Hoe het op dit moment is om een journalist te zijn in Gaza

Ingestorte gebouwen, puin, verslagen gezichten en lijkzakken. “Een ramp”, noemt de Palestijnse fotograaf, filmmaker en journalist Hamza Chalan (27) het. Hij is op dit moment in Gaza en deelt op Instagram wat hij dagelijks om zich heen ziet gebeuren. 

Voor lokale journalisten als Chalan is het nergens echt veilig in Gaza, toch blijven ze verslag doen van de situatie op de grond. De buitenwereld is voor de verslaggeving vanuit Gaza grotendeels afhankelijk van mensen zoals Chalan en van burgerjournalisten, internationale media komen het gebied niet meer in. Na twee weken van aanhoudende bombardementen door het Israëlische leger zijn er zeker 23 journalisten vermoord, meldt het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ). Zo werd onder meer de Palestijnse journalist Roshdi Sarraj gedood door een Israëlische raketaanval in Gaza-stad. 

In Hamza Chalans bio op Instagram, waar hij het verwoeste Gaza vastlegt, zie ik een WhatsApp-nummer staan. Ik stuur hem een appje waarin ik hem vraag hoe het met hem gaat en of ik hem wat vragen kan stellen voor een artikel. In eerste instantie verwacht ik geen reactie, omdat ik vast niet de enige ben die hem probeert te bereiken. Bovendien zie ik maar één vinkje staan, dus het bericht is nog niet ontvangen. Twee uur later krijg ik een reactie: “Hi, geen probleem, je kunt me vragen stellen voor een artikel,” zegt hij. “Het zou fijn zijn als je me kunt bellen, want ik heb geen internet.” 

Ik probeer Chalan meteen te bellen, maar zijn telefoon gaat niet over en zijn verbinding lijkt ook niet mee te werken. Meteen krijg ik een naar gevoel; ik hoop vooral dat hij oké is. Ik blijf even naar mijn telefoon staren, in de hoop dat zijn naam op mijn scherm verschijnt. Ondertussen scroll ik door zijn Instagram. Waar hij een maand geleden nog video’s maakte over traditionele Palestijnse gerechten, de mooie zonsondergang aan de zee, informatieve video’s over de geschiedenis van Gaza en de schoonheid van Palestina, staat zijn feed nu vol met video’s van puin, leed en lijkzakken. Het contrast is ongelofelijk pijnlijk. Niet veel later krijg ik Chalan gelukkig telefonisch te pakken, waarna we zo’n twintig minuten met elkaar bellen. 

“Ik voel me uitgeput en ziek,” zegt hij. Zo klinkt hij ook. “Het wordt elke dag erger in Gaza, het wordt steeds onmenselijker. In elke buurt, in elke straat en in elke hoek zie ik leed.” 

Op de achtergrond hoor ik het geluid van de adhan (oproep vanuit de moskee voor het gebed, red.), sirenes en paniek. Tijdens ons gesprek wordt de verbinding een paar keer verbroken, en steeds word ik weer bang. Hoewel ik Chalan pas een paar minuten ken, maak ik me zorgen dat hem iets overkomt. Wanneer de verbinding weer herstelt, voel ik opluchting. Terwijl we praten, ben ik me ineens heel erg bewust van het feit dat dit alles echt is. Dat de verschrikkelijke beelden van al het leed van de afgelopen tijd niet alleen beelden zijn, maar voor Chalan de dagelijkse realiteit. Ik voel me schuldig dat ik veilig in mijn warme huis zit, terwijl deze man – en met hem vele anderen – niet eens meer een huis heeft.  

“Ik slaap dagelijks op straat met een deken. Dat doen meerdere mensen nu, vooral journalisten slapen op dit moment in openbare ruimtes. We kunnen niet douchen, want er is weinig water. Wanneer ik wakker word, begin ik daarom snel met mijn werk door beelden vast te leggen op verschillende plekken in Gaza. Dat doe ik ook voor verschillende nieuwsmedia. Het is moeilijk om een toilet te vinden, want overal staan lange rijen. Ondertussen proberen we voedsel te vinden en verder te reizen naar andere delen van de stad om daar verslag te doen. Overal staan lange wachtrijen voor eten. Het zijn heel kleine maaltijden voor veel geld. Een klein flesje water krijg je voor het dubbele dan voorheen. Waar het eerst bijvoorbeeld een dollar kostte, betaal je nu twee dollar. Als je eten vindt weet je niet eens of het gezond of bedorven is. Sommigen plukken dadels uit de bomen om daarvan te leven.” 

