Als psycholoog hoor ik vaak verhalen over ruzies. Conflicten zijn nu eenmaal een normaal onderdeel van iedere relatie en tijdens een verhit gesprek kunnen gevoelens van woede en frustratie opborrelen, waardoor we gaan snauwen tegen onze partner. Maar als ik hoor dat iemand dreigt, scheldt of schreeuwt wanneer ze boos zijn, maak ik me zorgen. Het is normaal om zo nu en dan je zelfbeheersing te verliezen als ruzie maakt met je partner, maar als deze verbale katapulten te vaak afgevuurd worden, kan dat een teken zijn van emotionele mishandeling. Het kan erg lastig zijn om onderscheid te maken tussen een verhitte discussie en verbaal geweld. Ik heb veel mensen ontmoet die niet doorhadden dat ze mishandeld werden totdat ze begonnen met therapie. Zonder het te merken bedachten ze redenen voor het gedrag van hun partner, zoals “Hij is gewoon gestrest door zijn werk; als we eenmaal op vakantie zijn wordt het vanzelf beter,” of “Hij vindt het moeilijk met zijn woede om te gaan. Ik weet dat hij niet meende wat hij zei.” Wanneer reacties als “Ik zou niet zo boos zijn als jij niet zo gevoelig was” of “Je hebt het over jezelf afgeroepen. Ik ga geen sorry zeggen” de norm worden kan het tijd zijn om je eens af te vragen hoe gezond je relatie eigenlijk is.
Het zal je misschien verbazen, maar bijna vijftig procent van alle vrouwen en mannen hebben minstens één psychologisch onveilige ervaring gehad met een partner. Waar je de schade van fysiek geweld moeilijk kunt ontkennen – een blauw oog of schaafwonden – zijn de psychologische wonden van verbale klappen lang niet zo goed te zien. Maar dat betekent niet dat ze niet net zo schadelijk kunnen zijn voor iemands zelfvertrouwen en geestelijke gezondheid.
Videos by VICE
Hoewel de scheidslijn tussen ruzie en verbaal geweld vaak heel dun is, zijn er een paar waarschuwingssignalen die een indicatie kunnen zijn dat je emotioneel mishandeld wordt.
Uitschelden, schelden en kritiek
Degene die mishandelt voelt zich vaak machteloos. Dit leidt er vaak toe dat diegene probeert de macht terug te krijgen door de ander de schuld te geven en aan de schandpaal te nagelen. Dit kan bijvoorbeeld door te schelden en kritiek te leveren als er onenigheid ontstaat. Als je partner het scheldwoordenboek opentrekt of doorlopend inzoomt op jouw tekortkomingen, waarbij hij of zij je persoonlijkheid aanvalt, kan dit een manier zijn om je te ondermijnen. Beledigingen als “Jij weet nooit waar je het over hebt!” of “Ik heb het niet fout, jij bent gewoon te dom om te begrijpen waar ik het over heb,” kunnen betekenen dat je partner macht in de relatie probeert te grijpen door jou naar beneden te schoppen.
Manipulatie
Misbruikers schreeuwen en schelden niet altijd als de dingen mislopen. Soms proberen ze schuldgevoelens op te wekken zodat je je slecht voelt. Iemand kan bijvoorbeeld zeggen: “Als je echt om mij gaf, zou je onze date niet hebben verplaatst,” of “Ik dacht dat we een speciale band hadden maar ik zal het wel fout hebben, want als je echt veel om me gaf, zou je je niet zo gedragen.” Dit soort beschuldigingen kunnen ervoor zorgen dat je begint te twijfelen aan je handelingen. Misschien neem je daardoor wel verantwoordelijkheid voor de ruzie, zelfs als het helemaal niet jouw schuld is.
Ontkennen en de schuld geven
“Ik heb je nooit een slet genoemd! Ik zei dat je je sletterig gedroeg. Het is niet mijn schuld dat jij het verschil niet snapt.” Iemand die verbaal mishandelt ontkent vaak de realiteit door jouw gevoelens te ontkrachten. Deze vorm van manipuleren staat ook wel bekend als ‘gaslighting’ of gewoon ‘verwarren’ en kan je het gevoel geven dat je gek wordt. Mensen die dit doen verdraaien de waarheid en als je ze daarmee confronteert zeggen ze dat jij het verkeerd begrepen hebt. Dit vreet aan iemands zelfvertrouwen. De mishandelaar kan deze tactiek zelfs gebruiken om afhankelijkheid te creëren door ervoor te zorgen dat jij op hun suggesties gaat vertrouwen, omdat je aan je eigen perceptie gaat twijfelen.
De wittebroodsweken
Een cliënt zei ooit tegen mij: “Na onze ergste ruzies maakt mijn vriendje het altijd goed. Hij is dan zo lief en koopt bloemen voor me. Hij zegt hoe verdrietig hij zou zijn als ik ooit bij hem weg zou gaan.” Na een verbale aanval, of de aanstichter er nu verantwoordelijkheid voor neemt of niet, overlaadt diegene je met complimenten, cadeautjes en liefde. Als de mishandeling subtiel is kan dit soort gedrag het gevaar van herhaalde mishandeling maskeren. Hoe dan ook: als de manier waarop je ruzie maakt voelt als een patroon waarin je vastzit en tegenopziet, kan dat een teken zijn dat je vastzit in een cyclus van verbaal geweld.
Jaloezie en paranoia
Na een avond uit met vrienden kunnen partners die de neiging hebben je emotioneel te mishandelen je ervan beschuldigen dat je niet genoeg aandacht voor ze hebt, of zeggen dat er iets speelt tussen jou en je vriend of collega. Als je dit ontkent, eisen ze misschien bewijs, door je te vragen of ze je sms’jes en e-mails mogen lezen. Diep vanbinnen voelt de mishandelaar zich misschien miskend, maar in plaats van hun angst te delen, projecten ze deze op anderen.
Je prestaties naar beneden halen
“Ik weet niet waarom je denkt dat jouw baan zo belangrijk is: het is niet alsof je naar een supergoeie universiteit bent geweest.” In een poging je macht uit handen te nemen, halen misbruikers vaak je vaak naar beneden. Bijvoorbeeld door je prestaties of je uiterlijk te bekritiseren. Tegelijkertijd overdrijven ze hun eigen talent en succes. Misschien schelden ze je zelfs uit in het openbaar en als je dan iets zegt over je gekwetste gevoelens, zullen ze zeggen dat je het verkeerd hebt begrepen. De pijn van verbaal geweld kan inhakken op je psychologische gezondheid. Als je vermoed dat je in een emotioneel onveilige situatie zit, praat met een vriend of familielid die je vertrouwt en zoek professionele hulp.
Als jij of iemand uit je omgeving worstelt met angst of andere psychische problemen, neem contact op met MIND Korrelatie voor informatie of om te chatten of te appen met een medewerker.
