Mijn vriend zegt steeds vaker nare dingen over vrouwen. Wat moet ik daarmee?

In Vraag het VICE beantwoorden we, met de hulp van psychologen, experts en ervaringsdeskundigen, jullie levensvragen. Of die nu gaan over onbeantwoorde liefdes, irritante huisgenoten of het gevoel van verlammende onzekerheid dat je overvalt na een avondje zuipen. Wil je ook dat we je vraag beantwoorden? Stuur een e-mail naar djanlissa.pringels@vice.com.

Hoi VICE,

Mijn vriend en ik zijn nu bijna twee jaar samen, en tot voor kort was onze relatie voor mijn gevoel perfect. Ik ontmoette hem via-via, en ik vind hem enorm aantrekkelijk: hij is zelfverzekerd, verzorgd en hij heeft z’n leven goed op orde. We hebben veel gemeenschappelijke vrienden en ondernemen graag dingen samen (we houden van lekker uit eten gaan, clubben en mooie reisjes maken), maar op bepaalde vlakken zijn we erg verschillend. Ons eerste lange gesprek mondde uit in een bizarre discussie over Kim Kardashian. Hoewel hij haar volgt op Instagram, vindt hij het “fucked up dat ze geld verdient met haar lichaam”. Hij vertelde me dat hij het zag als bewijs dat vrouwen het makkelijker hebben dan mannen, omdat ze hun lichaam kunnen inzetten voor geld. Met die stelling was ik het, uiteraard, niet eens. “Wat leuk dat je zo van je afbijt,” zei hij toen, maar hij voegde er met een knipoog aan toe dat ik “nog veel te leren heb over de wereld.” Ik dacht juist het omgekeerde: zijn denkbeelden zullen met de tijd wel genuanceerder worden.

Een tijdje leek dit ook het geval. Maar soms laat hij toch nog echt vrouwonvriendelijke dingen vallen – vooral als we met zijn mannelijke vrienden op stap zijn en er alcohol in het spel is. Hij vindt het bijvoorbeeld terecht dat mannen meer verdienen dan vrouwen, omdat ze “door hun logica vaak betere werknemers zijn.” Ook heeft hij wel eens gezegd dat we “echt even normaal moeten doen met al die MeToo-shit.” Niet dat hij verkrachting ooit zou goedkeuren, maar hij vindt wel dat de grens tussen flirten en grensoverschrijdend gedrag maar vaag is. Uiteindelijk komt het altijd op hetzelfde neer: hij heeft het gevoel dat hij het als man in deze tijd zwaarder heeft dan vrouwen, onder andere door de (in zijn woorden) “hysterische feministische beweging” . 

Voor mijn gevoel zei hij vaak dingen om me op de kast te jagen, want hij houdt van stevig discussiëren. Ik hou daar ook van, dus het voelde als een spelletje. Zo’n debat tussen ons kon behoorlijk verhit zijn, maar het leidde nooit echt tot ruzie. Maar de afgelopen maanden heb ik het gevoel dat hij er steeds meer in doorslaat. Hij luistert bijvoorbeeld naar de podcasts van Andrew Tate, een misogyne influencer. Soms zet hij het ook op terwijl we aan het eten zijn, omdat ik “echt eens moet horen wat Andrew zegt.” Ik word dan echt naar van wat ik hoor. 

Steeds vaker geeft hij af op vrouwen: ze zijn golddiggers en ze “vragen er soms om gemept te worden”. Dat sommige mannen op veel jongere vrouwen vallen vindt hij normaal, want dat is “natuurlijke selectie”. Hij stoort zich er tegenwoordig aan als ik over mijn carrière praat, omdat hij dat “onaantrekkelijk” vindt. We wonen nog niet samen, en sinds kort stuurt hij me berichtjes om te controleren wat ik aan het doen ben.

Het is niet alleen maar ellende: er zijn ook heel mooie en liefdevolle momenten tussen ons. Ik merk dat hij die vreemde dingen vooral zegt als hij zich rottig voelt of een slechte week heeft gehad. Maar het punt is: hij zit de laatste tijd überhaupt niet lekker in zijn vel. Ik zou willen dat hij hulp zocht, maar daar wil-ie niets over horen. 

Ik weet niet goed wat ik moet doen. Ik ben nog steeds erg verliefd op hem, en daarbij heb ik het gevoel dat ik hem zou kunnen helpen. Tegelijkertijd vind ik de manier waarop hij over vrouwen praat ronduit afstotelijk. Ik durf er niet eens met mijn vrienden over te praten, want als zij de dingen die hij soms uitkraamt zouden horen, willen ze nooit meer iets te maken hebben met hem. 

