Het Brusselse jazzcafé waar Bono, Lady Gaga en Miles Davis kwamen drinken

Welkom bij ‘LAST CALL', een rubriek waarin we bij doorgewinterde barmannen en -vrouwen aan de toog hangen om wat van hun levenswijsheid op te doen. Van hoe je over een gebroken hart heen komt tot welke drankjes je niet moet bestellen als je niet uitgelachen wil worden.

Je hebt van die vette plekken waar je officieel best welkom bent, maar waar je zonder een gezonde portie overmoed toch niet echt naar binnen durft, zoals Marokkaanse theehuizen, darkrooms of antiquariaten in de Zavel. Met zijn turquoise gevel, legendarische optredens en gesofisticeerde cocktails is L’Archiduc in de Brusselse Dansaertstraat ook zo’n plek. Het Brusselse café ademt zoveel grandeur dat het exclusief lijkt voorbehouden voor de Groten der Aarde. En aangezien Miles Davis, U2 en Lady Gaga - hier op de foto met links naast haar de eigenaar van l'Archiduc- er al eens een digestif achterover kwamen slaan, klopt dat ergens ook wel.

Maar bij L’Archiduc gaat het om veel meer dan een subtiele m’as-tu vu. Het is een van de meest originele, mooie en roemrijke plekken van België. Eigenaar Jean-Louis Hennart runt L’Archiduc al sinds de jaren tachtig. Ik ging bij hem aan de toog hangen en sprak hem over buitenechtelijke relaties, romanschrijvers en moorden in de wijk.

VICE : Dag Jean-Louis, de Archiduc is nu 82 jaar oud, hoe is het allemaal begonnen?
Jean-Louis : L’Archiduc werd in 1937 opgericht door een zekere mevrouw Alice. Het was in eerste instantie een ontmoetingsplaats voor zakenmannen van de beurs en hun secretaresses. Tussen de banken op de begane grond had je afscheidingen die tot het einde van de tafel gingen, waardoor elke tafel een aparte kamer leek.

De neon ‘A’ van l’Archiduc boven de voordeur refereert naar Alice en naar ‘Amour’. Amour omdat het een ontmoetingsplaats was. Er hingen gordijnen voor de ramen en het was erg gesloten. Daarom is er ook geen enkele foto uit de begintijd: de klanten wilden privacy, omdat hier toen veel buitenechtelijke koppels zaten.

Wanneer is deze bar een hotspot geworden voor jazz?
In 1953 nam Stan Brenders, een grote Belgische dirigent, l’Archiduc over. Er is trouwens onlangs een film uitgekomen over hem: « Manneken Swing »

. Hij veranderde het interieur en liet zich daarbij inspireren door zijn voorliefde voor het amfitheater. Aangezien hij elke avond piano speelde, was dat perfect voor hem. Het werd dus een jazzbar, omdat de baas een jazzpianist was.

De piano, die dateert uit 1935, past hier zo goed dat je zou denken dat l’Archiduc er omheen gebouwd is. Het is voor mij belangrijk dat de piano regelmatig wordt afgestemd en altijd speelklaar is, zodat hij ook echt gebruikt wordt. Wat natuurlijk niet betekent dat iedereen er zo maar op mag spelen.

Waren die tijd onder Stan Brenders de gouden jaren van l’Archiduc?
In die tijd kwam Barbara regelmatig spelen en zingen. Ik heb heel veel oude klanten van l’Archiduc gesproken, en daaruit blijkt dat zij Jacques Brel hier heeft ontmoet. Jacques was vaste klant hier. Ik heb bijvoorbeeld veel gedichten gevonden waarin dichters schrijven over hun ontmoetingen met Jacques Brel in dit café.

L'Archiduc was toen een beetje de Olympia [een grote concertzaal in Parijs, red.] van Brussel en veel kunstenaars die naar de Ancienne Belgique gingen, kwamen voor of na hun optredens naar hier. Dat kwam vooral omdat Stan Brenders veel muzikanten kende. Zo verwelkomde l’Archiduc Nat King Cole, die een van Stans liedjes overnam: ‘I envy’. Toen hij in Europa was, kwam hij vaak naar hier om Stan te vragen of hij niet nog een ander liedje zou kunnen overnemen.

