Ben ik ongelukkig door de pandemie of moet ik gewoon stoppen met mijn baan?

In Vraag het VICE beantwoorden we, met de hulp van psychologen, experts en ervaringsdeskundigen, jullie levensvragen. Of die nu gaan over onbeantwoorde liefdes, irritante huisgenoten of het gevoel van verlammende onzekerheid dat je overvalt na een avondje zuipen. Wil je ook dat we je vraag beantwoorden? Stuur een e-mail naar djanlissa.pringels@vice.com.

Hoi VICE,

Ik zie dit jaar niet zitten. Ik werk al jaren in de creatieve industrie, waar ik een zeldzaam, vast contract heb, woon in een leuk huisje in Amsterdam en heb mijn leven redelijk goed op orde. Toch is mijn jaar niet zo goed begonnen als ik had gehoopt.

Ik begon 2021 nog met veel positiviteit. Ik dacht: dit wordt het jaar waarin we allemaal gevaccineerd worden, de ‘roaring twenties’ gaan van start, het wordt een levendige zomer en hopelijk kan ik zelfs een verre reis maken om eens te ontsnappen aan de sleur. Dat waren allemaal vooruitzichten waar ik naartoe kon werken, maar helaas kwam er helemaal niets van.

Dat hoopvolle gevoel is daardoor dit jaar volledig verdwenen. Ik heb ontzettend weinig om naar uit te kijken en vrees dat dit jaar gewoon een verlengde wordt van vorig jaar, zonder enige positieve evolutie.

Wat alles nog zwaarder maakt, is dat ik ook nog eens weinig vreugde uit mijn werk haal. Mijn baas geeft me niet het gevoel dat er iets zal veranderen aan mijn werk dit jaar, en ik word totaal niet gemotiveerd en geïnspireerd door hem. Ik ben niet de enige die hiermee zit, waardoor de werksfeer erg negatief is geworden. Ik kom met moeite de dag door, en ook op zondag kan ik niet ontspannen, omdat ik weet dat ik de dag erna weer moet werken. Ik heb perspectief nodig, iets waar we naartoe werken, maar dat is er nu totaal niet.  

Mijn vrienden zeggen dat ik maar moet stoppen met mijn baan en ander werk moet vinden. Maar zo simpel is het niet. Ik wil en kan mijn stabiele inkomen en vaste contract niet zomaar opgeven om vervolgens in deze onzekere tijden ergens een tijdelijk contract aan te nemen of het risico te lopen dat ik werkloos word. Als dat gebeurt, ben ik mijn woning kwijt. En eigenlijk weet ik ook niet wat ik wil doen, buiten het werk dat ik nu doe. 

Kortom: ik voel me zwaarmoedig en het heeft een enorme impact op mijn dagelijks leven. Iedereen heeft goede voornemens voor dit nieuwe jaar, maar voor mij lijken die nutteloos, omdat we toch niet weten wat het leven gaat bieden.

Is het normaal dat ik me zo voel? Wat is er aan de hand? Moet ik gewoon een grote stap maken zonder na te denken over mijn toekomst? Of moet ik dit gewoon uitzitten en hopen dat dingen veranderen?

Groetjes,

F.

Hoi F.,

De gevoelens waarmee je worstelt zijn niet alleen ontzettend vervelend, maar ook nog eens erg herkenbaar voor een hoop andere Nederlanders. De wereld zoals we die altijd gekend hebben, is de voorbije twee jaar erg veranderd en dat kan een hoop narigheid, verwarring en somberheid met zich meebrengen. In de eerste twee kwartalen van 2021 gaf vijftien procent van de Nederlandse bevolking aan zich niet goed te voelen. Vier op de tien jongvolwassenen zegt somber te zijn door de pandemie, en op het einde van 2021 kwamen onderzoekers tot de conclusie dat Nederlanders zich de laatste twintig jaar nog nooit zo slecht hebben gevoeld als nu. 

Dat je niet meteen zin hebt in 2022 is dus niet zo gek, maar in jouw geval koppel je je sombere gevoelens ook aan je werksituatie. Hoewel er geen eenduidig antwoord is op wat je nou exact moet doen, kunnen we je daar wel wat mogelijkheden in bieden.

Tosca Gort, arbeidspsycholoog bij GORTCoaching, is gespecialiseerd in het functioneren van de mens op hun werkplek. Ze coacht onder andere mensen bij hun loopbaan, en bekijkt wat een goede volgende stap is voor mensen die ongelukkig zijn met hun werksituatie. 

Volgens haar is het belangrijk om eerst te ontleden of je gevoelens komen uit een ontevredenheid over je werksituatie, of dat er meer speelt. “Iedereen die even in een vervelende fase van diens leven zit, bijvoorbeeld door een baan die niet leuk is, een slecht liefdesleven of coronasomberheid, kan depressieve gevoelens ervaren. Het kan dus zijn dat jij ook tegen een depressie aan zit,” vertelt ze. Volgens Gort hoeft dat niet meteen te betekenen dat je klinisch depressief bent en aan de medicatie moet, maar het is wel handig om te weten wat je exact somber maakt, zodat je eraan kan werken.

