Waarom queer sekswerkers die studeren emotioneel uitgeput zijn

Onze sensuele liefdadigheidskalender ‘Make 2021 Sexy Again’ is nog steeds beschikbaar. Alle winst gaat naar UTSOPI, de Belgische vakbond voor sekswerkers.

De problemen van sekswerkers zijn al niet goed zichtbaar in onze maatschappij. Kun je je dan voorstellen hoe onzichtbaar de problemen van queer sekswerkers zijn die nog studeren. Het is zelfs zo erg dat ze vaak zelf niet eens weten dat er organisaties zijn die hen psychologische, medische en sociale steun kunnen aanbieden.

Daarom is Alias opgericht, een Belgische vereniging die steun biedt aan trans sekswerkers en mannen die seks hebben met mannen. Zo heeft de vereniging bijvoorbeeld hulplijnen in het leven geroepen en wordt er daarnaast anoniem, gratis en onbevooroordeeld toegang tot medische hulp georganiseerd.

Alias voerde een onderzoek uit onder jonge Brusselse trans studenten, mannen die seks hebben met mannen en mensen met een beperking, om een beter inzicht te krijgen in de noden en behoeften van deze mensen. Volgens Lucie Allo, die het onderzoek leidde, lijken scholen en universiteiten er nog niet klaar voor te zijn om de aanwezigheid van sekswerkers binnen hun muren te erkennen. “Maar ze zijn er wel,” zegt ze. “En ze hebben steun nodig om in goede omstandigheden te kunnen werken.”

Veel mensen in onze maatschappij kunnen sekswerk nog steeds niet goed accepteren, mogelijk omdat het twee taboe-onderwerpen combineert: seks en geld. Hoewel organisaties ervoor pleiten om sekswerk gewoon te beschouwen als elke andere dienst, hangen er nog steeds veel vooroordelen aan. Voor de lhbtq+-gemeenschap komen die vooroordelen nog bovenop het stigma dat aan hun identiteit kleeft. Jonge lhbtq+-sekswerkers worden dus dagelijks dubbel gestraft: om wie ze zijn en om wat ze doen.

Er zijn talloze redenen waarom jonge lhbtq+-studenten sekswerker worden. Allo vertelt dat het niet ongewoon is dat studenten uit het ouderlijk huis worden gezet nadat ze uit de kast zijn gekomen. “Mijn coming-out naar mijn familie ging heel slecht,” zegt bijvoorbeeld de 18-jarige Stéphane*, een biseksuele mannelijke kunststudent. “Ik werd het huis uitgezet en sprak mijn familie drie maanden niet.” Omdat Stéphane geen menselijke en financiële steun meer kreeg, koos hij ervoor om sekswerker te worden. Zo hoopte hij uit de precaire situatie te geraken waarin hij terecht was gekomen.

Soms maakt sekswerk het makkelijker om partners van hetzelfde geslacht te ontmoeten. In andere gevallen is het gewoon een middel om geld te verdienen, bijvoorbeeld voor een transitie. Dat is het geval bij de 25-jarige Élise*, een trans vrouw die rechten studeert. “Ik ben met sekswerk begonnen om mijn transitie te financieren, want in België zijn operaties te duur en worden ze niet goed vergoed. Ik wil me in Thailand laten opereren. Ik moet alleen al 15.000 euro voor de operatie opzijhouden, bovenop de kosten voor de vliegtickets en de veertig dagen die ik daar verblijf. Dat is veel geld.”

Volgens het onderzoek van Alias zijn de meeste van deze jongeren openhartig over hun identiteit en seksualiteit, maar niet over hun werk. Het omarmen van je seksuele of genderidentiteit is een stap die vele gevolgen heeft voor iemands persoonlijke ontwikkeling. Je daarbovenop uiten als sekswerker is nog ingewikkelder en vaak zelfs onmogelijk. Daarom praten de meesten er nooit over met mensen in hun omgeving, of vertrouwen ze het maar erg weinig mensen toe: “Je moet iemand volledig vertrouwen, wat heel moeilijk is,” zegt Allo. “Dat is niet zo gek, want het is nog steeds gevaarlijk en taboe om sekswerker te zijn. Als sekswerkers over hun werk vertellen, stellen ze zich opnieuw bloot aan risico's die vergelijkbaar zijn met de risico’s die aan hun coming-out kleven.”

De twee stigma’s over hun identiteit en werk kunnen zware psychologische gevolgen hebben. “Ik was al emotioneel en fysiek uitgeput voor ik met sekswerk begon,” zegt Alfred*, een non-binaire, bi- en panseksuele persoon. “Als non-binair persoon zonder geld is het in onze huidige samenleving al moeilijk genoeg om constant topfit te zijn. Maar omdat ik een sekswerker ben en daardoor een dubbelleven leid, ben ik zelfs nog meer uitgeput.”

Een van de meest uitputtende factoren in dit dubbelleven is volgens velen het intense ritme dat het met zich meebrengt. Je moet niet alleen je profiel op het internet beheren, maar ook schakelen tussen schoolvrienden en klanten, tussen schooldagen en lange nachten. De absolute noodzaak om anoniem te blijven is een constante evenwichtsoefening.

