‘Unbreakable Kimmy Schmidt’ snapt niks van feminisme

In het derde seizoen van Unbreakable Kimmy Schmidt maakt het hoofdpersonage (Ellie Kemper) zichzelf klaar voor een feestje met een groepje zeer feministische studenten. Kimmy kijkt in de spiegel, terwijl ze gekleed is in een strak rood jurkje met laarzen die tot haar onderbroek reiken. Ze is overduidelijk niet heel comfortabel met haar sexy outfit. "Dus dit is feminisme," zegt Kimmy, terwijl ze bijna haar evenwicht verliest. "Ik wist niet dat het zo'n pijn zou doen aan mijn voeten." "Het doet pijn omdat je kont er dan goed uitziet," zegt een van de studenten. "Voor jezelf."

Het is niet de beste grap van de serie. Het is zelfs een beetje achterhaald, want sekspositief feminisme is beter bespot door Put Yourself First, een parodie van Fifth Harmony in Crazy Ex-Girlfriend. Ik wil nu niet een grapje gaan uitleggen, maar de premisse – dat hoge hakken dragen juist niet feministisch is, omdat het een patriarchaal construct is – klopt niet. Tenzij je ouder bent dan veertig of een vreselijk oude radicale feminist bent weet je dat er niks mis is met hakken dragen.

Het grapje is een voorbeeld uit een lange rij van rare, conservatieve, negatieve en antifeministische grappen die worden gemaakt in Unbreakable Kimmy Schmidt. En dat is jammer, want de serie is hartstikke goed, en Tina Fey's carrière is altijd, vooral in feministische zin, sterk geweest. Het voelt raar om Kimmy in de aflevering "Kimmy is a Feminist!" te bestempelen als feminist, terwijl haar karakter doordrongen is van wrokkigheid tegenover feministische cultuur. Vooral als je bedenkt dat Tina Fey een flink nalatenschap heeft als het gaat om het doorbreken van het glazen plafond voor vrouwen in komedie. In deze aflevering raakt Kimmy bevriend met een stel feministische studenten die om de haverklap Simone de Beauvoir citeren (terwijl elke feminist weet dat bij de theorieën van Simone de Beauvoir nogal wat vraagtekens kunnen worden gezet), vakken over machtsstructuren en gender in yoghurtreclames volgen en de term "Hee, jongens" hekelen.

Op een gegeven moment wordt Kimmy versierd door een jongen, die haar een contract voor toestemming van seksueel contact aanbiedt. Dit is een knipoog naar een wet die Californië in 2014 invoerde, namelijk de yes means yes-wet. Volgens conservatieve studenten was dat een voorbeeld van liberale overschatting, en ze maakte er een grap van door zich voor te stellen dat studenten eerst contracten moesten gaan tekenen voordat ze met elkaar naar bed mochten gaan. Dat is natuurlijk niet wat de wet echt inhield, maar blijkbaar vonden de schrijvers van de show het een vreselijk goede grap.

De aflevering sluit af met het gedachtegoed dat feministen die zich sexy kleden, dronken worden en tegen gasten aanrijden tijdens een feestje net zo goed worden onderdrukt door het patriarchaat, net als alle andere, dommere, minder progressieve meisjes die zulke dingen doen. De dingen hierboven beschreven zijn uiteraard niet echt 'anti-feministisch', en juist meer gewoon de domme dingen die studenten doen in hun studententijd. Maar de schrijvers van de serie zien dit meer als een soort van intellectuele onvolwassenheid, en dat wordt benadrukt als Kimmy een groepje toeterzatte studenten ziet, die tevergeefs noodles proberen te eten en dingen brabbelen naar elkaar. Kimmy noemt hen letterlijk een stel baby's.

Het proberen doorgronden van millennialisme en scheeflopende campuscultuur is niet helemaal mislukt. Er gaat geen dag voorbij waarop we geen kop zien van culturele toe-eigening van eten op campus, en wanneer Kimmy de jongen die seks met haar wil vriendelijk afwijst, belt hij zijn moeder en eist hij dat hij hem uitlegt waarom in hemelsnaam - en dat is herkenbaar voor elke vrouw die wel eens een onvolwassen jongetje van in de twintig heeft moeten afwijzen. Maar in de context van Fey's oeuvre lijkt het doorgronden van deze specifieke culturen gepaard te gaan met een langdurige strijd tegen sekspositiviteit.

