“Entertrainer” Emile Ratelband is al zo lang ik leef regelmatig in het nieuws, al is dat de laatste jaren vooral in de marge. In de regionale pers gaat het over zijn beleggingspanden, die nog wel eens in brand vliegen of worden beschoten. De tabloids schrijven over zijn veroordeling voor mishandeling van zijn ex, of over het feit dat hij voor de negende keer een kind zal krijgen. Ook deed Ratelband een gefaalde gooi naar een politieke carrière en probeerde hij tevergeefs zijn leeftijd te veranderen, omdat hij zich twintig jaar jonger voelt dan hij is (73).
Advertentie
Veel mensen nemen Ratelband al lang niet meer serieus, of staan zelfs zeer negatief tegenover de positiviteitsgoeroe. Toch valt niet te ontkennen dat veel trends die hij lanceerde liefdevol werden omarmd in Nederland: de asobak bijvoorbeeld, en vooral zijn “Tsjakka!”-evangelie. Eind jaren tachtig was Ratelband de eerste officiële Nederlandse vertegenwoordiger van het gedachtegoed van de Amerikaanse goeroe Tony Robbins, wiens leer erom draait dat de geest sterker is dan de fysieke wereld. Succes kun je afdwingen, je hoeft alleen maar te leren hoe.Inmiddels zijn er tienduizenden vergelijkbare coaches en mensen als Joel Beukers en Boef lieten zich net als Ratelband inspireren door Robbins. De mindset-technieken die de entertrainer in Nederland populariseerde worden bovendien al lang niet meer alleen als een vorm van alternatieve psychologie ingezet: er worden bijvoorbeeld peperdure schimmige vastgoedcursussen mee verkocht.Na al die succesvolle en minder succesvolle jaren zegt Emile Ratelband er nu mee op te houden. Hij geeft zijn allerlaatste Personal Power-seminar in het Van der Valk-hotel in Tiel, de plek waar het ooit allemaal begon. Een goed moment, leek mij, om te onderzoeken waarom Ratelband en zijn ideeën al zo lang zo hardnekkig aanwezig zijn.
Advertentie
Ratelband instrueert het publiek tijdens zijn laatste seminar.
10:00
Het afscheidsevenement bijwonen kost driehonderd euro. Het publiek bestaat vooral uit mensen die in de loop der jaren door Emile geïnspireerd zijn en hem nog één keer willen zien. Ook is filmmaker Roy Dames er, die dit evenement vast wil leggen voor een toekomstige Videoland-documentaire over Ratelbands veelzijdige carrière en de nieuwe stap in zijn leven. Ratelband is onlangs met zijn zoon uit zijn eerste huwelijk en zwangere nieuwe vriendin naar Thailand verhuisd om daar een krekelfarm te beginnen. 12:00
Ik ben er pas tegen het middaguur, met een flinke kater omdat ik de avond ervoor naar het VICE-personeelsfeest ben geweest. Gelukkig (?) is het seminar voorlopig nog niet afgelopen, want een belangrijk deel van het concept is dat het heel lang kan doorgaan. “We hebben dit zaaltje de hele nacht geboekt en het duurt zolang als nodig is. Want je kunt wel zeggen: ik kan geen zestien uur lang luisteren, maar dat kan wel.” Ratelband laat nog meer staaltjes van zijn legendarische positieve denkwijze zien, en die blijkt in sommige gevallen nog altijd verfrissend. Een man die een gefrustreerde tirade houdt tegen de corona-beperkingen die er nog zijn in Duitsland en Luxemburg, waar hij woont, wordt de mond gesnoerd: “Je laat je beperken, je moet het zelf doen!” Ook Ratelbands eigen beslissing om een krekelfarm te beginnen is een voorbeeld van creatief omgaan met beperkingen: Ratelband, zelf voormalig poffertjesbakker en snackbarhouder, ziet dit als een manier om eten te kunnen verkopen in een tijd dat de intensieve veeteelt onder druk staat vanwege het klimaat. “Ik heb al iemand ontmoet die heerlijke bitterballen van krekels maakt.”
