Linosnijden in een slachthuis vol met punkers

De Amsterdamse kunstenaar Sam Andrea schildert duistere olieverfwerelden vol dierenkoppen, ingewanden, nazihelmen en verwrongen lichamen. Zijn muze is zijn halfoom Stuntman Jef, die geregeld zijn eigen pik (en andere lichaamsdelen) in de fik steekt. Sam organiseerde bovendien een tijdje hete boksfeesten onder de titel Sexy Violence. Hij is misschien wel de ruigste schilder van Nederland.

Sinds kort is hij vertrokken naar Haarlem, waar hij een roedel jonge punkers onder zijn hoede nam, die hun scene rond het leegstaande slachthuis Slachthuis 13 hebben georganiseerd (voor zover je van organisatie kan spreken). Ze maken er muziek en trappen er rotzooi. Samen met Sam maken ze nu ook lino’s, die sinds afgelopen vrijdag te bewonderen zijn in een semi-legale kroeg in Amsterdam-Noord onder de angstaanjagende titel ‘Kinderen van de Slacht’. We spraken Sam en zijn jonge maten over de toekomst van punk, want als die ergens ligt, dan is het wel hier.

Als ik Sams atelier betreed, ben ik lichtjes teleurgesteld: er hangt een serene rust, die slechts onderbroken wordt door punkmuziek. Er staat niks in brand, er wordt niks gesloopt en er is geen bloed. Punkers Jip (een oranje mat in de nek en een groene trui met gaten), Anouk en Anna (beide donker haar met blonde highlights), zitten lino’s te maken op de grond. Voornamelijk van monsters, dat dan weer wel. Ik vraag of Jip een punker is. “Nee,” zegt Jip. Ook Anna en Anouk ontkennen. “Dennis is het meest punk. Zo punk dat hij er vandaag niet is.” Maar ook Dennis, een iets oudere fotograferende punker die zich blijkt schuil te houden in de donkere kamer, ontkent bijna alles. “Nee, zij zijn het meest punk. Punkers zeggen altijd dat ze niet punk zijn.” Het meest punk aan hem zijn zijn oren. “Ik had zulke gaten in mijn oren, tunnels. Maar die heb ik dicht laten groeien, want ze waren ontstoken.” Dat klinkt best punk. Toch voel ik me een beetje lullig. Mijn reportage is compleet gesaboteerd.

Gelukkig is Sam, die af en toe bijspringt bij het afdrukken van de lino’s, wat spraakzamer. “Deze kids zijn jonge punks,” bevestigt hij desgevraagd. “Ze komen veel in Slachthuis 13, een oud slachthuis met kraakpand-allure: het flikkert uit elkaar en het is supergroot. Je kan erin verdwalen. Mijn nieuwe werk ga ik daar situeren. Het is een perfect decor voor wat ik maak.” Ook de punkers vond hij inspirerend. “Ik zag dat die kids leuke dingen maakten, dus ik wilde iets kunstzinnigs met ze doen. Ik heb ze een stuk linoleum gegeven en gezegd: maak maar wat, en dan zien we wel wat eruit komt. Dat is nu een beetje wat we aan het doen zijn.” Lino’s zijn niet per se punk, zegt Sam. Maar ook weer wel. “Het is een heel fijn, simpel en eerlijk medium. De lino heeft een hard karakter. Zwartwit, je snijdt het uit, en dat is het.”

Sam heeft veel tijd schilderend doorgebracht in de afzondering van zijn studio. “Mijn werk werd erg ingetogen. En telkens één onderwerp, mensen, alleenheid.” Hij is dan ook blij dat de punkers nu wat leven in de brouwerij brengen, al zijn ze op dit moment een beetje tam. “Ik heb echt mijn plekje gevonden hier in Haarlem. Als er één stad is die me niet meer inspireert, dan is het Amsterdam wel. Dat is meer van hetzelfde. Een enorm dorp vol mensen die klagen over hoe het ooit leuk was. Dat is misschien nog wel erger dan dat er daadwerkelijk geen reet meer aan is.” Hij lacht wild. Dan schetst hij toch nog een rooskleurig toekomstscenario voor de hoofdstad: “Als de expats er niets meer in zien, dan valt die hele binnenstad leeg. Dan kunnen we gewoon terugkomen met een koevoet, en een feestje bouwen. Het is allemaal een luchtbel. Het bouwt zich op, tot er niks meer over is dan opvulling, en dan tieft iedereen weer op. Dan kunnen we er weer een grote teringzooi van maken, zoals het hoort.” Toch heeft hij nog geen concrete plannen om met zijn punkers deuren te gaan openbreken. “Ik wil het klein houden. Het balletje moet gaan rollen, misschien wordt het wel een sneeuwbal.” Het begin van een beweging? “Misschien wel ja.”

Als de expo de volgende dag opengaat, is de punk-energie onmiskenbaar aanwezig. Alle lino-punkers hebben hun leren jack aan, Dennis draagt oogschaduw en een zwarte hoed en Buster van The Kaak, die ook een lino bijdroeg, draait platen en spuit graffiti. Laat die koevoeten maar komen.

De expo Kinderen van de Slacht is nog tot 29 juli te bewonderen bij café De Steek aan de Schaafstraat 14 in Amsterdam. Hieronder nog wat leuke kiekjes van de opening.