om deel te nemen aan deze ervaring zodat ze er ook zelf kunnen geven: “als mensen beter geïnformeerd zijn en de workshops zelf willen geven in hun regio, dan is dat goed voor iedereen.”

Enkele maanden later kom ik Sam terug tegen op een workshop in Brussel, in de anarchistische boekhandel Le Zotte Morgen. Nu ik recent ben beginnen daten, wil ik dit avontuur wel uitproberen, het lijkt leuk en interessant. Nu ik deze mogelijkheid ken lijkt het ook gewoon een zonde om het niet uit te proberen. Mijn partner is aanwezig op de workshop en ik merk een aantal koppels op tussen de vijftiental deelnemers. Enkele jonge mannen zijn al bekend met de methode, met de ringen van Sam of die van Andro-Switch. Die werden op het internet verkocht voor het platgelegd werd door een gebrek aan een CE certificaat (Andro-Switch verkoopt nu “omkeerbare decoratieve talismans”). Hoe dan ook, de anticonceptiering werkt. 

Sam begint met de thermische methode uit te leggen en beantwoordt de vele vragen die uit het publiek komen. Sommige ervan blijven ietwat onbeantwoord: ik vraag mij bijvoorbeeld af of je het zonder problemen kan dragen tijdens het sporten, want dat houdt zowel beweging als een verwijding van de bloedvaten in. Toen de groep onder elkaar praatte zeiden enkele mensen dat ze zelfs met de ring sliepen en het altijd om hadden zodat ze zich geen zorgen hoefden te maken over de tijdspanne. Het dragen zonder af te doen lijkt voor hen geen probleem te zijn, maar de methode werd enkel wetenschappelijk getest om 15u per dag veilig te dragen. Dus het is niet aangeraden om het langer dan dat te dragen, maar zoals Sam vaak herhaalt “ik ben hier niet om te vertellen wat je moet doen, gewoon om jullie de beste opties te geven.” 

Na het overleg komen we toe aan het praktische deel. Sam toont ons zo’n dertigtal kleurrijke en glinsterende ringen in verschillende maten en nodigt ons uit ze aan te passen zodat elke deelnemer die wilt er eentje, twee of drie kan maken. Sommigen van ons gaan richting de toiletten en de achterkant van de boekhandel wordt al snel een paskamer, tussen de rekken vol anarchistische boeken proberen enkele deelnemers ringen uit om te zoeken naar de perfecte maat. 

Dan haalt Sam uit zijn koffers flesjes silicone, verschillende apparaten en zo’n 20 mallen, klemmen, spuiten, verf en glitter: “Als je het een hele dag moet dragen, kan het er maar evengoed leuk uitzien.” Het halfuur daarop spelen we chemicus: terwijl ik de regels van de fysica volg en berekeningen doe waar ik amper iets van begrijp, maar die onze ceremoniemeester perfect beheerst, maken we verschillende mengsels en spuiten we uiteindelijk de gekleurde silicone in de mallen.  Om te stollen moeten ze ongeveer een uur rusten op de tafel, die nu met glitter is bedekt.

Terwijl we wachten stelt Clée van Raton Rêveur sympothermie voor, wat - zonder een contraceptief in sé te zijn - gebaseerd is op de kennis van de menstruatiecyclus om de momenten van vruchtbaarheid te identificeren door twee zaken te observeren: de textuur van het baarmoederslijm en de lichaamstemperatuur. Door de signalen van het lichaam regelmatig te checken, is het mogelijk de dagen ‘van gevaar’ waar te nemen en dus het risico op zwangerschap te minimaliseren.

Tijdens dit gesprek nodigen Sam en Clée ons uit om anticonceptie te begrijpen als een gedeelde verantwoordelijkheid. Verschillende natuurlijke methoden kunnen op hetzelfde moment worden gebruikt voor optimale veiligheid. 

Wanneer de nacht valt achter de gordijnen van de boekhandel is het moment aangebroken. We gaan terug richting de tafel om de ringen uit hun vorm te halen. We zijn aangenaam verrast door het resultaat. Na mijn eigen anticonceptiemiddel gemaakt te hebben en mezelf geïnformeerd te hebben over de thermische methode - en te beseffen dat het helemaal niet beperkend is, of moeilijk te starten - heb ik de indruk dat ik iets revolutionair heb ontdekt. Ik kijk er naar uit om de komende maanden de evolutie te volgen. 

Echter is Sam heel bescheiden als ik het erover heb met hem, hij voegt wat context toe. Het is niet omdat je anticonceptie gebruikt als man dat je je moet voordoen als een witte ridder of een voorbeeldig individu, dat is nooit echt gerechtvaardigd. En het is maar een van de vele manieren om de verantwoordelijkheid op je te nemen, en een mentale last te delen die vaak heel verstikkend kan zijn in relaties. Meer nog, zoals mijn partner eerlijk aangaf, is het nog steeds een voorrecht om je verhaal van anticonceptie te kunnen vertellen en openbaarlijk te delen met een publiek. Want vrouwen worden altijd geconfronteerd met een algemene onverschilligheid, wat voelt alsof de last van anticonceptie systematisch op hen wordt geplaatst. 

Met deze ervaring te delen binnen mijn eigen kringen, ben ik verbaasd hoeveel van mijn vrienden nieuwsgierig zijn hiernaar. Dat bewijst dat er een echte vraag naar bestaat, desondanks de algemene gebrekkigheid aan informatie, en de nog steeds experimentele aard van dit onderwerp. Daarnaast vind ik het heel nice om mijn eigen anticonceptie te hebben gemaakt in een soort van anarchistische setting (letterlijk en figuurlijk als je denkt aan de locatie). Voor Sam is dat een belangrijk onderdeel van zijn werk: “In feite organiseren en testen we onszelf. Zelfs als we al een goede ervaring hebben met thermische anticonceptie, wachten we niet op certificering en creëren we ons eigen netwerk. In de geest is het een beetje punk.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.