Het afscheidsevenement bijwonen kost driehonderd euro. Het publiek bestaat vooral uit mensen die in de loop der jaren door Emile geïnspireerd zijn en hem nog één keer willen zien. Ook is filmmaker Roy Dames er, die dit evenement vast wil leggen voor een toekomstige Videoland-documentaire over Ratelbands veelzijdige carrière en de nieuwe stap in zijn leven. Ratelband is onlangs met zijn zoon uit zijn eerste huwelijk en zwangere nieuwe vriendin naar Thailand verhuisd om daar een krekelfarm te beginnen. 12:00
Ik ben er pas tegen het middaguur, met een flinke kater omdat ik de avond ervoor naar het VICE-personeelsfeest ben geweest. Gelukkig (?) is het seminar voorlopig nog niet afgelopen, want een belangrijk deel van het concept is dat het heel lang kan doorgaan. “We hebben dit zaaltje de hele nacht geboekt en het duurt zolang als nodig is. Want je kunt wel zeggen: ik kan geen zestien uur lang luisteren, maar dat kan wel.” Ratelband laat nog meer staaltjes van zijn legendarische positieve denkwijze zien, en die blijkt in sommige gevallen nog altijd verfrissend. Een man die een gefrustreerde tirade houdt tegen de corona-beperkingen die er nog zijn in Duitsland en Luxemburg, waar hij woont, wordt de mond gesnoerd: “Je laat je beperken, je moet het zelf doen!” Ook Ratelbands eigen beslissing om een krekelfarm te beginnen is een voorbeeld van creatief omgaan met beperkingen: Ratelband, zelf voormalig poffertjesbakker en snackbarhouder, ziet dit als een manier om eten te kunnen verkopen in een tijd dat de intensieve veeteelt onder druk staat vanwege het klimaat. “Ik heb al iemand ontmoet die heerlijke bitterballen van krekels maakt.”
Advertentie
In andere situaties lijkt het Tsjakka-evangelie toch vooral op zelfoverschatting. “De dood is een verzinsel van onszelf,” zegt hij hij tegen een man wiens moeder net die week terminaal is verklaard. “Er is geen ellende, dat maken wij ervan.” Hij probeert dat vervolgens aan de hand van de situatie in Oekraïne te illustreren, maar komt er niet helemaal uit. “Waarom wordt er over Oekraïne geschreven? Het is kassa!” begint hij. Het door de media opgeklopte Duitse schuldgevoel over de Russische pijpleiding die ze hebben aangelegd zal volgens Ratelband leiden tot hun bemoeienis met de oorlog, waarna iedereen meegesleept wordt. Hij denkt dat Europa zich beter afzijdig kan houden. “Ik heb in Rusland en Oekraïne gewerkt. Jullie zijn mensen, maar dat zijn beesten!” Dan herinnert hij zich kennelijk dat hij een positiviteitsgoeroe is, en geen onheilsprofeet. “Eigenlijk moet ik dit niet doen want het is een beetje oordelen,” zegt hij, waarop Beat it van Michael Jackson uit de speakers wordt gepompt en men begint te dansen. 13:00
Ratelband is niet de enige die aan het woord komt tijdens het seminar (al scheelt het niet veel). Er zijn ook wat andere sprekers uit het spirituele circuit, zoals podcastmaker Wiggert Meerman, die komt vertellen over zijn inzichten door ayahuasca (of zoals Ratelband het nonchalant noemt: azjazwaza). Ook dj Giel Beelen, die tegenwoordig in de spirituele scene zit met zijn podcast Kurukuru en zijn omstreden Shambala-drankje, is aanwezig en staat giechelend achterin de zaal. Als Ratelband retorisch vraagt: “Wie wil zich goed voelen?” steekt Beelen zijn hand demonstratief niet op. “Ik wil vooral goed voelen,” zegt hij. Op het podium geeft hij een inkijkje in zijn ziel. “Ik wilde als jongetje zo graag bij de radio, omdat ik eigenlijk niet zo goed kon voelen. En ik heb dat jarenlang gedaan: roepende om aandacht, akkefietjes met iedereen, allemaal om aandacht te krijgen.” Waarom hij nog steeds elke werkdag twee uur radio maakt van belastinggeld vertelt hij er helaas niet bij.