Is dit een periode in zijn leven waar hij weer uit komt? Of zijn we gewoon fundamenteel te verschillend om samen te zijn?

Groetjes,

M.

Lieve M.,

Je hoort steeds vaker verhalen over koppels met tegenovergestelde politieke ideeën en idealen, en over de frictie die dat kan veroorzaken. Uit Amerikaans onderzoek van 2020 blijkt dat 43 procent van de alleenstaande Democraten geen relatie zou willen met een Republikein. Tegelijkertijd zouden 24 procent van de Republikeinen niet willen daten met een Democraat. Of denk aan de hoog oplopende conflicten binnen relaties over coronamaatregelen, zoals het al dan niet dragen van een mondmasker. Onlangs werd actrice Julia Fox ervan beschuldigt geen feminist te zijn, omdat ze een maand met Ye heeft gedate (een man die inmiddels bepaald niet bekend staat om zijn progressieve opvattingen). En Reddit staat vol met vragen van radeloze vrouwen die niet weten wat ze aanmoeten met geliefden die (net als de jouwe) naar zelfbenoemd antifeminist Andrew Tate luisteren. Op Reddit is het antwoord eigenlijk altijd: dump die misogyne vriend, en dat is natuurlijk een prima oplossing. Maar wat als je daar (nog) niet klaar voor bent?

“Er zijn duidelijk fundamentele verschillen tussen jou en je partner. Dat kan vervelend en ook pijnlijk zijn,” zegt relatietherapeut Joey Steur. “Uit je brief maak ik op dat je nog verliefde gevoelens hebt en dat je het ook nog leuk kunt hebben samen, maar dat zijn uitspraken voor spanningen zorgen. Dat is ingewikkeld.” 

Hoewel je nog steeds liefde voelt voor je vriend, geef je ook aan dat jullie erg anders over de wereld denken. Daar komt nog eens bij dat zijn overtuigingen aansluiten bij een stroming waarin vrouwen – en jij dus ook – als minderwaardig worden gezien. De vraag is dus: hoe zwaar wegen deze verschillen voor jou, en zijn er nog manieren om een brug te slaan tussen jou en je vriend?

Uit onderzoek van de Britse organisatie HOPE not Hate bleek dat in 2020 de helft van de 2076 geïnterviewde jonge mannen vond dat “feminisme te ver is gegaan, en dat het daardoor steeds moeilijker wordt voor mannen om te slagen in het leven”. Sarah Bracke, hoogleraar Sociologie binnen het domein gender en seksualiteit aan de Universiteit van Amsterdam, zei in een eerder interview het volgende: “Het gevoel dat je je positie in de maatschappij verliest door bijvoorbeeld feminisme, dat kan je onzeker maken. De samenleving is aan het veranderen. Feminisme en lhbti-rechten hebben een belangrijke opmars gemaakt, en ook trans mensen worden steeds zichtbaarder. En ja, dat betekent dat de klassieke vorm van mannelijkheid onder vuur komt te liggen. Dat betekent dus ook dat je als jonge man die zijn plek in de maatschappij nog zoekt, onzeker kan worden. Het inleveren van privileges of status is zelden een vlotte zaak: het kan zijn dat je boos wordt, je een mislukking voelt of het gevoel krijgt dat er geen vooruitzicht meer is voor mannen zoals jij.”  Mannen als Andrew Tate spelen daar op in – ze zetten die gevoelens van onzekerheid om in een zelfverzekerde woede richting een gemeenschappelijke vijand: vrouwen.

“In mijn spreekkamer zie ik veel mannen die niet goed meer weten wat hun rol is in de maatschappij,” zegt Steur. Dat zorgt er volgens haar voor dat ze zich ook binnen een relatie onzeker voelen: ze vrezen dat ze hun partner in die nieuwe realiteit niet echt iets kunnen bieden, en dat ze daardoor de relatie kunnen verliezen. In een conservatieve rolverdeling is de taakverdeling duidelijker: als man verdien je bijvoorbeeld de kost. Volgens Steur is het belangrijk dat we die verwarring en onzekerheid erkennen. “Als therapeut wil ik die emoties valideren,” vertelt ze. “Ik zou willen zeggen: je bent niet de enige die dit voelt, en het is oké om hierover te praten. Het is interessant om de ideologie van jouw partner laag voor laag te ontleden. Je kunt pas stappen zetten in jullie relatie als hij inzicht krijgt in zijn eigen gedrag en de emoties die hieraan ten grondslag liggen. Vanaf dat punt kunnen jullie elkaar eventueel tegemoetkomen.”