Ik ben niet de eerste die dit zegt, trouwens. In het verleden is Fey wel eens eerder verdacht van hoerenfobie, omdat ze beweerde dat sekswerkers altijd slachtoffers zijn van seksueel misbruik in hun jeugdjaren. Maar dit is onderuit gehaald door verschillende studies. Andere voorbeelden zijn grappen die worden gemaakt in 30 Rock over zwervende prostituees en in een interview dat ze gaf zei ze dat ze zich graag verkleedt als stripper om hen belachelijk te maken: "[…] that whole industry needs to die by us being a little better than that."

In Kimmy Schmidt komt die hoerenfobie weer glansrijk boven water zwemmen. Nadat Kimmy zegt dat ze eruit ziet als een hoer, corrigeert haar vriendin haar als volgt: "Ze worden sekswerkers genoemd. En het zijn helden." De ernst waarmee ze het zegt is inderdaad grappig, maar het is eigenlijk belachelijk dat een vrouw die sekswerk verricht om brood op de plank te krijgen - en, volgens sommige statistieken minder lang leven en 45 procent tot 75 procent kans hebben om slachtoffer te worden van geweld - als heldin wordt gezien.

In zowel 30 Rock als Kimmy, heeft Tina Fey twee sterke, onafhankelijke karakters geschreven, die gewoon niet zoveel geven om seks. En dat is absoluut niet beledigend, begrijp me niet verkeerd. Maar, door het voortdurend belachelijk maken van vrouwen die zich als 'hoeren' verkleden, of, beter gezegd, door te claimen dat vrouwen zichzelf voor de gek houden als ze vinden dat ze hun eigen seksualiteit aanmoedigen door zich te kleden als sekswerkers, maakt Fey het gevaarlijke, en extreem achterhaalde statement dat sekspositiviteit en feminisme elkaar altijd uitsluiten.

Vrouwen die hun feministische overtuigingen uitdragen terwijl ze flaneren met een decolleté zijn niet direct onfatsoenlijke en domme baby's. We houden onszelf echt niet voor de gek door te denken dat we losbreken van de male gaze als we met onze billen tegen de stijve van een of andere gast aanrijden. We weten precies wat we doen. Het dragen van een geile jurk en het flirten met willekeurige mensen verpest heus niet onze jarenlange strijd voor gendergelijkheid. Sterker nog, dit soort dingen zorgen alleen maar voor vooruitgang.

Het is al eeuwen zo dat vrouwen zich niet vrij voelen om hun seksuele verlangens na te jagen. Want er is altijd kritiek. Terwijl mannen hun pik overal in mogen steken, zonder daar maar iets over te horen. In veel gevallen heeft deze dubbele moraal fatale gevolgen (bijvoorbeeld vrouwen die zwanger werden en abortus lieten plegen door amateurs). Ook al hebben we veel gedaan om slut-shaming in onze maatschappij te verbannen, is het voor vrouwen zoals Phoebe Prince of Rehtaeh Parsons, die zijn gepest tot het punt dat ze een einde aan hun leven maakte, dagelijkse realiteit.

Ongeacht welke ideeën Kimmy Schmidt overdraagt, de strijd van vrouwen die het heft in eigen hand nemen en eigendom claimen van hun seksualiteit, mag nooit gezien worden als klein. Dat zou juist het voortdurende gevecht voor gendergelijkheid ontkennen. Sekspositiviteit en de strijd voor gendergelijkheid zijn inherent aan elkaar. Je zou hetzelfde kunnen zeggen over andere aspecten van sekspositief feminisme die worden bespot in de serie, zoals het toestemming moeten geven voor seks - iets dat met gevoeligheid moet worden benaderd, vooral omdat Kimmy zelf misbruikt is - en de fobie voor sekswerk. Want, vrouwen zijn 'strong as hell' - ook al draag je laarzen tot je knieën.