Ratelband is niet de enige die aan het woord komt tijdens het seminar (al scheelt het niet veel). Er zijn ook wat andere sprekers uit het spirituele circuit, zoals podcastmaker Wiggert Meerman, die komt vertellen over zijn inzichten door ayahuasca (of zoals Ratelband het nonchalant noemt: azjazwaza). Ook dj Giel Beelen, die tegenwoordig in de spirituele scene zit met zijn podcast Kurukuru en zijn omstreden Shambala-drankje, is aanwezig en staat giechelend achterin de zaal. Als Ratelband retorisch vraagt: “Wie wil zich goed voelen?” steekt Beelen zijn hand demonstratief niet op. “Ik wil vooral goed voelen,” zegt hij. Op het podium geeft hij een inkijkje in zijn ziel. “Ik wilde als jongetje zo graag bij de radio, omdat ik eigenlijk niet zo goed kon voelen. En ik heb dat jarenlang gedaan: roepende om aandacht, akkefietjes met iedereen, allemaal om aandacht te krijgen.” Waarom hij nog steeds elke werkdag twee uur radio maakt van belastinggeld vertelt hij er helaas niet bij.
Advertentie
Het publiek tijdens een ballad van Diana Ross.
15:00
Een vrouw die hier al vanaf vanochtend tien uur zit heeft honger en vraagt wanneer we gaan eten. Maar volgens Ratelband gaat dat voorlopig nog niet gebeuren. Hij legt uit dat het juist de bedoeling is dat mensen niet op de gebruikelijke tijd eten, om hun patronen te doorbreken. “Jullie zijn hier voor mij, en ik bepaal wanneer we gaan eten.” Een jongen voorin de zaal pakt daarop stilletjes een in aluminiumfolie gewikkelde boterham. 16:00
Ratelband begint vervolgens aan een welkome oefening waarmee je “je state kunt managen”, maar die wordt onderbroken door de manager van het Van der Valk-hotel. Het eten is namelijk klaar. Er is een foodcourt, met Aziatische, Italiaanse en “Hollandse” gerechten. Na lang twijfelen ga ik voor dat laatste. Terwijl ik de rijst met extreem milde satésaus langzaam naar binnen schuif, mijmer ik over het succes van Ratelbands eclectische evangelie. Tony Robbins mengde wat mystiek met de American Dream, Ratelband roerde er kantoorgrollen en foute oom-humor doorheen. De net ontkerkelijkte Nederlanders konden er geen genoeg van krijgen. 16:45
Het congres gaat verder in kringverjaardag-sferen. De kinderen van Ratelband zijn inmiddels gearriveerd en de polonaise wordt gelopen. Daarna wordt een aantal mensen, die schijnbaar willekeurig uit het publiek worden gekozen, in hun kracht gezet. Ratelband kneedt hen met grapjes, lieve woordjes en hier en daar een seksistische opmerking net zo lang tot ze hun geheimste persoonlijke problemen aan het publiek openbaren. Een vrouw die net is hersteld van een burn-out krijgt gillend van angst een slang om haar nek gelegd. Een andere vrouw, die net nog huilend heeft verteld dat ze graag een kind wil van een spermadonor maar niet durft, krijgt een spin op haar arm. Ratelband zegt dat de enge dieren metaforen zijn. Tijdens de angstige momenten die zijn “vrijwilligers” beleven geeft hij suggesties voor manieren waarop ze hun problemen van de zonnige kant kunnen bekijken. Zo zou die positiviteit in hen verankerd worden, maar het geeft mij vooral flashbacks naar het Endemol-programma Fear Factor.
