Peter Russell en zijn partner stiefelden door de Neue Pinakothek, het museum van vroegmoderne kunst in München, toen ze haar zagen.
Compleet op haar gemak loopt ze over een landweggetje, maar ze lijkt niet echt op te letten, waardoor ze het jongetje met rosé-kleurige wangetjes en een bloem in zijn hand niet lijkt te zien. In plaats daarvan is haar blik naar beneden gericht, naar iets wat ze in haar hand houdt – een ronduit herkenbare houding voor iedereen met een smartphone.
Videos by VICE
Het schilderij heet De Verwachte, een schilderij van de Oostenrijkse schilder Ferdinand Georg Waldmüller uit 1860.
Russell, een gepensioneerde ambtenaar uit Glasgow, vertelde me dat het kunstwerk hem deed denken aan een conferentie van vertalers, die hij vorig jaar had bezocht. “Wat me het meest interesseert,” zei hij toen tegen een collega “is hoe de betekenis van een kunstwerk verandert door technologie.”
Beeld: Hajotthu/Wikimedia Commons
Het schilderij heeft zo’n diepe indruk op hem gemaakt, dat hij mij deze foto stuurde in een tweet, als reactie op een verhaal van mij over een schilderij uit 1937 waarop onder andere een man is afgebeeld die een iPhone lijkt vast te houden.
Het is moeilijk te achterhalen of Russell de eerste is die een iPhone herkent in Waldmüllers De Verwachte en die publiek maakt. Er bestaat in elk geval wel een afbeelding op Pinterest waarop je de backlight van het schermpje in haar gezicht ziet schijnen.
Foto, Pinterest: “The Expected Meme.”
Natuurlijk houdt de vrouw geen iPhone X vast, maar een zakbijbel die ze onderweg naar de kerk vroom in haar handje klemt, wist Gerald Weinpolter, CEO van het kunstbureau austrian-paintings.at, mij te vertellen.
Maar technologie verandert de betekenis van dit schilderij omdat het associaties opwekt met De Afgeleide Wandelaar, de mens die met zijn hoofd naar beneden afgeleid over straat loopt, zich onbewust van het razende verkeer om zich heen. “Iedereen in de jaren 50 en 60 van de 19de eeuw zal hebben herkent dat deze vrouw opgeslokt werd door een gebedsboekje,” zegt Russell. “Vandaag zal er bijna niemand zijn die niet meteen denkt aan een pubermeisje dat met haar vriendinnen aan het appen is.”
“Of misschien is ze wel aan het tinderen,” zegt hij even later – gedecideerd swipet ze mannen de prullenbak in, in plaats dat ze aan God denkt. “Jammer voor je pik.”