Relatietherapie, waarbij jullie dit gesprek met de hulp van een derde persoon voeren, is dus zeker aan te raden. Maar als dat er niet inzit, is er dan ook iets wat je zelf kan doen? “Je merkt dat je partner lijkt vast te zitten in zijn gedachtestroom,” vertelt Steur. “Er zit weinig beweging in zijn manier van denken en in zijn gedrag. Hij zegt dingen die jou raken, en vanuit dat gevoel reageer jij op hem. Daardoor zitten jullie nu in een conflictmodus: de afstand tussen jullie worden steeds groter. Maar je schrijft dat je toch liefde voelt en een poging wil doen om hem te begrijpen. Vanuit dat gevoel kan er ruimte ontstaan om weer dichter bij elkaar komen.” 

Je kunt proberen van een afstandje te kijken naar de problemen die hij aankaart. Zijn afkeer van jouw carrière en opvattingen over MeToo voelen voor jou heel persoonlijk, want het gaat onvermijdelijk ook over jouw ervaringen. Maar volgens Steur moet je onthouden dat dit soort drastische uitspraken vooral voortkomen uit onzekerheid. “Het kan helpen om hem op een rustig moment, wanneer er geen conflict is, nog eens te vragen naar waarom hij dat soort dingen zegt. Vraag hem hoe zijn ideeën zijn ontstaan, en of hij dit bijvoorbeeld met z’n vrienden bespreekt. Hoe moeilijk het ook is, probeer een veilige ruimte te creeëren waarin hij kan vertellen wat er achter zijn ideeën schuilgaat, zonder veroordeeld te worden.” Blijf je ervan bewust dat zijn manier van denken meer te maken heeft met hemzelf dan met jou, voegt Steur daaraan toe – al is het maar om jezelf in bescherming te nemen. 

“Veel stellen schieten bij zo’n conflict snel in de verdediging, waardoor het gesprek vijandig wordt en je eigenlijk niet de kern van het probleem raakt. Ook zie je vaak dat partners zich dan van elkaar afkeren, in de plaats van dat er toenadering ontstaat,” vertelt ze. 

“Een diepliggend conflict hoeft niet altijd te betekenen dat de liefde ook meteen over is. Misschien krijgt hij stukje bij beetje inzicht in de emotionele oorzaken van zijn denkwijze, en kan hij daaraan werken. Als hij op dat punt is, kan hij weer een beetje naar jou toe bewegen. En dan kan jij aangeven wat zijn uitspraken met jou doen, en hoe die jou raken.” Volgens Steur moet je er wel rekening mee houden dat het ook kan gebeuren dat hij zich niet openstelt, wat pijn kan doen en er ook voor kan zorgen dat er extra scheurtjes zullen ontstaan in jullie relatie. 

Hoewel je duidelijk van je partner houdt en zijn meningen geen rechtstreekse weerspiegeling hoeven te zijn van hoe hij jou ziet, toch kan het pijn doen om te horen hoe hij denkt over vrouwen. Hoe bewaak je jouw grens? En hoe zorg je ervoor dat jouw mentale gezondheid niet lijdt onder je behoefte om hém te helpen? 

Het is hierbij erg belangrijk dat je nadenkt over wat voor jou acceptabel is. Luister goed naar je eigen gevoelens, en durf een grens te trekken. Er is een kans dat jullie er niet uitkomen, en dat het beter is om elkaar los te laten. “Praat hierover ook met andere mensen, als je daar behoefte aan hebt,” raadt Steur aan. En volgens Steur is het ook belangrijk om goed in de gaten of je het nog volhoudt om met hem in gesprek te zijn. Als het niet lukt, dan is het ook prima om te beslissen dat de relatie gewoon niet werkt. “Je hebt je best gedaan en meer dan dat, kan je eigenlijk niet doen,” zegt ze. 

Het komt natuurlijk veel voor dat partners van mening verschillen over belangrijke zaken als het opvoeden van kinderen, of het omgaan met geld. Maar sommige verschillen zijn zo fundamenteel dat het kan voelen als aanval op wie jij bent als mens bent. “In mijn vak noemen we dit een verschil in ‘je core’, iets wat zodanig essentieel aanvoelt voor jou, dat je er geen compromis in kan sluiten,” vertelt Steur. Het is dus nu aan jou om te beslissen of die verschillen tussen jou en je partner te groot zijn, of dat je nog ruimte ziet om elkaar tegemoet te komen.