Een vrouw die hier al vanaf vanochtend tien uur zit heeft honger en vraagt wanneer we gaan eten. Maar volgens Ratelband gaat dat voorlopig nog niet gebeuren. Hij legt uit dat het juist de bedoeling is dat mensen niet op de gebruikelijke tijd eten, om hun patronen te doorbreken. “Jullie zijn hier voor mij, en ik bepaal wanneer we gaan eten.” Een jongen voorin de zaal pakt daarop stilletjes een in aluminiumfolie gewikkelde boterham. 16:00
Ratelband begint vervolgens aan een welkome oefening waarmee je “je state kunt managen”, maar die wordt onderbroken door de manager van het Van der Valk-hotel. Het eten is namelijk klaar. Er is een foodcourt, met Aziatische, Italiaanse en “Hollandse” gerechten. Na lang twijfelen ga ik voor dat laatste. Terwijl ik de rijst met extreem milde satésaus langzaam naar binnen schuif, mijmer ik over het succes van Ratelbands eclectische evangelie. Tony Robbins mengde wat mystiek met de American Dream, Ratelband roerde er kantoorgrollen en foute oom-humor doorheen. De net ontkerkelijkte Nederlanders konden er geen genoeg van krijgen. 16:45
Het congres gaat verder in kringverjaardag-sferen. De kinderen van Ratelband zijn inmiddels gearriveerd en de polonaise wordt gelopen. Daarna wordt een aantal mensen, die schijnbaar willekeurig uit het publiek worden gekozen, in hun kracht gezet. Ratelband kneedt hen met grapjes, lieve woordjes en hier en daar een seksistische opmerking net zo lang tot ze hun geheimste persoonlijke problemen aan het publiek openbaren. Een vrouw die net is hersteld van een burn-out krijgt gillend van angst een slang om haar nek gelegd. Een andere vrouw, die net nog huilend heeft verteld dat ze graag een kind wil van een spermadonor maar niet durft, krijgt een spin op haar arm. Ratelband zegt dat de enge dieren metaforen zijn. Tijdens de angstige momenten die zijn “vrijwilligers” beleven geeft hij suggesties voor manieren waarop ze hun problemen van de zonnige kant kunnen bekijken. Zo zou die positiviteit in hen verankerd worden, maar het geeft mij vooral flashbacks naar het Endemol-programma Fear Factor.
Advertentie
18:15
Na een tijdje word ik een beetje misselijk van deze rollercoaster aan emoties (al kan het ook aan mijn kater of het buffet liggen). Ik loop even de deur uit. Daar raak ik in gesprek met Marloes van der Kemp, die moderator is van de Clubhouse-shows van Emile Ratelband (want die heeft ‘ie ook). We zitten samen aan een tafeltje waar om onverklaarbare reden een tube aloë vera-lotion op staat. Als ik vraag of Marloes iets van de planning afweet, zegt ze. “Als Emile alles nog gaat doen wat ik van hem ken, duurt het nog wel even. Hij heeft de Body Logics nog niet gedaan, hij heeft de epigenetica nog niet gedaan, en de hoogwerker is nog niet gebruikt.” Die hoogwerker blijkt overigens de belangrijkste reden dat Marloes hier zit: Ratelband weet dat ze hoogtevrees heeft, en ze houdt zich daarom liever even gedeisd. 20:00
Het gaat nu al een kwartier lang over iemands angst voor vogels. Er zijn een aantal lege stoelen en de geluidsman is inmiddels vervangen. Ook de vrouw die de hoogwerker zou besturen is naar huis gegaan. Zij is volgens Emile “onwel geworden, maar het had gelukkig niks met mij te maken”. Het moet een opluchting zijn voor Marloes.
Na een tijdje word ik een beetje misselijk van deze rollercoaster aan emoties (al kan het ook aan mijn kater of het buffet liggen). Ik loop even de deur uit. Daar raak ik in gesprek met Marloes van der Kemp, die moderator is van de Clubhouse-shows van Emile Ratelband (want die heeft ‘ie ook). We zitten samen aan een tafeltje waar om onverklaarbare reden een tube aloë vera-lotion op staat. Als ik vraag of Marloes iets van de planning afweet, zegt ze. “Als Emile alles nog gaat doen wat ik van hem ken, duurt het nog wel even. Hij heeft de Body Logics nog niet gedaan, hij heeft de epigenetica nog niet gedaan, en de hoogwerker is nog niet gebruikt.” Die hoogwerker blijkt overigens de belangrijkste reden dat Marloes hier zit: Ratelband weet dat ze hoogtevrees heeft, en ze houdt zich daarom liever even gedeisd. 20:00
Het gaat nu al een kwartier lang over iemands angst voor vogels. Er zijn een aantal lege stoelen en de geluidsman is inmiddels vervangen. Ook de vrouw die de hoogwerker zou besturen is naar huis gegaan. Zij is volgens Emile “onwel geworden, maar het had gelukkig niks met mij te maken”. Het moet een opluchting zijn voor Marloes.
Ratelband tijdens één van zijn uitlegsessies.
21:00
Ratelband legt eindelijk uit wat “state management” is. Een aantal mensen wordt op het podium geroepen en moet een lijstje maken van de belangrijkste waarden in het leven. “Als je waarden verkracht worden, dan raak je van slag, in plaats van dat je denkt, waarom vind ik die waarden belangrijk?” zegt Ratelband. Volgens hem kun je het goede gevoel dat de belangrijkste dingen in het leven bij je opleveren ook zelf opwekken, door terug te denken aan hoe je je voelde toen je gelukkig was. “Gevoel is een etiket op een lichamelijke sensatie.”
