Ik slaap met mijn deur op slot, omdat ik bang ben voor mijn huisgenoot

In Vraag het VICE beantwoorden we, met de hulp van psychologen, experts en ervaringsdeskundigen, jullie levensvragen. Of die nu gaan over onbeantwoorde liefdes, irritante huisgenoten of het gevoel van verlammende onzekerheid dat je overvalt na een avondje zuipen. Wil je ook dat we je vraag beantwoorden? Stuur een e-mail naar djanlissa.pringels@vice.com.

Hoi VICE,

Ik woon nu drie jaar in een gezellig appartementje in Rotterdam. Toen ik er kwam wonen, waren er al vier mensen. Een van hen is Barry*, een man van middelbare leeftijd die er al jaren woont. Met hem kon ik het op zich prima vinden. Al met al is het altijd een fijn en veilig huishouden geweest. Alle huisgenoten zijn namelijk queer: daar hebben we bewust voor gekozen, omdat we een veilige omgeving wilden creëren. 

Maar toen de pandemie uitbrak, veranderde dat. In het begin hebben we meteen heel duidelijke afspraken gemaakt binnen ons huis. Omdat we met verschillende mensen samenwonen, wilden we er zeker van zijn dat iedereen voorzichtig bleef. Ik heb veel mensen in mijn directe omgeving die tot een risicogroep behoren. Ik ging ervan uit dat iedereen met die afspraken had ingestemd en zich aan de maatregelen hield, waardoor ik vrij zorgeloos naar mijn familie en naaste vrienden ging. 

Tenminste, dat deed ik, tot ik vorig jaar plotseling hoorde dat Barry naar een anti-coronamaatregelenprotest in Berlijn was gegaan, waar duizenden mensen waren. Toen ik hem belde om te vragen wat hem in godsnaam bezielde, reageerde hij ontzettend heftig. Hij heeft het ook vertikt om zich te laten testen. Volgens hem is corona “toch maar een hoax”. Hij gaf toe dat hij zich nooit aan de coronamaatregelen had gehouden. Ik heb de telefoon woedend opgehangen. 

Barry is altijd een beetje een vreemde eend in de bijt geweest. Hij is een hoarder, heeft soms hele vreemde ideeën over de wereld en gelooft in complottheorieën. Soms sluit hij zich wekenlang op in zijn kamer. Hij gaat naar allerlei demonstraties, en ik hoor hem vaak door de muur heen schreeuwen dat alles één groot complot is. We weten niet tegen wie hij spreekt. Hij wordt ook elke dag smeriger: soms ruikt het hele appartement naar hem. Onze gedeelde ruimtes zijn relatief schoon, maar ik weet dat zijn kamer verloedert. Iets is niet in de haak.

Sinds de pandemie houdt hij er ook heel rechtse ideologieën op na – ook over queer zijn, ondanks het feit dat hijzelf homoseksueel is. Zo vertelde hij me een keertje dat hij niet in mijn genderidentiteit gelooft. Ik ben trans, en sinds een half jaar in transitie. Volgens hem is dat allemaal bullshit. De sfeer is daardoor niet alleen onprettig, het voelt ronduit grimmig.

Mijn huisgenoten en ik slapen sinds kort met onze deur op slot, omdat we ons steeds onveiliger voelen. Ik ben soms bang dat hij op een dag door zal slaan en ons fysiek zal aanvallen. Af en toe komen we elkaar tegen in de gang, maar we houden afstand van elkaar. Ik heb de huisbaas hier al een paar keer bij betrokken, omdat de sfeer zo griezelig geworden is. Maar Barry zegt dat we hem er niet uit kunnen zetten, en ook de huisbaas zegt dat we geen poot hebben om op te staan. 

Ik wil dit huis niet uit, want het is de enige ruimte die ik nu kan betalen en waar ik nu met huisgenoten woon die ik vertrouw – los van Barry dus. Het is ook vlakbij mijn werk, wat fijn is.

Wat kunnen we doen? Zijn er manieren om Barry uit huis te krijgen?

Groetjes,

C.

Hoi C.,

Jeetje, wat ben je in een vervelende situatie terechtgekomen. Je thuis is bij uitstek de plek waar je je veilig wilt voelen – een grimmige sfeer op de plek waar je slaapt is het laatste wat je wilt. 

Maar wat kan je doen als je, zoals in jouw geval, niet meer overeenkomt met je huisgenoot – en je zelfs onveilig voelt?

Als je wil proberen om Barry het huis uit te krijgen, dan komen we al snel op een juridisch (en nogal complex) vraagstuk uit. Er spelen namelijk een hoop verschillende elementen mee: ben je door een verhuurder bij elkaar geplaatst? Wie woonde er het eerst, en zijn er concrete afspraken gemaakt? Als samenwonen niet meer lukt, kan de verhuurder een van beiden een andere plek bieden? Mocht je dat dus willen proberen, dan is het handig om eerst contact op te nemen met het Juridisch Loket, die jouw specifieke zaak onder handen kan nemen.

“Je mag als huurder van je verhuurder ‘rustig woongenot’ verlangen, zeker als het gaat om problemen met een bewoner die bij dezelfde verhuurder huurt,” schrijft Tjerk Dalhuisen van stichting !WOON in een e-mail aan VICE. “Als je je niet meer veilig voelt in je eigen woning en het gaat ook op andere gebieden mis, dan kan dit een uiterste redmiddel zijn. De uiteindelijke sanctie is dan ontbinden van de huurovereenkomst van Barry. Dat gaat echter niet zomaar, zeker als Barry niet vanzelf weg wil. Het moet dan via de rechter geregeld worden, en daarvoor heb je een stevig dossier nodig, te beginnen met een goed logboek, constateringen van ‘overtredingen’ en ander bewijsmateriaal.” Het kan daardoor snel een erg ongezellige boel worden, en Dalhuisen raadt dan ook vooral aan om contact op te nemen met buurtbemiddeling. 