Om anoniem te kunnen blijven, creëren sekswerkers meestal een alter ego. Ze gebruiken een tweede telefoon en e-mailadres om met klanten te communiceren, en verzinnen online een andere naam en leeftijd. Soms creëren ze zelfs een heel nieuw leven voor zichzelf. Ondanks deze voorzorgsmaatregelen leven sekswerkers constant in angst. Ze kunnen bijvoorbeeld op een feestje een klant tegen het lijf lopen, of een vriend kan op een van hun advertenties stuiten. “Als ze er op een dag achter komen dat je een hoer bent, is je woord niets meer waard,” zegt Elise*, die weigert advertenties op het internet te zetten om zo weinig mogelijk sporen achter te laten. Allo legt uit dat de constante angst om ontmaskerd te worden sekswerkers tijdens hun studie mentaal uitput. 

Ondanks deze uitputting benadrukten de meeste deelnemers aan het Alias-onderzoek toch vooral de voordelen van het beroep. Sekswerkers kunnen hun eigen werktijden kiezen en het levert meer op dan een andere studentenjob.

In tegenstelling tot de meeste beroepen hebben sekswerkers geen ‘collega's’. Dat kan hen het gevoel geven dat zij de enigen zijn die slechte ervaringen hebben. Door hun werk moeten ze ook een deel van hun persoonlijk leven opgeven: de tijd die zij 's avonds met een klant doorbrengen, is tijd die zij niet met hun vrienden en familie kunnen doorbrengen. Dit, in combinatie met de vooroordelen waarmee zij worden geconfronteerd en het gebrek aan maatschappelijke erkenning, kan tot eenzaamheid leiden.

Niettemin ontmoeten sekswerkers elkaar, vaak toevallig, waardoor ze hun ervaringen kunnen delen. Zulk contact kan therapeutisch werken en voor onderlinge steun zorgen, vertelt Stéphane. Hij ontdekte dat een van zijn vriendinnen ook een escort was. “Ik vroeg haar hoe ze haar geld verdiende en ze vertelde me dat ze een escort was. Ik zei tegen haar dat ik dat ook deed en sindsdien kunnen we het heel goed met elkaar vinden. Het is fijn om een vriend te hebben waar je dit aan toe kan vertrouwen, want je wilt er niet met buitenstaanders over praten.” Dit geldt niet alleen voor Stéphane: verschillende jonge sekswerkers gaven in het onderzoek van Alias aan dat zij graag andere studenten in dezelfde situatie zouden willen ontmoeten.

Allo vindt dat ook noodzakelijk. “We moeten deze jongeren doen beseffen dat andere studenten zich in dezelfde situatie bevinden. We moeten ervoor zorgen dat er contact mogelijk is. Dat zal stress verminderen en zorgt er misschien voor dat ze minder de neiging hebben om zich voor iedereen te moeten verbergen.” Of mensen nu sekswerkers zijn uit persoonlijke keuze of uit noodzaak, maar weinigen hebben namelijk toegang tot ruimtes waar zij zowel student als sekswerker kunnen zijn. 

Je moet goed met tijd en geld kunnen omgaan als je sekswerker bent. Ook moet je heel waakzaam zijn op het gebied van gezondheid en veiligheid. Organisaties als Alias of Espace P bieden ruimte om sekswerkers te monitoren – in de hoop risico's en slechte ervaringen te beperken. Sekswerkers kunnen leren hoe ze klanten moeten aanspreken, waar ze die moeten ontmoeten, hoeveel geld ze kunnen vragen, waar ze dat moeten verbergen, enzovoort. Dat zijn dingen die je eigenlijk van tevoren zou moeten leren, in plaats van door slechte ervaringen op het werk.

De meeste jongeren die aan het Alias-onderzoek meededen hebben een redelijke toegang tot gezondheidszorg, maar de meerderheid brengt hun seksuele activiteit tijdens een afspraak nooit ter sprake, gewoonweg omdat ook artsen waarschijnlijk vooroordelen zullen hebben. Allo legt uit dat bepaalde zaken bijna nooit met artsen worden besproken, zoals PrEP, een preventieve behandeling tegen hiv. “Veel student-sekswerkers kunnen daar niet aan komen, omdat ze niet weten dat het bestaat of omdat ze het niet durven te vragen.”

Er zou van alles kunnen worden gedaan om de steun aan student-sekswerkers te bevorderen. De psycho-medische diensten van scholen en gespecialiseerde organisaties als ziekenhuizen en analysecentra zouden met elkaar in contact moeten staan, en de communicatie tussen zulke structuren zou verbeterd moeten worden. Er zouden interventies moeten kunnen worden georganiseerd. Er zouden discussiegroepen moeten zijn. In bepaalde medische takken zijn handelen en luisteren ook nog te veel van elkaar gescheiden: artsen zijn er om te handelen, psychologen om te luisteren. De bestaande ondersteuningsstructuren zouden ook zichtbaarder en toegankelijker gemaakt moeten worden. Dat zou een goede stap in de juiste richting zijn. De jonge student-sekswerkers in onze samenleving moeten erkend worden. Ze moeten opgenomen worden in de samenleving. Ze moeten emotioneel ontlast worden.

De 23-jarige Jérôme*, een mannelijke cisgender student hr-management, kende Alias niet voor hij aan het onderzoek deelnam. “Plots besefte ik dat er hulporganisaties bestonden. Dat je kan bellen en een bloedonderzoek kunt regelen. Dat je mensen kunt ontmoeten en met vrijwilligers kunt praten. Dat we niet alleen zijn.”

*Echte namen zijn bekend bij de redactie.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.