“Mensen die niet lekker in hun vel zitten, proberen vaak hun externe factoren te veranderen in de hoop dat ze zich weer beter voelen. Soms werkt dat, maar soms ook niet. Soms moet je eerst naar jezelf kijken en bijvoorbeeld in therapie voor je sombere gevoelens, voordat je grote stappen neemt,” legt Gort uit. “Dat je ongelukkig bent op werk, kan bijvoorbeeld ook liggen aan het feit dat je je überhaupt niet lekker in je lichaam voelt omdat je veel meer binnen moet zitten en weinig beweging krijgt,” vult ze aan.

Maar wat als je merkt dat je baan echt het grote probleem is, omdat je bijvoorbeeld wel volledig openbloeit in het weekend of in je vakanties? 

“Dan kan je twee kanten op,” vertelt Gort. “Kijk even naar welke factoren van je werk je leuk vindt. En wat maakt je het ongelukkigst?” Als je duidelijk weet wat je nu zo klote vindt aan je werk, dan kan je kijken of het mogelijk is om je baan meer in te vullen op een manier waarop je er genot uit haalt. Zijn er bepaalde onderdelen van je baan waar je je meer op kan focussen? Biedt je werk opties aan om je te verdiepen in iets wat je altijd al wilde leren? Is er ruimte voor extra mankracht die wat werk van je kan overnemen? Is er ruimte om minder te werken? 

“Veel mensen die zich rot voelen, hebben niet meer door dat ze wel nog een hoop kunnen doen om hun huidige situatie beter te maken,” zegt Gort. “In de psychologie noemen we dat ‘geleerde hulpeloosheid’. Er is zoveel aan de gang, ook nu in de coronasituatie, dat je je er gewoon aan overgeeft, omdat je geen kracht meer hebt en door de bomen het bos niet meer ziet. Je denkt dan: ik hou mijn mond wel en leg me neer bij de situatie, want ik kan toch niets veranderen.” Volgens Gort is het goed om bewust te zijn van die mindset. “Ik zie vaak dat de mensen die het gelukkigst zijn in hun baan en een leuke carrière maken, juist veel meer kansen zien en overal wel wat van kunnen maken.”

Maar de conclusie kan evengoed zijn dat je toch ander werk moet zoeken, omdat de baan zelf niet meer bij je past, de sfeer op werk te verziekt is, het niet klikt met je manager of omdat de negatieve aspecten van je baan te hard opwegen tegen de positieve. Of de conclusie kan ook zijn dat het leven in de grote stad, onder de hoge prestatiedruk van de creatieve sector, simpelweg niet iets is waar je écht gelukkig van wordt.

Dat is natuurlijk niet vanzelfsprekend, omdat jij ook aangeeft dat je een vast contract hebt in de creatieve sector en vreest dat je je huis verliest. Daarbij is het begrijpelijk dat je, na twee jaar onzekerheid, het steeds griezeliger vindt om die stabiliteit op te geven. We kunnen moeilijk inschatten hoe de wereld er binnenkort uitziet, en wat dat betekent voor je werk. 

Toch is het volgens van Gort belangrijk om te overwegen die stap te maken, vooral als je worstelt met een burn-out of depressieve gevoelens. En het is ook belangrijk om je niet vast te houden aan het feit dat je een vast contract hebt in een sector waar dat erg zeldzaam is. “Mensen willen vaak in de creatieve sector werken, maar in de praktijk zie je vaak dat het werk dat je doet ook in andere sectoren bestaat waar de omstandigheden eventueel beter zijn,” zegt Gort. “En wees niet bang om een volledig andere richting op te gaan. De banenmarkt gaat ook zodanig veel veranderen, en omscholing zal een nieuwe standaard worden. In sectoren waar het heel erg krap is, kan je ook werken en opleiden tegelijk.” Volgens Gort is het belangrijk om te beseffen dat uiteindelijk jij de enige bent die een knoop kan doorhakken. 

Dat alleen jij uiteindelijk beslissingen kan maken, betekent niet dat je er geen hulp bij kan gebruiken. Nu je je zo rot voelt, kan het juist ontzettend zwaar zijn om in je uppie levensingrijpende beslissingen te maken. Wees dus niet bang om hierover te praten met vrienden, een therapeut of zelfs een bedrijfspsycholoog als die voor handen is. Een andere optie is contact opnemen met een loopbaancoach.

“Er worstelen zoveel mensen met dergelijke gevoelens, en het lastige is dat je enkel op het moment dat je echt aan de grond zit, ook hulp moet zoeken en moeilijke beslissingen moet maken,” zegt Gort. “Maar als je naar een tandarts gaat, hoef je ook niet zelf je tanden te slijpen. Hetzelfde geldt voor je mentale gezondheid: jij moet de uiteindelijke stap zetten, maar je kan er wel hulp bij gebruiken.”