Ratelband legt eindelijk uit wat “state management” is. Een aantal mensen wordt op het podium geroepen en moet een lijstje maken van de belangrijkste waarden in het leven. “Als je waarden verkracht worden, dan raak je van slag, in plaats van dat je denkt, waarom vind ik die waarden belangrijk?” zegt Ratelband. Volgens hem kun je het goede gevoel dat de belangrijkste dingen in het leven bij je opleveren ook zelf opwekken, door terug te denken aan hoe je je voelde toen je gelukkig was. “Gevoel is een etiket op een lichamelijke sensatie.”
Advertentie
Niet iedereen slaagt er tijdens de lange uitleg in om zijn state te managen. “We hebben allemaal honger,” roept iemand vooraan in de zaal. “Zet een leuk nummer op!” commandeert de man naast me. “Laat hem over het vuur lopen, dan begrijpt hij het misschien,” roept Marloes over een vragensteller. Maar Ratelband gaat onverstoorbaar verder met zijn uitleg. 22.45
Na een lange discussie wordt er toch een lied opgezet, en worden de voorbereidingen voor het lopen over hete kolen getroffen. Volgens Ratelband moet je een bepaalde techniek toepassen om ongedeerd over de kolen te lopen. “Als je op je eigen manier loopt kun je verbranden, en dat is één van de ergste pijnen die er bestaan. Als het fout gaat is het je eigen schuld, en als het goed gaat is het mijn verdienste,” lacht hij. “Het is bij mij één keer goed gegaan, en één keer niet,” zegt Marloes, terwijl ze haar schoenen uittrekt. “Voor het geval dat heb ik Aloë Vera-lotion bij me.”23:00
Ratelband heeft mij al een keer in het glas laten springen (dat is te zien op de video hieronder). Dat ging goed, maar ik besluit dat ik mijn voeten niet nog een keer wil riskeren. Het bange lichaam is bij mij vandaag sterker dan de geest. Gelukkig zijn er genoeg andere gegadigden, die in een optocht de kolen trotseren. Ratelband staat hen monter te begeleiden als een barbeque-vader uit een reclame.
Na een lange discussie wordt er toch een lied opgezet, en worden de voorbereidingen voor het lopen over hete kolen getroffen. Volgens Ratelband moet je een bepaalde techniek toepassen om ongedeerd over de kolen te lopen. “Als je op je eigen manier loopt kun je verbranden, en dat is één van de ergste pijnen die er bestaan. Als het fout gaat is het je eigen schuld, en als het goed gaat is het mijn verdienste,” lacht hij. “Het is bij mij één keer goed gegaan, en één keer niet,” zegt Marloes, terwijl ze haar schoenen uittrekt. “Voor het geval dat heb ik Aloë Vera-lotion bij me.”23:00
Ratelband heeft mij al een keer in het glas laten springen (dat is te zien op de video hieronder). Dat ging goed, maar ik besluit dat ik mijn voeten niet nog een keer wil riskeren. Het bange lichaam is bij mij vandaag sterker dan de geest. Gelukkig zijn er genoeg andere gegadigden, die in een optocht de kolen trotseren. Ratelband staat hen monter te begeleiden als een barbeque-vader uit een reclame.