“De Palestijnse cultuur is heel vrijgevig, maar de meeste mensen hebben niks, geen eten en drinken. Dus ook al willen ze anderen helpen, ze kunnen het niet omdat ze simpelweg zelf niets hebben. Het dagelijks leven hier is beangstigend en moeilijk. Ik kan niet goed beschrijven wat er allemaal gaande is, maar ‘ramp’ is het woord dat alles het beste samenvat, denk ik.” 

Hoewel journalisten zo veel mogelijk verslag willen doen van het geweld, moeten zij ook voor zichzelf en hun gezinnen zorgen. “Besef dat wij journalisten ondanks deze verschrikkelijke omstandigheden en ondanks dat we ook lijden, ons werk blijven doen om de wereld te laten zien wat er aan de hand is in Palestina. En wij lijden niet eens het ergst. Als ik naar een ander deel van Gaza ga voor mijn werk, vind ik daar misschien eten of drinken, maar voor de mensen die zich niet kunnen verplaatsen is het moeilijker. Zij hebben daarom minder kans om voedsel te vinden.”

“Aan de ene kant voel ik me oké, omdat ik me red op deze manier, maar aan de andere kant verschrikkelijk, omdat ik niet met mijn familie ben en zij in het noorden zitten. Ik zie wat mijn mensen, de Palestijnen, wordt aangedaan. Sommige dagen voel ik mij heel alleen. Iedereen heeft zijn familie nodig en dat geldt ook voor mij, vooral in zulke tijden. Ik maak me constant zorgen over of mijn familie nog leeft en andersom ook, maar we kunnen elkaar niet altijd bereiken door het slechte telefoonbereik. Het is een verschrikkelijk idee dat als er iets met je familie gebeurt, je het pas uren later hoort.” 

“De foto’s en video’s die wij publiceren en aan de wereld laten zien, moeten ervoor zorgen dat de internationale gemeenschap ziet en voelt wat we doormaken,” zegt Chalan. “Maar zelfs als je de verschrikkelijke beelden ziet, zul je niet voelen wat mensen hier voelen.” 

Het leven in Palestina wordt met de dag ondraaglijker. Volgens Chalan lijden Palestijnen al jaren. “Veel mensen zijn religieus en proberen het op die manier vol te houden. Dat doe ik ook. Het maakt uiteindelijk niet uit of ik binnen blijf of naar buiten ga om beelden vast te leggen, overal loop ik het risico om te worden gedood. Ik ben zelf moslim en ik geloof dat iedereens tijd om te overlijden komt op het juiste moment. Allah bepaalt wanneer dat moment is.”

“Soms wordt me door opdrachtgevers gevraagd om bijvoorbeeld naar het zuiden te gaan. Als ik weet dat het daar gevaarlijker is, wacht ik tot ik het gevoel heb dat het daar veilig genoeg is. Maar natuurlijk blijft het een risico. Andere journalisten volgden ook hun gevoel en zijn nu dood. We riskeren ons leven om verslag te doen over deze humanitaire ramp. Als wij het niet doen, wie dan wel?” Met zijn werk hoopt hij de wereld aan te zetten om actie te ondernemen tegen de daden van Israël, en om de Palestijnse burgers te redden. “Het is vooral hartbrekend om kinderen te zien sterven.” 

Voordat hij ophangt zegt Chalan: “Het spijt me om dit te moeten zeggen, maar als ik overlijd, blijf dan alsjeblieft praten over mij. Blijf praten over Palestina. Blijf praten over de bezetting en over de Palestijnen. Blijf praten over journalisten die worden gedood. Doe wat je kunt doen. We vragen de internationale gemeenschap om ons te horen en om actie te ondernemen.”