Hoe ben jij uiteindelijk eigenaar van l’Archiduc geworden?
Na zijn dood had de vrouw van Stan Brenders l’Archiduc uitgebaat, tot 1984-1985. Toen nam ik het over, samen met mijn vrouw Nathalie.

Ik kwam niet vaak in l’Archiduc voordat ik het overnam. Ik had toen een café op de Grote Markt genaamd Interférence. Daar organiseerde ik ook regelmatig concerten. Het was Marc Moulin die me l’Archiduc heeft doen ontdekken. Weet je wie dat is, Marc Moulin? Hij is de producer van ‘Banana Split’. Hij heeft ook de group Telex opgericht, en is een goede vriend van me.

Heb je veel dingen veranderd toen je hier begon?
Ik heb alles gelaten zoals het was, behalve de schansen en het chroom rond de kolommen, en de balustrade op het eerste verdiep heb ik wat verhoogd. Die was heel laag en dat vond ik te gevaarlijk, zeker voor in een café… Eigenlijk is dit café al 82 jaar hetzelfde. Het gebeurt regelmatig dat mensen hier na tientallen jaren terugkomen en identiek dezelfde plek te zien krijgen.

In 1988 heeft Philippe Starck [de wereldberoemde Franse ontwerper, red.] zich laten inspireren door de architectuur van l’Archiduc toen hij het eerste café Costes in Parijs ontwierp. Jammer genoeg bestaat dat vandaag de dag niet meer, maar er zijn wel nog beelden van. Hij hield van de twee kolommen en de tussenverdieping met uitzicht op de voordeur hier. Wanneer je de plek betreedt, bevindt je je in het midden van het podium.

Hoe zag de Dansaertwijk eruit toen je net eigenaar was geworden?
Toen wij hier aankwamen, in 1985, was er elke week wel een moord in deze wijk. L’archiduc had 's nachts een soort magnetische aantrekkingskracht voor mensen. Er werd hier aan een hels tempo gedronken, zelfs op een zondagavond. Mensen dronken ook veel meer bier dan nu, geen cocktails…. We werkten toen in zo'n hels ritme dat het moeilijk werd om niet constant met je werk bezig te zijn.

Waarom heb je besloten om je te focussen op het jazz-aspect van het café?
Ik begreep meteen dat jazz het beste paste bij dit decor, dus organiseerde ik veel concerten. Na een tijdje had ik het geluk om Mal Waldron te leren kennen, de laatste pianist van Billie Holiday - al vond hij het niet leuk als je dat zei, omdat hij met al de grote jazzmuzikanten uit de jaren 60 en 70 had gespeeld. We zijn vrienden geworden en elke keer wanneer hij vrij was, belde ik hem of te vragen of hij hier kon komen spelen.

Een jazzcafé met toch een heel open sfeer, hoe bereik je dat?
Toen we l’Archiduc overnamen was het heel duidelijk dat we konden doen wat we wilden met zo’n decor: een champagnebar, iets met meisjes van plezier, eender wat. Maar ik wist dat ik hier een groot deel van mijn leven ging doorbrengen en die tijd wou ik spenderen met mensen waarvan ik hou. Volgens die filosofie baat ik dit café uit, en dat werkt nog steeds.

Er komen veel schrijvers naar l’Archiduc. Is dit een romantische plek?
Francis Dannemark bracht de roman Les agrandissements du ciel en bleu uit, die zich afspeelt in l’Archiduc. In het boek komen zowel Mal Waldron als een zekere Jean-Louis voor, aan wie de vraag wordt gesteld “hoe gaat het, Jean-Louis?” Waarop hij dan antwoordt: “Ah, ik ben heel gelukkig, binnenkort krijg ik een kind”. Dat ging over de komst van mijn dochter.

Nu we het over romantiek hebben, is l’Archiduc nog steeds een ontmoetingsplaats voor prille liefde?
Veel koppels hebben elkaar hier leren kennen. Bij sommigen weet ik dat, van anderen hoor ik dan: “Weet je dat ik mijn vrouw heb leren kennen in l’Archiduc?” Dat was dan twintig of dertig jaar geleden. We zouden eens een reünie moeten houden met al de koppels die ontstaan zijn in l’Archiduc. Dat zijn er heel veel - meer dan je zou denken.

Meer VICE in je leven zonder je suf te scrollen? Volg ons dan razendsnel op Instagram en abonneer je op onze newsletter.