Advertentie
23:30
We zitten weer in de zaal. Drie mensen hebben zich verbrand. “Ja, maar jij liep heel snel,” zegt Ratelband tegen één van de ongelukkigen wiens wil niet sterk genoeg was. Marloes prijst haar lotionnetje aan bij een vrouw die voor me zit. Als ik het goed zie, is het van Forever Living (een bekend multi level marketing-merk). Ratelband zet nog eens gedetailleerd uiteen waarom hij gaat stoppen, nadat een man van een jaar of veertig heeft gevraagd of zijn gedachtegoed nog zal worden voortgezet. “Mensen komen niet meer voor zichzelf op: ze geven de ander de schuld. (...) De medezeggenschap, de inspraak, de democratisering wordt misbruikt. De orde en de regelmaat zijn ver te zoeken.” Ratelband noemt het aankaarten van het (machts)misbruik bij tv-programma The Voice of Holland als voorbeeld. “Dat John de Mol, die ik ken en die mij inspireert, zó te kakken wordt gezet.” Een man uit het publiek spreekt hem tegen: “Je zou ons vandaag inzichten geven. Ik begrijp niet helemaal wat het wereldbeeld dat je nu schetst, daarmee te maken heeft.” De man ziet juist een mooie trend richting empathisch leiderschap ontstaan uit de ellende rond The Voice. Ratelband slaagt er niet in om er positief tegenaan kijken. “Dat is alleen maar uit luxe, een modegril. Het is afwachten wat daarvan overblijft als de Rus er straks is. Dit is mijn waarneming he, dat wil niet zeggen dat het ook zo is.” 0:00
Ik ben naar de trein gegaan. Ratelband heeft mijn kater genezen met zijn drammerige energie, maar de hele nacht in Tiel blijven is ook weer zo wat. Hoe lang het seminar nog is doorgegaan weet ik dus niet, de entertrainer vertoonde nog geen spoortje van fysieke vermoeidheid. Ik snap hoe hij erin slaagde om hele generaties te leren functioneren in een maatschappij die alleen maar draait om succes, waarin je bovendien voortdurend over je eigen en andermans gevoelens heen moet walsen om dat succes te behouden. Maar nu vele dropshippers, influencers, Aloë Vera-lotionverkopers en vastgoedcoaches die opgroeiden in deze wereld hun eigen handeltje in gebakken lucht hebben, zwaait Ratelband af om een daadwerkelijk innovatief bedrijf te beginnen. Ook ziet hij kennelijk in dat je beter kunt ophouden met het publiekelijk verkondigen van je mening als je blijft hangen in negatieve gedachtespiralen. Het is te hopen dat hij ook hiermee mensen kan inspireren.
We zitten weer in de zaal. Drie mensen hebben zich verbrand. “Ja, maar jij liep heel snel,” zegt Ratelband tegen één van de ongelukkigen wiens wil niet sterk genoeg was. Marloes prijst haar lotionnetje aan bij een vrouw die voor me zit. Als ik het goed zie, is het van Forever Living (een bekend multi level marketing-merk). Ratelband zet nog eens gedetailleerd uiteen waarom hij gaat stoppen, nadat een man van een jaar of veertig heeft gevraagd of zijn gedachtegoed nog zal worden voortgezet. “Mensen komen niet meer voor zichzelf op: ze geven de ander de schuld. (...) De medezeggenschap, de inspraak, de democratisering wordt misbruikt. De orde en de regelmaat zijn ver te zoeken.” Ratelband noemt het aankaarten van het (machts)misbruik bij tv-programma The Voice of Holland als voorbeeld. “Dat John de Mol, die ik ken en die mij inspireert, zó te kakken wordt gezet.” Een man uit het publiek spreekt hem tegen: “Je zou ons vandaag inzichten geven. Ik begrijp niet helemaal wat het wereldbeeld dat je nu schetst, daarmee te maken heeft.” De man ziet juist een mooie trend richting empathisch leiderschap ontstaan uit de ellende rond The Voice. Ratelband slaagt er niet in om er positief tegenaan kijken. “Dat is alleen maar uit luxe, een modegril. Het is afwachten wat daarvan overblijft als de Rus er straks is. Dit is mijn waarneming he, dat wil niet zeggen dat het ook zo is.” 0:00
Ik ben naar de trein gegaan. Ratelband heeft mijn kater genezen met zijn drammerige energie, maar de hele nacht in Tiel blijven is ook weer zo wat. Hoe lang het seminar nog is doorgegaan weet ik dus niet, de entertrainer vertoonde nog geen spoortje van fysieke vermoeidheid. Ik snap hoe hij erin slaagde om hele generaties te leren functioneren in een maatschappij die alleen maar draait om succes, waarin je bovendien voortdurend over je eigen en andermans gevoelens heen moet walsen om dat succes te behouden. Maar nu vele dropshippers, influencers, Aloë Vera-lotionverkopers en vastgoedcoaches die opgroeiden in deze wereld hun eigen handeltje in gebakken lucht hebben, zwaait Ratelband af om een daadwerkelijk innovatief bedrijf te beginnen. Ook ziet hij kennelijk in dat je beter kunt ophouden met het publiekelijk verkondigen van je mening als je blijft hangen in negatieve gedachtespiralen. Het is te hopen dat hij ook hiermee mensen kan inspireren.
Er worden "hugs" uitgedeeld.