“Wij raden altijd af om meteen juridische stappen te ondernemen,” vertelt Koen Voskamp. Hij is teamcoach Advieslijn Woonoverlast & Buurtbemiddeling Rotterdam, en coördineert en ondersteunt vrijwilligers die mensen helpen hun buren te woord te staan als er sprake is van overlast. “Wat je vaak ziet is dat er bij zo’n verstoorde woonsituatie veel pijn en verdriet onder zit en mee gemoeid gaat. Wanneer je juridische stappen neemt, verlang je er naar dat het recht aan jouw kant komt te staan, maar het laat de situatie juist meer escaleren. In de plaats van een win-win-situatie, wordt het een strijd met alleen maar emotionele verliezen.” 

Als je focust op het juridische, kan je dus uit het oog verliezen wat je zelf kan doen. “Een advocaat focust waarschijnlijk ook op hoe die diens cliënt juridisch gelijk kan laten krijgen. Er is minder oog voor de frustratie en de pijn die erachter schuilt,” vult Voskamp aan. “En aangezien je spreekt over afspraken die niet nagekomen worden, zal de rechter vooral aandacht geven aan het bewijs daarvan.” Voskamp benadrukt dat het daarom belangrijk is om het gesprek aan te gaan, en te kijken wat jij als bewoner zélf kan doen om te bemiddelen. 

In jouw geval leest Voskamp een hoop emoties: je geeft aan dat je huis altijd een veilige en fijne omgeving was, en dat je gehoopt had dat iedereen die er woonde liefdevol en respectvol zou omgaan met elkaar. Nu voel je je wantrouwig, onveilig en doe je de deur zelfs op slot als je gaat slapen, waardoor de sfeer gewoon hartstikke naar geworden is. 

Wat kan je hier concreet aan doen? “Wat we als bemiddelaar doen, is het gesprek openen. Eerst spreken twee bemiddelaars apart met beide partijen, zodat ze het kunnen hebben over hoe iedereen zich voelt en wat iedereen graag zouden willen bereiken. Daarna komt iedereen samen, als iedereen daarmee instemt natuurlijk, om te bespreken hoe de situatie verder kan. De bemiddelaars helpen daarbij,” vertelt Voskamp. “En in dat gesprek heb je ook de mogelijkheid om zelf met opties te komen: wat kan jij doen om de situatie te verbeteren? Heb je het met Barry al concreet gehad over de situatie thuis? En hoe ging dat gesprek? Of is het gesprek geëindigd bij dat kwade telefoontje?”

Zo’n gesprek zal niet per se alles in één klap veranderen, maar het schetst wel een beeld van hoe iedereen tegenover de situatie staat.

Dat je niet meteen zin hebt om Barry te omarmen en weer dikke vrienden te worden, is begrijpelijk. Niet alleen kan Barry’s gedrag gevolgen hebben voor je gezondheid, het feit dat hij jouw identiteit niet accepteert maakt het moeilijk om hem liefde en begrip te geven. Op het internet is dit misschien het type persoon dat je zou blokkeren, maar nu moet je een huis delen met elkaar. Hoeveel begrip moet je tonen voor iemand die maar zo weinig begrip lijkt te tonen voor jou?

“Dat is een heel lastige vraag,” antwoordt Voskamp hierop. “Ik snap dat je denkt: nee, ik toon geen begrip. Maar door geen begrip te willen tonen, kan je het ook niet terug verwachten. Je zegt eigenlijk: Barry, wat jij denkt, vind ik dom. En op die manier sluit je het gesprek volledig af.” Bemiddelaars zijn onpartijdig en kunnen jullie helpen om meer inzicht – en daardoor meer begrip– voor elkaars situatie te krijgen. Vanuit zo’n bemiddelingsgesprek kunnen jullie eventueel tot afspraken komen waarin jullie je allebei kunnen vinden. Hopelijk leidt dat tot een veilige en vertrouwde woonsituatie voor jullie beiden. 

Maar wat als er sprake is van een situatie waarin je echt vreest voor je veiligheid? Voskamp geeft aan dat, als een gesprek met een buurtbemiddelaar geen optie is, hij ook geregeld mensen doorverwijst. Als je koste wat kost een juridisch proces wil beginnen, dan bel je het best naar het Juridisch Loket. Als er sprake is van gewelddadig gedrag, dan wordt geadviseerd om naar de politie te gaan. Daar kan je een melding maken, of daadwerkelijk aangifte doen. En als je bezorgd bent om Barry, en het gevoel hebt dat het écht niet goed met hem gaat, kan je contact opnemen met Meldpunt Zorgwekkend Gedrag. 

Tot slot gaat het volgens Voskamp ook over het maken van keuzes. Waar heb je het het moeilijkst mee: dat Barry zich niet aan de maatregelen houdt, of dat Barry je genderidentiteit niet accepteert? En wat zou je zelf als oplossing zien? Welke opties heb je allemaal? 

Een buurtbemiddelaar zou dit niet snel suggereren, maar als er niets aan de situatie verandert, is het misschien toch de moeite om te zoeken naar een andere woonruimte (als je je dat kan permitteren, natuurlijk). Een thuissituatie die niet helemaal chill voelt, kan aan je gaan vreten. Je moet jezelf wel een plek gunnen waar je helemaal op je gemak bent. 

Ervaar je woonoverlast? Bekijk hier wat je mogelijkheden zijn, of neem contact op met de buurtbemiddeling in je buurt. Wil je zelf je buurt helpen als vrijwilliger bij de buurtbemiddeling? Neem dan contact op met je lokale buurtbemiddeling.